Lab:Vdraft Ontwerp Lab2zorg: verschil tussen versies

Uit informatiestandaarden
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
k
Regel 13: Regel 13:
  
 
=Algemeen=
 
=Algemeen=
Deze pagina beschrijft het functioneel ontwerp van Lab2zorg, dit is één van de toepassingen van de Informatiestandaard uitwisseling laboratoriumgegevens. Het overkoepelend ontwerp vind je '''[[Lab:V3.0.0 Ontwerp Laboverdacht|hier]]'''. Diverse begrippen die in dit functioneel ontwerp van Lab2zorg gebruikt worden, worden nader toegelicht in de [[Lab:V3.0.0 Ontwerp Laboverdacht#Begrippenlijst|Begrippenlijst]]
+
Deze pagina beschrijft het functioneel ontwerp van Lab2zorg, dit is één van de toepassingen van de informatiestandaard Uitwisseling Laboratoriumgegevens. Het overkoepelend ontwerp vind je '''[[Lab:V3.0.0 Ontwerp Laboverdacht|hier]]'''. Diverse begrippen die in dit functioneel ontwerp van Lab2zorg gebruikt worden, worden nader toegelicht in de [[Lab:V3.0.0 Ontwerp Laboverdacht#Begrippenlijst|Begrippenlijst]].
  
 
Lab2zorg zorgt ervoor dat zorgverleners, zoals apothekers en huisartsen, direct elektronisch de laboratoriumresultaten van hun patiënten kunnen sturen of inzien.
 
Lab2zorg zorgt ervoor dat zorgverleners, zoals apothekers en huisartsen, direct elektronisch de laboratoriumresultaten van hun patiënten kunnen sturen of inzien.
Regel 20: Regel 20:
 
[[Image:Labuitwisseling_zondercijfers.jpg|900px|Activity diagram]| Figuur: Uitwisseling Labgegevens Proces]]
 
[[Image:Labuitwisseling_zondercijfers.jpg|900px|Activity diagram]| Figuur: Uitwisseling Labgegevens Proces]]
  
''<span style="color:#D2691E"> Uitwisseling laboratoriumgegevens proces</span>''
+
''<span style="color:#D2691E"> Proces Uitwisseling Laboratoriumgegevens</span>''
  
 
Zowel labspecialisten als zorgverleners maken gebruik van een informatiesysteem, respectievelijk:  
 
Zowel labspecialisten als zorgverleners maken gebruik van een informatiesysteem, respectievelijk:  
 
*XIS (zorgverlenerinformatiesysteem).
 
*XIS (zorgverlenerinformatiesysteem).
*LIS (laboratoriuminformatiesysteem).  
+
*LIS (laboratoriuminformatiesysteem).
  
 
De uitwisseling van laboratoriumresultaten vindt plaats:
 
De uitwisseling van laboratoriumresultaten vindt plaats:
Regel 41: Regel 41:
  
 
Lab2zorg kent op dit moment 3 usecases:
 
Lab2zorg kent op dit moment 3 usecases:
#Zorgverlener vraagt laboratoriumonderzoek aan en ontvangt het resultaat van het laboratorium (Uitwerking volgt in een latere release van de informatiestandaard).
+
#Zorgverlener vraagt laboratoriumonderzoek aan en ontvangt het resultaat van het laboratorium (uitwerking volgt in een latere release van de informatiestandaard).
 
#Zorgverlener raadpleegt laboratoriumresultaten, beschikbaar gesteld door het laboratorium of de aanvrager (voor uitwerking zie [[#Zorgverlener_raadpleegt_laboratoriumresultaten|'''hier''']]).
 
#Zorgverlener raadpleegt laboratoriumresultaten, beschikbaar gesteld door het laboratorium of de aanvrager (voor uitwerking zie [[#Zorgverlener_raadpleegt_laboratoriumresultaten|'''hier''']]).
 
#Aanvrager stuurt laboratoriumresultaten door naar zorgverlener (voor uitwerking zie [[#Zorgverlener_stuurt_laboratoriumresultaten_naar_andere_zorgverlener|'''hier''']]).
 
#Aanvrager stuurt laboratoriumresultaten door naar zorgverlener (voor uitwerking zie [[#Zorgverlener_stuurt_laboratoriumresultaten_naar_andere_zorgverlener|'''hier''']]).
Regel 55: Regel 55:
 
Deze tekst als basis wanneer het wel uitgewerkt moet worden:  
 
Deze tekst als basis wanneer het wel uitgewerkt moet worden:  
  
====Use case====
+
====Usecase====
 
''Voorbeeldjourneys; deze moeten nog uitgewerkt worden''
 
''Voorbeeldjourneys; deze moeten nog uitgewerkt worden''
  
Regel 99: Regel 99:
 
Zowel de zorgverlener en laboratoriumspecialist maken ieder gebruik van een informatiesysteem, respectievelijk XIS en LIS. Deze systemen kennen ieder verschillende systeemrollen, die het uitwisselen van gegevens tussen deze systemen mogelijk maken. In ART-DECOR worden de systeemrollen als Actor beschreven.
 
Zowel de zorgverlener en laboratoriumspecialist maken ieder gebruik van een informatiesysteem, respectievelijk XIS en LIS. Deze systemen kennen ieder verschillende systeemrollen, die het uitwisselen van gegevens tussen deze systemen mogelijk maken. In ART-DECOR worden de systeemrollen als Actor beschreven.
  
Het LIS vervult in deze use case de volgende systeemrollen:
+
Het LIS vervult in deze usecase de volgende systeemrollen:
 
*LaboratoriumresultaatOpdrachtOntvangend Systeem [LAB-LOO]
 
*LaboratoriumresultaatOpdrachtOntvangend Systeem [LAB-LOO]
 
*LaboratoriumresultaatResultaatSturend Systeem [LAB-LRS]
 
*LaboratoriumresultaatResultaatSturend Systeem [LAB-LRS]
  
Het XIS vervult in deze use case de systeemrollen:
+
Het XIS vervult in deze usecase de systeemrollen:
 
*LaboratoriumresultaatOpdrachtSturend Systeem [LAB-LOS]
 
*LaboratoriumresultaatOpdrachtSturend Systeem [LAB-LOS]
 
*LaboratoriumresultaatResultaatOntvangend Systeem [LAB-LRO]
 
*LaboratoriumresultaatResultaatOntvangend Systeem [LAB-LRO]
Regel 130: Regel 130:
 
====Samenhang====
 
====Samenhang====
 
Hieronder is samengevat wat de samenhang is tussen bedrijfsrollen, systeemrollen, activiteiten, transacties en transactiegroepen.
 
Hieronder is samengevat wat de samenhang is tussen bedrijfsrollen, systeemrollen, activiteiten, transacties en transactiegroepen.
De onderstaande tabel maakt het mogelijk direct de gewenste use cases (scenario’s), transactiegroepen en/of transacties te raadplegen in ART-DECOR of ander document.  
+
De onderstaande tabel maakt het mogelijk direct de gewenste usecases (scenario's), transactiegroepen en/of transacties te raadplegen in ART-DECOR of ander document.  
  
 
{| class="wikitable" "cellpadding="10"
 
{| class="wikitable" "cellpadding="10"
! style="text-align:left;"| '''Use Case(s) Scenario's)'''
+
! style="text-align:left;"| '''Usecase(s) (Scenario's)'''
 
! style="text-align:left;"| '''Transactiegroep'''
 
! style="text-align:left;"| '''Transactiegroep'''
 
! style="text-align:left;"| '''Transacties'''
 
! style="text-align:left;"| '''Transacties'''
Regel 169: Regel 169:
 
Zorgverleners hebben, om een volledig beeld van hun patiënt te hebben, de laatste laboratoriumresultaten van de patiënt nodig. Een zorgverlener kan deze op ieder moment raadplegen.
 
Zorgverleners hebben, om een volledig beeld van hun patiënt te hebben, de laatste laboratoriumresultaten van de patiënt nodig. Een zorgverlener kan deze op ieder moment raadplegen.
 
Redenen voor raadplegen zijn:   
 
Redenen voor raadplegen zijn:   
* Bij de apotheek voor verstrekking van specifieke medicatie (medicatiebewaking),
+
* Bij de apotheek voor verstrekking van specifieke medicatie (medicatiebewaking);
* Voordat de voorschrijver een recept voorschrijft controleert hij/zij of er recente relevante laboratoriumresultaten zijn (medicatiebewaking),
+
* Voordat de voorschrijver een recept voorschrijft, controleert hij/zij of er recente relevante laboratoriumresultaten zijn (medicatiebewaking);
* Wanneer een zorgverlener voor het zorgproces behoefte heeft aan recente laboratoriumresultaten,
+
* Wanneer een zorgverlener voor het zorgproces behoefte heeft aan recente laboratoriumresultaten;
 
* Wanneer een zorgverlener een melding krijgt dat er een laboratoriumresultaat voor hem/haar beschikbaar is gesteld.
 
* Wanneer een zorgverlener een melding krijgt dat er een laboratoriumresultaat voor hem/haar beschikbaar is gesteld.
  
Het raadplegen van medische gegevens wordt bij voorkeur gedaan bij de bron van de informatie. In het geval van laboratoriumresultaten; het laboratorium. Op het moment van schrijven is het voor een groot deel van de laboratoria in Nederland nog niet mogelijk laboratoriumresultaten beschikbaar te stellen voor raadplegen. Daarom wordt in dit functioneel ontwerp ook het scenario uitgewerkt dat de aanvrager van het laboratoriumonderzoek de resultaten beschikbaar stelt voor overige zorgverleners. Deze use case is onderdeel van patient journey 2 uit de [https://www.nictiz.nl/wp-content/uploads/Richtlijn-Uitwisseling-Labgegevens-v2.0.pdf Richtlijn Uitwisseling laboratoriumgegevens] (pagina 17) en bevat de berichten 4 en 5 (pag 25-26). Het doel is om laboratoriumresultaten beschikbaar te stellen voor alle zorgverleners die deze nodig hebben voor de behandeling van de patiënt.  
+
Het raadplegen van medische gegevens wordt bij voorkeur gedaan bij de bron van de informatie. In het geval van laboratoriumresultaten; het laboratorium. Op het moment van schrijven is het voor een groot deel van de laboratoria in Nederland nog niet mogelijk laboratoriumresultaten beschikbaar te stellen voor raadplegen. Daarom wordt in dit functioneel ontwerp ook het scenario uitgewerkt dat de aanvrager van het laboratoriumonderzoek de resultaten beschikbaar stelt voor overige zorgverleners. Deze usecase is onderdeel van patient journey 2 uit de [https://www.nictiz.nl/wp-content/uploads/Richtlijn-Uitwisseling-Labgegevens-v2.0.pdf Richtlijn Uitwisseling laboratoriumgegevens] (pagina 17) en bevat de berichten 4 en 5 (pag 25-26). Het doel is om laboratoriumresultaten beschikbaar te stellen voor alle zorgverleners die deze nodig hebben voor de behandeling van de patiënt.  
  
Voor een aantal voorbeeldscenario's wanneer deze uitwisseling plaats kan vinden zie [https://informatiestandaarden.nictiz.nl/wiki/Lab:Lab2Zorg_Scenarios#Scenario.27s_Raadplegen.2Fbeschikbaar_stellen scenario's]
+
Voor een aantal voorbeeldscenario's wanneer deze uitwisseling plaats kan vinden zie [https://informatiestandaarden.nictiz.nl/wiki/Lab:Lab2Zorg_Scenarios#Scenario.27s_Raadplegen.2Fbeschikbaar_stellen scenario's].
 
===Doel en relevantie===
 
===Doel en relevantie===
  
Regel 199: Regel 199:
 
Tijdens de behandeling van een patiënt heeft een zorgverlener behoefte aan recente laboratoriumresulten. Bijvoorbeeld ten behoeve van medicatiebewaking door een apotheker.
 
Tijdens de behandeling van een patiënt heeft een zorgverlener behoefte aan recente laboratoriumresulten. Bijvoorbeeld ten behoeve van medicatiebewaking door een apotheker.
  
====Processtappen:====
+
====Processtappen====
 
*Het XIS van de huisarts, apotheker<sup>1</sup> of specialist vraagt laboratoriumresultaten op bij andere zorgverleners (LIS of XIS).
 
*Het XIS van de huisarts, apotheker<sup>1</sup> of specialist vraagt laboratoriumresultaten op bij andere zorgverleners (LIS of XIS).
 
*De bevraagde XISsen /LISsen leveren de opgevraagde laboratoriumresultaten op indien beschikbaar.  
 
*De bevraagde XISsen /LISsen leveren de opgevraagde laboratoriumresultaten op indien beschikbaar.  
*Het Laboratoriumresultaat wordt op de juiste manier verwerkt in het dossier van de raadplegende partij.
+
*Het laboratoriumresultaat wordt op de juiste manier verwerkt in het dossier van de raadplegende partij.
  
====Postconditie:====
+
====Postconditie====
 
*De zorgverlener heeft inzage in de laboratoriumresultaten in zijn/haar XIS.
 
*De zorgverlener heeft inzage in de laboratoriumresultaten in zijn/haar XIS.
 
*De bron kan nagaan wie laboratoriumresultaten bij hem heeft geraadpleegd (i.v.m. rectificatie).
 
*De bron kan nagaan wie laboratoriumresultaten bij hem heeft geraadpleegd (i.v.m. rectificatie).
  
<small>''1. Voor openbare apothekers is er door de KNMP en de NHG een gelimiteerde lijst op gesteld van resultaten die ingezien mogen worden. Deze lijst staat op de [https://www.nictiz.nl/standaardisatie/terminologiecentrum/referentielijsten/laboratoriumresultaten-apothekers/ website van Nictiz]''</small>
+
<small>''1. Voor openbare apothekers is er door de KNMP en de NHG een gelimiteerde lijst op gesteld van resultaten die ingezien mogen worden. Deze lijst staat op de [https://www.nictiz.nl/standaardisatie/terminologiecentrum/referentielijsten/laboratoriumresultaten-apothekers/ website van Nictiz].''</small>
  
 
===Bedrijfsrollen en UML activity diagram===
 
===Bedrijfsrollen en UML activity diagram===
  
In deze use case raadpleegt een zorgverlener laboratoriumresultaten. Anderzijds kan een zorgverlener ook degene zijn die een laboratoriumresultaat beschikbaar stelt.
+
In deze usecase raadpleegt een zorgverlener laboratoriumresultaten. Anderzijds kan een zorgverlener ook degene zijn die een laboratoriumresultaat beschikbaar stelt.
  
 
{| class="wikitable" "cellpadding="10" width="80%"
 
{| class="wikitable" "cellpadding="10" width="80%"
Regel 225: Regel 225:
 
|-
 
|-
 
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|Labspecialist
 
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|Labspecialist
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|Stelt de laboratoriumresultaten beschikbaar voor zorgverleners
+
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|Stelt laboratoriumresultaten beschikbaar voor zorgverleners
  
 
|}
 
|}
Regel 235: Regel 235:
 
===Informatieoverdracht===
 
===Informatieoverdracht===
 
====Systemen & Systeemrollen====
 
====Systemen & Systeemrollen====
Zowel de zorgverlener en laboratoriumspecialist maken ieder gebruik van een informatiesysteem, respectievelijk XIS en LIS. Deze systemen kennen ieder verschillende systeemrollen, die het uitwisselen van gegevens tussen deze systemen mogelijk maken. In ART-DECOR worden de systeemrollen als Actor beschreven.
+
Zowel de zorgverlener als laboratoriumspecialist maken ieder gebruik van een informatiesysteem, respectievelijk XIS en LIS. Deze systemen kennen ieder verschillende systeemrollen, die het uitwisselen van gegevens tussen deze systemen mogelijk maken. In ART-DECOR worden de systeemrollen als Actor beschreven.
  
Het LIS vervult in deze use case de volgende systeemrollen:
+
Het LIS vervult in deze usecase de volgende systeemrollen:
 
*LaboratoriumresultaatResultaatBeschikbaarstellend Systeem [LAB-LRB]
 
*LaboratoriumresultaatResultaatBeschikbaarstellend Systeem [LAB-LRB]
  
Het XIS kan in deze use case twee systeemrollen vervullen:
+
Het XIS kan in deze usecase twee systeemrollen vervullen:
 
*LaboratoriumresultaatResultaatBeschikbaarstellend Systeem [LAB-LRB]  
 
*LaboratoriumresultaatResultaatBeschikbaarstellend Systeem [LAB-LRB]  
 
*LaboratoriumresultaatResultaatRaadplegend Systeem [LAB-LRR]
 
*LaboratoriumresultaatResultaatRaadplegend Systeem [LAB-LRR]
Regel 255: Regel 255:
 
<big>'''[links naar ART-DECOR toevoegen zodra de transacties in ART-DECOR aangemaakt zijn]'''</big>
 
<big>'''[links naar ART-DECOR toevoegen zodra de transacties in ART-DECOR aangemaakt zijn]'''</big>
  
De onderstaande tabel maakt het mogelijk direct de gewenste scenario’s, transactiegroepen en/of transacties te raadplegen in ART-DECOR of ander document.  
+
De onderstaande tabel maakt het mogelijk direct de gewenste scenario's, transactiegroepen en/of transacties te raadplegen in ART-DECOR of ander document.  
  
 
{| class="wikitable" "cellpadding="10"
 
{| class="wikitable" "cellpadding="10"
Regel 272: Regel 272:
 
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|Zorgverlener raadplegend
 
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|Zorgverlener raadplegend
 
|-
 
|-
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|[https://decor.nictiz.nl/decor/services/RetrieveTransaction?id=2.16.840.1.113883.2.4.3.11.60.25.4.31&effectiveDate=2021-07-07T10:29:05&language=nl-NL&ui=nl-NL&format=html&hidecolumns=45ghijklmnop Beschikbaar stellen laboratoriumresultaten]  
+
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|[https://decor.nictiz.nl/decor/services/RetrieveTransaction?id=2.16.840.1.113883.2.4.3.11.60.25.4.31&effectiveDate=2021-07-07T10:29:05&language=nl-NL&ui=nl-NL&format=html&hidecolumns=45ghijklmnop Beschikbaarstellen laboratoriumresultaten]  
 
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|[LAB-LRB]
 
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|[LAB-LRB]
 
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|LIS of XIS
 
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|LIS of XIS
Regel 283: Regel 283:
  
 
De usecase kent twee varianten:
 
De usecase kent twee varianten:
# de laboratoriumresultaten worden, met bijvoorbeeld een medicatievoorschrift, meegestuurd
+
# De laboratoriumresultaten worden, met bijvoorbeeld een medicatievoorschrift, meegestuurd.
# er worden alleen laboratoriumresultaten gestuurd
+
# Er worden alleen laboratoriumresultaten gestuurd.
 
In onderstaande tekst wordt geen onderscheid tussen beide varianten gemaakt.  
 
In onderstaande tekst wordt geen onderscheid tussen beide varianten gemaakt.  
  
Voor een aantal voorbeeldscenario's wanneer deze uitwisseling plaats kan vinden zie [https://informatiestandaarden.nictiz.nl/wiki/Lab:Lab2Zorg_Scenarios#Scenario.27s_sturen scenario's]
+
Voor een aantal voorbeeldscenario's wanneer deze uitwisseling plaats kan vinden zie [https://informatiestandaarden.nictiz.nl/wiki/Lab:Lab2Zorg_Scenarios#Scenario.27s_sturen scenario's].
 
===Doel en relevantie===
 
===Doel en relevantie===
 
Het onderling uitwisselen van laboratoriumresultaten door zorgverleners, bijvoorbeeld in het kader van medicatiebewaking, bevordert het hergebruik van de betreffende informatie in het belang van de continuïteit van de zorg voor de patiënt.
 
Het onderling uitwisselen van laboratoriumresultaten door zorgverleners, bijvoorbeeld in het kader van medicatiebewaking, bevordert het hergebruik van de betreffende informatie in het belang van de continuïteit van de zorg voor de patiënt.
Regel 299: Regel 299:
 
====Trigger event====
 
====Trigger event====
 
Er zijn meerdere trigger events voor dit proces:
 
Er zijn meerdere trigger events voor dit proces:
*een zorgverlener heeft een laboratoriumresultaat ontvangen dat mogelijk relevant is voor andere zorgverleners (bijvoorbeeld in het kader van medicatiebewaking).
+
*Een zorgverlener heeft een laboratoriumresultaat ontvangen dat mogelijk relevant is voor andere zorgverleners (bijvoorbeeld in het kader van medicatiebewaking);
*een bijzonder geval hiervan geldt het volgende: een zorgverlener die onderzoek heeft laten doen naar de nierfunctie deelt een afwijkende nierfunctiewaarde mee aan de door de patiënt aangewezen apotheker.<sup>2</sup>
+
*Een bijzonder geval hiervan is het volgende: een zorgverlener die onderzoek heeft laten doen naar de nierfunctie deelt een afwijkende nierfunctiewaarde mee aan de door de patiënt aangewezen apotheker.<sup>2</sup>
  
====Processtappen:====
+
====Processtappen====
* Het XIS van de zorgverlener stuurt het labresultaat naar het XIS van de andere zorgverlener.
+
*Het XIS van de zorgverlener stuurt het labresultaat naar het XIS van de andere zorgverlener.
* Het XIS van de andere zorgverlener ontvangt het resultaat en stuurt een ontvangstbevestiging.
+
*Het XIS van de andere zorgverlener ontvangt het resultaat en stuurt een ontvangstbevestiging.
  
 
====Postconditie====
 
====Postconditie====
Regel 315: Regel 315:
 
===Bedrijfsrollen en UML activity diagram===
 
===Bedrijfsrollen en UML activity diagram===
  
In deze use case is zowel degene die laboratoriumresultaten verstuurt als degene die ze ontvangt een zorgverlener.
+
In deze usecase is zowel degene die laboratoriumresultaten verstuurt als degene die ze ontvangt een zorgverlener.
  
 
{| class="wikitable" "cellpadding="10" width="80%"
 
{| class="wikitable" "cellpadding="10" width="80%"
Regel 337: Regel 337:
 
De zorgverlener die het laboratoriumresultaat verstuurt en de zorgverlener die het laboratoriumresultaat ontvangt maken ieder gebruik van een eigen XIS. Deze systemen kennen ieder verschillende systeemrollen, die het uitwisselen van gegevens tussen deze systemen mogelijk maken. In ART-DECOR worden de systeemrollen als Actor beschreven.
 
De zorgverlener die het laboratoriumresultaat verstuurt en de zorgverlener die het laboratoriumresultaat ontvangt maken ieder gebruik van een eigen XIS. Deze systemen kennen ieder verschillende systeemrollen, die het uitwisselen van gegevens tussen deze systemen mogelijk maken. In ART-DECOR worden de systeemrollen als Actor beschreven.
  
Het XIS vervult in deze use case de systeemrollen:  
+
Het XIS vervult in deze usecase de systeemrollen:  
 
*Laboratoriumresultaat- LabResultaatSturend Systeem [LAB-LRS]
 
*Laboratoriumresultaat- LabResultaatSturend Systeem [LAB-LRS]
 
*Laboratoriumresultaat- LabResultaatOntvangend Systeem [LAB-LRO]
 
*Laboratoriumresultaat- LabResultaatOntvangend Systeem [LAB-LRO]
Regel 350: Regel 350:
 
In de bovenstaande afbeelding is zichtbaar dat sommige bedrijfsactiviteiten een bepaalde transactie tot gevolg hebben. Deze transactie wordt uitgevoerd door een systeemrol en maakt onderdeel uit van een transactiegroep.  
 
In de bovenstaande afbeelding is zichtbaar dat sommige bedrijfsactiviteiten een bepaalde transactie tot gevolg hebben. Deze transactie wordt uitgevoerd door een systeemrol en maakt onderdeel uit van een transactiegroep.  
  
De onderstaande tabel maakt het mogelijk direct de gewenste use cases (scenario’s), transactiegroepen en/of transacties te raadplegen in ART-DECOR of ander document.  
+
De onderstaande tabel maakt het mogelijk direct de gewenste usecases (scenario's), transactiegroepen en/of transacties te raadplegen in ART-DECOR of ander document.  
  
 
<big>'''[links naar ART-DECOR toevoegen zodra de transacties in ART-DECOR aangemaakt zijn]'''</big>
 
<big>'''[links naar ART-DECOR toevoegen zodra de transacties in ART-DECOR aangemaakt zijn]'''</big>
Regel 369: Regel 369:
 
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|Zorgverlener sturend
 
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|Zorgverlener sturend
 
|-
 
|-
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|Sturen ontvangstbevestiging laboratoriumresultaten(deze transactie bevat geen concepten)
+
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|Sturen ontvangstbevestiging laboratoriumresultaten (deze transactie bevat geen concepten)
 
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|[LAB-LRO]
 
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|[LAB-LRO]
 
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|XIS
 
|style="background-color: white;vertical-align:top;"|XIS
Regel 378: Regel 378:
 
==Optioneel: Zorgverlener meldt resultaat aan wat leidt tot een signaal "nieuwe laboratoriumresultaten" naar geabonneerde zorgverlener(s)==
 
==Optioneel: Zorgverlener meldt resultaat aan wat leidt tot een signaal "nieuwe laboratoriumresultaten" naar geabonneerde zorgverlener(s)==
  
Deze use case komt overeen met patient journey 3 uit de [https://www.nictiz.nl/wp-content/uploads/Richtlijn-Uitwisseling-Labgegevens-v2.0.pdf Richtlijn Uitwisseling laboratoriumgegevens] (pagina 18) en bevat bericht 6 (pag 26).
+
Deze usecase komt overeen met patient journey 3 uit de [https://www.nictiz.nl/wp-content/uploads/Richtlijn-Uitwisseling-Labgegevens-v2.0.pdf Richtlijn Uitwisseling laboratoriumgegevens] (pagina 18) en bevat bericht 6 (pag 26).
 
===Doel en relevantie===
 
===Doel en relevantie===
 
Het onderling uitwisselen van laboratoriumresultaten door zorgverleners, bijvoorbeeld in het kader van medicatiebewaking, bevordert het hergebruik van de betreffende informatie in het belang van de continuïteit van de zorg voor de patiënt.
 
Het onderling uitwisselen van laboratoriumresultaten door zorgverleners, bijvoorbeeld in het kader van medicatiebewaking, bevordert het hergebruik van de betreffende informatie in het belang van de continuïteit van de zorg voor de patiënt.
Regel 384: Regel 384:
 
===Proces en context===
 
===Proces en context===
 
====Preconditie====
 
====Preconditie====
* De zorgverlener, zoals huisarts of specialist, heeft een labresultaat in het XIS.
+
*De zorgverlener, zoals huisarts of specialist, heeft een labresultaat in het XIS.
  
 
====Processtappen:====
 
====Processtappen:====
* Het XIS van de zorgverlener stuurt het labresultaat naar het XIS van de andere zorgverlener.
+
*Het XIS van de zorgverlener stuurt het labresultaat naar het XIS van de andere zorgverlener.
* Het XIS van de andere zorgverlener ontvangt het resultaat.
+
*Het XIS van de andere zorgverlener ontvangt het resultaat.
  
 
====Postconditie====
 
====Postconditie====
* De zorgverlener ziet het resultaat in het XIS.
+
*De zorgverlener ziet het resultaat in het XIS.
  
 
===Bedrijfsrollen en UML activity diagram===
 
===Bedrijfsrollen en UML activity diagram===
  
In deze use case is zowel degene die laboratoriumresultaten verstuurt als degen die ze ontvangt een zorgverlener.
+
In deze usecase is zowel degene die laboratoriumresultaten verstuurt als degene die ze ontvangt een zorgverlener.
  
 
{| class="wikitable" "cellpadding="10" width="80%"
 
{| class="wikitable" "cellpadding="10" width="80%"
Regel 415: Regel 415:
  
 
====Systemen & Systeemrollen====
 
====Systemen & Systeemrollen====
De zorgverlener die het labotatoriumresultaat beschikbaar stelt en de zorgverlener die raadpleegt maken ieder van een eigen XIS. Deze systemen kennen ieder verschillende systeemrollen, die het uitwisselen van gegevens tussen deze systemen mogelijk maken. In ART-DECOR worden de systeemrollen als Actor beschreven.
+
De zorgverlener die het laboratoriumresultaat beschikbaar stelt en de zorgverlener die raadpleegt maken ieder van een eigen XIS. Deze systemen kennen ieder verschillende systeemrollen, die het uitwisselen van gegevens tussen deze systemen mogelijk maken. In ART-DECOR worden de systeemrollen als Actor beschreven.
  
Het XIS vervult in deze use case de systeemrollen:  
+
Het XIS vervult in deze usecase de systeemrollen:  
 
*LaboratoriumresultaatKopieResultaatSturend Systeem [LAB-LKS]
 
*LaboratoriumresultaatKopieResultaatSturend Systeem [LAB-LKS]
*LaboratoriumresultaatKopieresultaatOntvangend Systeem [LAB-LKO]
+
*LaboratoriumresultaatKopieResultaatOntvangend Systeem [LAB-LKO]
  
 
[[Bestand:Systeemrollen sturen labresulaat zorgverlener.png|600px]]
 
[[Bestand:Systeemrollen sturen labresulaat zorgverlener.png|600px]]
Regel 435: Regel 435:
 
In de bovenstaande afbeelding is zichtbaar dat sommige bedrijfsactiviteiten een bepaalde transactie tot gevolg hebben. Deze transactie wordt uitgevoerd door een systeemrol en maakt onderdeel uit van een transactiegroep.  
 
In de bovenstaande afbeelding is zichtbaar dat sommige bedrijfsactiviteiten een bepaalde transactie tot gevolg hebben. Deze transactie wordt uitgevoerd door een systeemrol en maakt onderdeel uit van een transactiegroep.  
  
De onderstaande tabel maakt het mogelijk direct de gewenste use cases (scenario’s), transactiegroepen en/of transacties te raadplegen in ART-DECOR of ander document.  
+
De onderstaande tabel maakt het mogelijk direct de gewenste usecases (scenario's), transactiegroepen en/of transacties te raadplegen in ART-DECOR of ander document.  
  
 
{| class="wikitable" "cellpadding="10"
 
{| class="wikitable" "cellpadding="10"
! style="text-align:left;"| '''Use Case(s) Scenario's)'''
+
! style="text-align:left;"| '''Usecase(s) (Scenario's)'''
 
! style="text-align:left;"| '''Transactiegroep'''
 
! style="text-align:left;"| '''Transactiegroep'''
 
! style="text-align:left;"| '''Transacties'''
 
! style="text-align:left;"| '''Transacties'''
Regel 461: Regel 461:
 
=Functionaliteit=
 
=Functionaliteit=
 
==Aanwijzingen/eisen voor functionaliteit van systemen==
 
==Aanwijzingen/eisen voor functionaliteit van systemen==
Hieronder staan een aantal aanvullende aanwijzingen en eisen voor functionaliteiten van het informatiesysteem die ondersteunt moeten worden om de informatiestandaard volledig en juist te implementeren. Naast deze aanvullende eisen zijn er ook een aantal tijdelijke aanvullingen, die onder bepaalde specifieke voorwaarden gelden. Deze vindt u  '''[[Lab:Tijdelijke_aanvullingen|hier]]'''.  
+
Hieronder staan een aantal aanvullende aanwijzingen en eisen voor functionaliteiten van het informatiesysteem die ondersteund moeten worden om de informatiestandaard volledig en juist te implementeren. Naast deze aanvullende eisen zijn er ook een aantal tijdelijke aanvullingen, die onder bepaalde specifieke voorwaarden gelden. Deze vindt u  '''[[Lab:Tijdelijke_aanvullingen|hier]]'''.  
 
===Gebruik identificatienummers===
 
===Gebruik identificatienummers===
  
 
====LaboratoriumUitslagIdentificatie & TestIdentificatie====
 
====LaboratoriumUitslagIdentificatie & TestIdentificatie====
De laboratoriumUitslagIdentificatie & Testidentificatie zijn unieke ID's ter ontdubbeling van laboratoriumresultaten. Deze dienen door de bron van de resultaten gevuld te worden met een OID die combinatie is van de OID van de bron en een uniek identificatienummer binnen het informatiesysteem van de bron. Dit is ook vastgesteld in de [https://www.nictiz.nl/wp-content/uploads/Richtlijn-Uitwisseling-Labgegevens-v2.0.pdf Richtlijn Uitwisseling laboratoriumgegevens].
+
De LaboratoriumUitslagIdentificatie en Testidentificatie zijn unieke ID's ter ontdubbeling van laboratoriumresultaten. Deze dienen door de bron van de resultaten gevuld te worden met een OID die combinatie is van de OID van de bron en een uniek identificatienummer binnen het informatiesysteem van de bron. Dit is ook vastgesteld in de [https://www.nictiz.nl/wp-content/uploads/Richtlijn-Uitwisseling-Labgegevens-v2.0.pdf Richtlijn Uitwisseling laboratoriumgegevens].
  
 
====EdifactReferentieNummer====
 
====EdifactReferentieNummer====
Het EdifactReferentieNummer is een aanvullend veld wat opgenomen is in de informatiestandaard om te zorgen dat in de transitiefase wanneer Laboratoria ook hun resultaten beschikbaar gaan stellen aan zorgverleners, deze ontdubbeld kunnen worden. Ook wanneer de eerder genoemde Ids misschien niet overeenkomen. Het EdifactReferentieNummer dient, voor ieder laboratoriumresultaat wat middels EDIFACT ontvangen is, gevuld te worden met het 'Identificatienummer' uit het segment IDE in het Edifact bericht. Hoe dit in de transitiefase gebruikt dient te worden, is nog in ontwikkeling en volgt in een latere publicatie van dit Functioneel ontwerp.  
+
Het EdifactReferentieNummer is een aanvullend veld wat opgenomen is in de informatiestandaard om te zorgen dat in de transitiefase wanneer laboratoria ook hun resultaten beschikbaar gaan stellen aan zorgverleners, deze ontdubbeld kunnen worden. Ook wanneer de eerder genoemde ID's misschien niet overeenkomen. Het EdifactReferentieNummer dient, voor ieder laboratoriumresultaat wat middels EDIFACT ontvangen is, gevuld te worden met het 'Identificatienummer' uit het segment IDE in het Edifact-bericht. Hoe dit in de transitiefase gebruikt dient te worden, is nog in ontwikkeling en volgt in een latere publicatie van dit Functioneel ontwerp.  
  
 
===Kopie-resultaat===
 
===Kopie-resultaat===
Regel 474: Regel 474:
  
 
===Bij rectificatie===
 
===Bij rectificatie===
Als een resultaat nadat het of door anderen geraadpleegd is of naar anderen doorgestuurd is, gerectificeerd wordt, moeten deze zorgverleners hiervan op de hoogte gesteld worden. Het laboratoriumresultaat moet dan de status "corrected" krijgen.
+
Als een resultaat gerectificeerd wordt, nadat het of door anderen geraadpleegd is of naar anderen doorgestuurd is, moeten deze zorgverleners hiervan op de hoogte gesteld worden. Het laboratoriumresultaat moet dan de status 'corrected' krijgen.
  
 
===Rol van de status 'definitief'===
 
===Rol van de status 'definitief'===
Regel 481: Regel 481:
 
==Over de gegevens ==
 
==Over de gegevens ==
 
===Filter of query parameters bij raadplegen===
 
===Filter of query parameters bij raadplegen===
Van laboratoriumresultaten is geen algemene houdbaarheid aan te geven omdat dit afhankelijk is van het type onderzoek en de reden van gebruik van dit onderzoek. Per slot van rekening kan een laboratoriumresultaat een momentopname zijn, maar is soms ook de ontwikkeling in een bepaald gegeven relevant of is een resultaat (bijvoorbeeld genetisch onderzoek) levenslang geldig. Omdat er geen algemene houdbaarheid en dus bewaartermijn op laboratoriumgegevens gezet kan worden is in de richtlijn vastgelegd dat het aan de raadplegende partij is, om de houdbaarheid en toepasbaarheid van een specifiek laboratoriumresultaat te bepalen. Dit brengt echter ook een risico met zich mee, het kan namelijk zijn bij bijvoorbeeld een chronisch zieke patiënt, een patiënt die een tijdlang opgenomen is geweest of een oudere patiënt, dat er een enorme hoeveelheid data uitgewisseld moet worden. Daarom is het van belang dat de raadplegende partij altijd zo specifiek mogelijk raadpleegt, zoals ook vastgelegd in de [https://www.nictiz.nl/wp-content/uploads/Richtlijn-Uitwisseling-Labgegevens-v2.0.pdf Richtlijn Uitwisseling laboratoriumgegevens].  
+
Van laboratoriumresultaten is geen algemene houdbaarheid aan te geven, omdat dit afhankelijk is van het type onderzoek en de reden van gebruik van dit onderzoek. Per slot van rekening kan een laboratoriumresultaat een momentopname zijn, maar is soms ook de ontwikkeling in een bepaald gegeven relevant of is een resultaat (bijvoorbeeld genetisch onderzoek) levenslang geldig. Omdat er geen algemene houdbaarheid en dus bewaartermijn op laboratoriumgegevens gezet kan worden, is in de richtlijn vastgelegd dat het aan de raadplegende partij is, om de houdbaarheid en toepasbaarheid van een specifiek laboratoriumresultaat te bepalen. Dit brengt echter ook een risico met zich mee, het kan namelijk zijn bij bijvoorbeeld een chronisch zieke patiënt, een patiënt die een tijdlang opgenomen is geweest of een oudere patiënt, dat er een enorme hoeveelheid data uitgewisseld moet worden. Daarom is het van belang dat de raadplegende partij altijd zo specifiek mogelijk raadpleegt, zoals ook vastgelegd in de [https://www.nictiz.nl/wp-content/uploads/Richtlijn-Uitwisseling-Labgegevens-v2.0.pdf Richtlijn Uitwisseling laboratoriumgegevens].  
  
 
Hiervoor zijn een aantal parameters gedefinieerd om op te filteren:
 
Hiervoor zijn een aantal parameters gedefinieerd om op te filteren:
Regel 490: Regel 490:
 
*TestDatumPeriode (gedefinieerd door een van- en een tot-en-met-datum)
 
*TestDatumPeriode (gedefinieerd door een van- en een tot-en-met-datum)
  
Het beschikbaarstellend systeem kan hiervoor ook een beveiliging instellen door bijv. tot een maximum aantal resultaten terug te koppelen. De raadplegende partij kan hierop kiezen om de zoekterm nader te specificeren.
+
Het beschikbaarstellend systeem kan hiervoor ook een beveiliging instellen door bijvoorbeeld tot een maximum aantal resultaten terug te koppelen. De raadplegende partij kan hierop kiezen om de zoekterm nader te specificeren.
  
===Beschikbaarstellen en mee/doorsturen van laboratoriumresultaten===
+
===Beschikbaarstellen en mee-/doorsturen van laboratoriumresultaten===
 
De transacties zijn gebaseerd op het gebruik van de zib [https://zibs.nl/wiki/LaboratoriumUitslag-v4.6(2020NL) LaboratoriumUitslag(2020)].
 
De transacties zijn gebaseerd op het gebruik van de zib [https://zibs.nl/wiki/LaboratoriumUitslag-v4.6(2020NL) LaboratoriumUitslag(2020)].
  
Regel 498: Regel 498:
 
*gegevens van de partij die de betreffende resultaten beschikbaarstelt of verstuurt
 
*gegevens van de partij die de betreffende resultaten beschikbaarstelt of verstuurt
 
*identificaties op het niveau van de LaboratoriumUitslag en LaboratoriumTest
 
*identificaties op het niveau van de LaboratoriumUitslag en LaboratoriumTest
*IndicatorKopie op het niveau van de LaboratoriumUitslag(zie [[#Kopie-resultaat|Kopie-resultaat]])
+
*IndicatorKopie op het niveau van de LaboratoriumUitslag (zie [[#Kopie-resultaat|Kopie-resultaat]])
  
Alle gegevens met betrekking tot het monster zijn opgenomen in de transacties. De relevantie van deze gegevens is bij bepaalde toepassingen, zoals microbiologische onderzoeken, relevanter dan bij andere, zoals de klinisch chemie.
+
Alle gegevens met betrekking tot het monster zijn opgenomen in de transacties. De relevantie van deze gegevens is bij bepaalde toepassingen, zoals microbiologische onderzoeken, relevanter dan bij andere, zoals de klinische chemie.
  
 
De volgende elementen zijn niet opgenomen in de transacties: <br>
 
De volgende elementen zijn niet opgenomen in de transacties: <br>
Regel 520: Regel 520:
 
| style="background-color: white;"| 2.0.0
 
| style="background-color: white;"| 2.0.0
 
| style="background-color: white;"| 5 juli 2021
 
| style="background-color: white;"| 5 juli 2021
| style="background-color: white;"| Nieuwe patient journeys ivm nieuwe richtlijn.  
+
| style="background-color: white;"| Nieuwe patient journeys i.v.m. nieuwe richtlijn.  
  
 
|}
 
|}

Versie van 25 aug 2022 09:08

FunctioneelTechnischFunctioneel-Technisch



1 Algemeen

Deze pagina beschrijft het functioneel ontwerp van Lab2zorg, dit is één van de toepassingen van de informatiestandaard Uitwisseling Laboratoriumgegevens. Het overkoepelend ontwerp vind je hier. Diverse begrippen die in dit functioneel ontwerp van Lab2zorg gebruikt worden, worden nader toegelicht in de Begrippenlijst.

Lab2zorg zorgt ervoor dat zorgverleners, zoals apothekers en huisartsen, direct elektronisch de laboratoriumresultaten van hun patiënten kunnen sturen of inzien. Deze categorie bevat alle uitwisselingen tussen laboratoria en zorgverleners én de uitwisseling van laboratoriumgegevens door zorgverleners onderling.

Figuur: Uitwisseling Labgegevens Proces

Proces Uitwisseling Laboratoriumgegevens

Zowel labspecialisten als zorgverleners maken gebruik van een informatiesysteem, respectievelijk:

  • XIS (zorgverlenerinformatiesysteem).
  • LIS (laboratoriuminformatiesysteem).

De uitwisseling van laboratoriumresultaten vindt plaats:

  • tussen labspecialist en zorgverlener
  • tussen zorgverleners onderling

Onderstaande afbeeldingen tonen de bedrijfsrollen en de activiteiten die zij uitvoeren.

Lab2zorg Activiteitendiagram lab-zorg-2.PNG

Bij uitwisseling tussen zorgverleners onderling worden de verschillende bedrijfsrollen vervuld door een zorgverlener.

Lab2zorg Activiteitendiagram zorg-zorg-2.PNG

2 Usecases

Lab2zorg kent op dit moment 3 usecases:

  1. Zorgverlener vraagt laboratoriumonderzoek aan en ontvangt het resultaat van het laboratorium (uitwerking volgt in een latere release van de informatiestandaard).
  2. Zorgverlener raadpleegt laboratoriumresultaten, beschikbaar gesteld door het laboratorium of de aanvrager (voor uitwerking zie hier).
  3. Aanvrager stuurt laboratoriumresultaten door naar zorgverlener (voor uitwerking zie hier).

2.1 Zorgverlener vraagt laboratoriumonderzoek aan en ontvangt het resultaat van het laboratorium in zijn/haar XIS

Deze usecase is nog niet verder uitgewerkt en volgt in een toekomstige release.

2.2 Zorgverlener raadpleegt laboratoriumresultaten

Zorgverleners hebben, om een volledig beeld van hun patiënt te hebben, de laatste laboratoriumresultaten van de patiënt nodig. Een zorgverlener kan deze op ieder moment raadplegen. Redenen voor raadplegen zijn:

  • Bij de apotheek voor verstrekking van specifieke medicatie (medicatiebewaking);
  • Voordat de voorschrijver een recept voorschrijft, controleert hij/zij of er recente relevante laboratoriumresultaten zijn (medicatiebewaking);
  • Wanneer een zorgverlener voor het zorgproces behoefte heeft aan recente laboratoriumresultaten;
  • Wanneer een zorgverlener een melding krijgt dat er een laboratoriumresultaat voor hem/haar beschikbaar is gesteld.

Het raadplegen van medische gegevens wordt bij voorkeur gedaan bij de bron van de informatie. In het geval van laboratoriumresultaten; het laboratorium. Op het moment van schrijven is het voor een groot deel van de laboratoria in Nederland nog niet mogelijk laboratoriumresultaten beschikbaar te stellen voor raadplegen. Daarom wordt in dit functioneel ontwerp ook het scenario uitgewerkt dat de aanvrager van het laboratoriumonderzoek de resultaten beschikbaar stelt voor overige zorgverleners. Deze usecase is onderdeel van patient journey 2 uit de Richtlijn Uitwisseling laboratoriumgegevens (pagina 17) en bevat de berichten 4 en 5 (pag 25-26). Het doel is om laboratoriumresultaten beschikbaar te stellen voor alle zorgverleners die deze nodig hebben voor de behandeling van de patiënt.

Voor een aantal voorbeeldscenario's wanneer deze uitwisseling plaats kan vinden zie scenario's.

2.2.1 Doel en relevantie

Hergebruik van laboratoriumresultaten wordt gestimuleerd doordat deze beschikbaar zijn en ten alle tijden geraadpleegd kunnen worden. Dit vermindert het dubbel uitvoeren van onderzoeken, dit komt ten goede aan de patiënt en is kostenbesparend.

2.2.2 Proces en context

2.2.2.1 Preconditie

  • De patiënt heeft toestemming gegeven om zijn of haar laboratoriumresultaten uit te wisselen.

Wanneer het laboratorium de resultaten beschikbaar stelt:

  • De zorgverlener heeft de vraag via het XIS naar het laboratorium gestuurd.
  • Het onderzoek is uitgevoerd en de resultaten zijn ingevoerd in het LIS.
  • Het laboratoriumresultaat heeft de status definitief.
  • Het laboratoriumresultaat is aangemeld voor raadplegen.

Wanneer een zorgverlener de resultaten beschikbaar stelt:

  • Het laboratoriumresultaat is opgenomen in het XIS.
  • Het laboratoriumresultaat heeft de status definitief.
  • Het laboratoriumresultaat in het XIS is aangemeld voor raadplegen.

2.2.2.2 Trigger event

Tijdens de behandeling van een patiënt heeft een zorgverlener behoefte aan recente laboratoriumresulten. Bijvoorbeeld ten behoeve van medicatiebewaking door een apotheker.

2.2.2.3 Processtappen

  • Het XIS van de huisarts, apotheker1 of specialist vraagt laboratoriumresultaten op bij andere zorgverleners (LIS of XIS).
  • De bevraagde XISsen /LISsen leveren de opgevraagde laboratoriumresultaten op indien beschikbaar.
  • Het laboratoriumresultaat wordt op de juiste manier verwerkt in het dossier van de raadplegende partij.

2.2.2.4 Postconditie

  • De zorgverlener heeft inzage in de laboratoriumresultaten in zijn/haar XIS.
  • De bron kan nagaan wie laboratoriumresultaten bij hem heeft geraadpleegd (i.v.m. rectificatie).

1. Voor openbare apothekers is er door de KNMP en de NHG een gelimiteerde lijst op gesteld van resultaten die ingezien mogen worden. Deze lijst staat op de website van Nictiz.

2.2.3 Bedrijfsrollen en UML activity diagram

In deze usecase raadpleegt een zorgverlener laboratoriumresultaten. Anderzijds kan een zorgverlener ook degene zijn die een laboratoriumresultaat beschikbaar stelt.

Bedrijfsrol Toelichting
Zorgverlener - raadplegend Raadpleegt laboratoriumresultaten
Zorgverlener - beschikbaarstellend Stelt laboratoriumresultaten beschikbaar voor andere zorgverleners
Labspecialist Stelt laboratoriumresultaten beschikbaar voor zorgverleners

Onderstaande afbeelding toont de verschillende activiteiten uit de procesbeschrijving die door de bedrijfsrollen worden uitgevoerd.

FO lab2zorg - Activity Diagram - Zorgverlener raadpleegt laboratoriumresultaten.png

2.2.4 Informatieoverdracht

2.2.4.1 Systemen & Systeemrollen

Zowel de zorgverlener als laboratoriumspecialist maken ieder gebruik van een informatiesysteem, respectievelijk XIS en LIS. Deze systemen kennen ieder verschillende systeemrollen, die het uitwisselen van gegevens tussen deze systemen mogelijk maken. In ART-DECOR worden de systeemrollen als Actor beschreven.

Het LIS vervult in deze usecase de volgende systeemrollen:

  • LaboratoriumresultaatResultaatBeschikbaarstellend Systeem [LAB-LRB]

Het XIS kan in deze usecase twee systeemrollen vervullen:

  • LaboratoriumresultaatResultaatBeschikbaarstellend Systeem [LAB-LRB]
  • LaboratoriumresultaatResultaatRaadplegend Systeem [LAB-LRR]

Component Diagram Systeemrollen Raadplegen Laboratoriumresultaten

2.2.4.2 Transacties & Transactiegroepen

Onderstaande afbeelding toont de samenhang tussen de bedrijfsrollen, bedrijfsactiviteiten, systeemrollen en transacties en transactiegroep die onderdeel uitmaken van het raadplegen van laboratoriumresultaten.

FO Lab2Zorg Raadplegen Transacties.png

In de bovenstaande afbeelding is zichtbaar dat sommige bedrijfsactiviteiten een bepaalde transactie tot gevolg hebben. Deze transactie wordt uitgevoerd door een systeemrol en maakt onderdeel uit van een transactiegroep.

[links naar ART-DECOR toevoegen zodra de transacties in ART-DECOR aangemaakt zijn]

De onderstaande tabel maakt het mogelijk direct de gewenste scenario's, transactiegroepen en/of transacties te raadplegen in ART-DECOR of ander document.

Scenario's Transactiegroep Transacties Systeemrol(len) Systemen Bedrijfsrollen
Lab2zorg Raadplegen/Beschikbaarstellen laboratoriumresultaten Raadplegen laboratoriumresultaten [LAB-LRR] XIS Zorgverlener raadplegend
Beschikbaarstellen laboratoriumresultaten [LAB-LRB] LIS of XIS Laboratoriumspecialist of Zorgverlener beschikbaarstellend

2.3 Zorgverlener stuurt laboratoriumresultaten naar andere zorgverlener

Deze usecase komt overeen met patient journey 3 uit de Richtlijn Uitwisseling laboratoriumgegevens (pagina 18) en bevat bericht 6 (pag 26).

De usecase kent twee varianten:

  1. De laboratoriumresultaten worden, met bijvoorbeeld een medicatievoorschrift, meegestuurd.
  2. Er worden alleen laboratoriumresultaten gestuurd.

In onderstaande tekst wordt geen onderscheid tussen beide varianten gemaakt.

Voor een aantal voorbeeldscenario's wanneer deze uitwisseling plaats kan vinden zie scenario's.

2.3.1 Doel en relevantie

Het onderling uitwisselen van laboratoriumresultaten door zorgverleners, bijvoorbeeld in het kader van medicatiebewaking, bevordert het hergebruik van de betreffende informatie in het belang van de continuïteit van de zorg voor de patiënt.

2.3.2 Proces en context

2.3.2.1 Preconditie

  • De patiënt heeft toestemming gegeven om zijn of haar laboratoriumresultaten uit te wisselen.1
  • De zorgverlener, zoals huisarts of specialist, heeft een labresultaat in het XIS.
  • Het labresultaat heeft de status definitief.

2.3.2.2 Trigger event

Er zijn meerdere trigger events voor dit proces:

  • Een zorgverlener heeft een laboratoriumresultaat ontvangen dat mogelijk relevant is voor andere zorgverleners (bijvoorbeeld in het kader van medicatiebewaking);
  • Een bijzonder geval hiervan is het volgende: een zorgverlener die onderzoek heeft laten doen naar de nierfunctie deelt een afwijkende nierfunctiewaarde mee aan de door de patiënt aangewezen apotheker.2

2.3.2.3 Processtappen

  • Het XIS van de zorgverlener stuurt het labresultaat naar het XIS van de andere zorgverlener.
  • Het XIS van de andere zorgverlener ontvangt het resultaat en stuurt een ontvangstbevestiging.

2.3.2.4 Postconditie

  • De laboratoriumresultaten zijn beschikbaar in het XIS van de ontvangende zorgverlener.

1. Op basis van de Regeling geneesmiddelenwet artikel 6.10 geldt hierop de volgende uitzondering. Bij afwijkende nierfunctiewaarden is de aanvrager van het onderzoek verplicht deze waarden te delen met de door de patiënt aangewezen apotheker.

2. Op basis van de Regeling geneesmiddelenwet artikel 6.10.

2.3.3 Bedrijfsrollen en UML activity diagram

In deze usecase is zowel degene die laboratoriumresultaten verstuurt als degene die ze ontvangt een zorgverlener.

Bedrijfsrol Toelichting
Zorgverlener - versturend Verstuurt laboratoriumresultaten naar andere zorgverlener
Zorgverlener - ontvangend Ontvangt laboratoriumresultaten

Onderstaande afbeelding toont de verschillende activiteiten uit de procesbeschrijving die door de bedrijfsrollen worden uitgevoerd.

FO lab2zorg - Activity Diagram - Zorgverlener stuurt laboratoriumresultaten naar zorgverlener.png

2.3.4 Informatieoverdracht

2.3.4.1 Systemen & Systeemrollen

De zorgverlener die het laboratoriumresultaat verstuurt en de zorgverlener die het laboratoriumresultaat ontvangt maken ieder gebruik van een eigen XIS. Deze systemen kennen ieder verschillende systeemrollen, die het uitwisselen van gegevens tussen deze systemen mogelijk maken. In ART-DECOR worden de systeemrollen als Actor beschreven.

Het XIS vervult in deze usecase de systeemrollen:

  • Laboratoriumresultaat- LabResultaatSturend Systeem [LAB-LRS]
  • Laboratoriumresultaat- LabResultaatOntvangend Systeem [LAB-LRO]

Systeemrollen sturen labresulaat zorgverlener.png

2.3.4.2 Transacties & Transactiegroepen

Onderstaande afbeelding toont de samenhang tussen de bedrijfsrollen, bedrijfsactiviteiten, systeemrollen en transacties en transactiegroep die onderdeel uitmaken van Lab2zorg.

Use case diagram sturen labresultaten

In de bovenstaande afbeelding is zichtbaar dat sommige bedrijfsactiviteiten een bepaalde transactie tot gevolg hebben. Deze transactie wordt uitgevoerd door een systeemrol en maakt onderdeel uit van een transactiegroep.

De onderstaande tabel maakt het mogelijk direct de gewenste usecases (scenario's), transactiegroepen en/of transacties te raadplegen in ART-DECOR of ander document.

[links naar ART-DECOR toevoegen zodra de transacties in ART-DECOR aangemaakt zijn]

Scenario Transactiegroep Transacties Systeemrol(len) Systemen Bedrijfsrollen
Lab2zorg Sturen laboratoriumresultaten (PUSH) Sturen laboratoriumresultaten [LAB-LRS] XIS Zorgverlener sturend
Sturen ontvangstbevestiging laboratoriumresultaten (deze transactie bevat geen concepten) [LAB-LRO] XIS Zorgverlener ontvangend


3 Functionaliteit

3.1 Aanwijzingen/eisen voor functionaliteit van systemen

Hieronder staan een aantal aanvullende aanwijzingen en eisen voor functionaliteiten van het informatiesysteem die ondersteund moeten worden om de informatiestandaard volledig en juist te implementeren. Naast deze aanvullende eisen zijn er ook een aantal tijdelijke aanvullingen, die onder bepaalde specifieke voorwaarden gelden. Deze vindt u hier.

3.1.1 Gebruik identificatienummers

3.1.1.1 LaboratoriumUitslagIdentificatie & TestIdentificatie

De LaboratoriumUitslagIdentificatie en Testidentificatie zijn unieke ID's ter ontdubbeling van laboratoriumresultaten. Deze dienen door de bron van de resultaten gevuld te worden met een OID die combinatie is van de OID van de bron en een uniek identificatienummer binnen het informatiesysteem van de bron. Dit is ook vastgesteld in de Richtlijn Uitwisseling laboratoriumgegevens.

3.1.1.2 EdifactReferentieNummer

Het EdifactReferentieNummer is een aanvullend veld wat opgenomen is in de informatiestandaard om te zorgen dat in de transitiefase wanneer laboratoria ook hun resultaten beschikbaar gaan stellen aan zorgverleners, deze ontdubbeld kunnen worden. Ook wanneer de eerder genoemde ID's misschien niet overeenkomen. Het EdifactReferentieNummer dient, voor ieder laboratoriumresultaat wat middels EDIFACT ontvangen is, gevuld te worden met het 'Identificatienummer' uit het segment IDE in het Edifact-bericht. Hoe dit in de transitiefase gebruikt dient te worden, is nog in ontwikkeling en volgt in een latere publicatie van dit Functioneel ontwerp.

3.1.2 Kopie-resultaat

In de richtlijn is afgesproken dat een gebruiker van laboratoriumresultaten op de hoogte moet zijn van het feit of deze rechtstreeks van de bron afkomstig zijn. In de uitwisselingen zoals benoemd in paragraaf 2.2 en 2.3 komt het voor dat laboratoriumresultaten beschikbaar gesteld of verstuurd worden door een partij die zelf niet verantwoordelijk was voor de oplevering van het resultaat. In die gevallen wordt in de uitwisseling aangegeven dat het een kopie-resultaat betreft.

3.1.3 Bij rectificatie

Als een resultaat gerectificeerd wordt, nadat het of door anderen geraadpleegd is of naar anderen doorgestuurd is, moeten deze zorgverleners hiervan op de hoogte gesteld worden. Het laboratoriumresultaat moet dan de status 'corrected' krijgen.

3.1.4 Rol van de status 'definitief'

Alleen laboratoriumresultaten met status 'definitief' worden beschikbaar gesteld, doorgestuurd of met een ander bericht meegestuurd. Deze beperking geldt niet voor de uitwisseling tussen een laboratorium en de aanvrager van een onderzoek.

3.2 Over de gegevens

3.2.1 Filter of query parameters bij raadplegen

Van laboratoriumresultaten is geen algemene houdbaarheid aan te geven, omdat dit afhankelijk is van het type onderzoek en de reden van gebruik van dit onderzoek. Per slot van rekening kan een laboratoriumresultaat een momentopname zijn, maar is soms ook de ontwikkeling in een bepaald gegeven relevant of is een resultaat (bijvoorbeeld genetisch onderzoek) levenslang geldig. Omdat er geen algemene houdbaarheid en dus bewaartermijn op laboratoriumgegevens gezet kan worden, is in de richtlijn vastgelegd dat het aan de raadplegende partij is, om de houdbaarheid en toepasbaarheid van een specifiek laboratoriumresultaat te bepalen. Dit brengt echter ook een risico met zich mee, het kan namelijk zijn bij bijvoorbeeld een chronisch zieke patiënt, een patiënt die een tijdlang opgenomen is geweest of een oudere patiënt, dat er een enorme hoeveelheid data uitgewisseld moet worden. Daarom is het van belang dat de raadplegende partij altijd zo specifiek mogelijk raadpleegt, zoals ook vastgelegd in de Richtlijn Uitwisseling laboratoriumgegevens.

Hiervoor zijn een aantal parameters gedefinieerd om op te filteren:

  • Identificatienummer van de patiënt (BSN)
  • Onderzoek
  • TestCode
  • TestDatumPeriode (gedefinieerd door een van- en een tot-en-met-datum)

Het beschikbaarstellend systeem kan hiervoor ook een beveiliging instellen door bijvoorbeeld tot een maximum aantal resultaten terug te koppelen. De raadplegende partij kan hierop kiezen om de zoekterm nader te specificeren.

3.2.2 Beschikbaarstellen en mee-/doorsturen van laboratoriumresultaten

De transacties zijn gebaseerd op het gebruik van de zib LaboratoriumUitslag(2020).

Hieraan zijn toegevoegd:

  • gegevens van de partij die de betreffende resultaten beschikbaarstelt of verstuurt
  • identificaties op het niveau van de LaboratoriumUitslag en LaboratoriumTest
  • IndicatorKopie op het niveau van de LaboratoriumUitslag (zie Kopie-resultaat)

Alle gegevens met betrekking tot het monster zijn opgenomen in de transacties. De relevantie van deze gegevens is bij bepaalde toepassingen, zoals microbiologische onderzoeken, relevanter dan bij andere, zoals de klinische chemie.

De volgende elementen zijn niet opgenomen in de transacties:

  • GerelateerdeUitslag
  • Aanvrager
  • InterpretatieMethode

4 Paginahistorie

Versie Datum Omschrijving
3.0.0 26 augustus 2022 FO aangepast aan nieuwe berichten. TO toegevoegd
2.0.0 5 juli 2021 Nieuwe patient journeys i.v.m. nieuwe richtlijn.

4.1 Oude versies Lab2zorg ontwerp