Bbs:V0.3.0 Concept Ontwerp Beeldbeschikbaarheid: verschil tussen versies

Uit informatiestandaarden
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
 
(Laatste versie concept gekopieerd)
Regel 1: Regel 1:
−
{{DISPLAYTITLE:Ontwerp Informatiestandaard Beelduitwisseling v1.0.0}}
+
{{IssueBox|Dit Functioneel Ontwerp is nog een conceptversie. De definitieve versie kan afwijken van wat er in dit FO beschreven is}}
  
 
__NUMBEREDHEADINGS__
 
__NUMBEREDHEADINGS__
 +
{{DISPLAYTITLE:Concept Ontwerp Informatiestandaard Beelduitwisseling v0.3.0|noreplace}}
  
 
=Inleiding=
 
=Inleiding=
 
==Algemeen==
 
==Algemeen==
−
Deze pagina beschrijft het functioneel ontwerp voor de informatiestandaard Beelduitwisseling.
+
Medisch specialistische diagnostiek en behandeling bij een patiënt vindt steeds vaker verspreid over verschillende ziekenhuizen plaats. Hierbij kunnen alle radiologische onderzoeken uit alle zorginstellingen waar de patiënt is geweest relevant zijn voor een behandelend arts of radioloog in de volgende zorginstelling. Tijdige, volledige en betrouwbare beschikbaarheid van relevant, eerder uitgevoerd radiologisch onderzoek vergroot de kwaliteit van zorg inhoudelijk en in doorlooptijd. Deze informatiestandaard voorziet in een overzicht van al het eerder uitgevoerd radiologisch onderzoek van een patiënt, inclusief elders vervaardigde beelden en verslagen, optimaal geïntegreerd in de eigen werkomgeving van de behandelend arts of radioloog en in de mogelijkheid om deze beelden en verslagen te bekijken en zo te betrekken bij de diagnostiek en/of behandeling van dat moment. Deze zogenoemde “tijdlijn radiologische onderzoeken” is door de Nederlandse Vereniging voor Radiologie (NVvR) beschreven in een Standaard: Tijdlijn Radiologische Onderzoeken<ref name="Functionele eisen">[https://www.radiologen.nl/secties/techniek/documenten/landelijke-beschikbaarheid-radiologische-beelden-voor-zorgverlener-en Standaard Tijdlijn Radiologische Onderzoeken]</ref>.
−
Het functioneel ontwerp beschrijft voor alle uitwisselscenario's (in dit document use cases genoemd) uit de informatiestandaard de transacties, transactiegroepen, de systemen, de systeemrollen en de bedrijfsrollen van zorgverleners of patiënten. Daarvoor worden de eisen gegeven voor het sturen of ontvangen van gegevens.
 
−
In hoofdstuk 2 wordt verder ingegaan op wat een use case inhoudt. Per use case zijn de nadere details beschreven.
 
−
 
−
Voor meer informatie over informatiestandaarden en hoe deze worden ontwikkeld, zie de [https://www.nictiz.nl/standaardisatie/informatiestandaarden Nictiz webpagina voor informatiestandaarden]. Voor de verklaring van de begrippen die voorkomen in het functioneel ontwerp wordt verwezen naar het [https://www.nictiz.nl/standaardisatie/overzichten/begrippen/ begrippenoverzicht op de Nictiz website].
 
  
 +
Het functioneel ontwerp (FO) beschrijft voor alle uitwisselscenario's (in dit document use cases genoemd) uit de informatiestandaard de transacties, transactiegroepen, de systemen, de systeemrollen en de bedrijfsrollen van zorgverleners of patiënten. Daarvoor worden de eisen gegeven voor het raadplegen en beschikbaarstellen van gegevens.
 +
In hoofdstuk 2 wordt verder ingegaan op wat een use case inhoudt. Per use case zijn de nadere details beschreven.
  
−
===Componenten===
+
Voor meer informatie over informatiestandaarden en hoe deze worden ontwikkeld, zie de [https://www.nictiz.nl/standaardisatie/informatiestandaarden Nictiz webpagina voor informatiestandaarden]. Voor de verklaring van de begrippen die voorkomen in het FO wordt verwezen naar het [https://www.nictiz.nl/standaardisatie/overzichten/begrippen/: begrippenoverzicht  op de Nictiz website].
−
Voor de beeldbeschikbaarheid zijn de volgende componenten te onderscheiden:
 
−
* PACS
 
−
* RIS
 
−
* EPD
 
−
* Tijdslijn (metadata) provider
 
−
* Beeld/verslag provider
 
  
−
[[Image:Overzicht_informatie-uitwisseling.png|900px|Activity diagram]| Figuur: Informatie-uitwisseling overzicht]]
+
Deze eerste versie van de informatiestandaard Beeldbeschikbaarheid heeft betrekking op het beschikbaar stellen en raadplegen van radiologische beelden en verslagen. De ambitie is om in de nabije toekomst de scope uit te breiden naar niet-radiologische beelden en verslagen.
−
''<span style="color:#D2691E"> Figuur: Informatie-uitwisseling overzicht</span>''
 
  
−
Hoewel de informatiestandaard oplossing onafhankelijk is/ hoort te zijn, zijn voor de realisatie een aantal keuzes te maken die vooral te maken hebben met haalbaarheid en performance.
+
==Doelgroep==
−
In onderstaande wordt een aantal infrastructurele keuzes belicht. Tevens wordt aangegeven in hoeverre de keuze mogelijk toch impact heeft op de informatie standaard.
+
De doelgroep van dit FO bestaat uit:
 +
* Productmanagers, architecten, ontwerpers, bouwers en testers van XIS- en PACS-leveranciers, regio-organisaties en Nictiz;
 +
* Vertegenwoordigers van patiënten, radiologen en andere zorgverleners.
  
−
====Intramuraal===
+
==Kaders & uitgangspunten==
−
De kwaliteitsstandaard stelt: ‘Een overzicht van al het eerder uitgevoerd radiologisch onderzoek van een patiënt, inclusief elders vervaardigde beelden en verslagen, optimaal geïntegreerd in de eigen werkomgeving van de behandelend arts of radioloog en de mogelijkheid om deze beelden en verslagen te bekijken…’
+
===Richtlijn en proces===
 +
Deze informatiestandaard is gebaseerd op de functionele eisen<ref name="Functionele eisen" /> en de kwaliteitsstandaard<ref name="Kwaliteitsstandaard">[https://www.radiologen.nl/ Kwaliteitsstandaard]</ref> van de NVvR.
 +
 
 +
De '''behandelend arts''' doet een aanvraag voor radiologisch onderzoek en deze aanvraag wordt
 +
beoordeeld. De '''laborant''' ontvangt de patiënt en zorgt dat de radiologische beelden op de juiste wijze worden gemaakt. De '''radioloog''' beoordeelt de beelden en stelt een diagnose en/of bepaalt het verloop van een ziekte en/of behandeling op basis van interpretatie van radiologisch onderzoek en
 +
vergelijking van dat onderzoek met voorgaande radiologische onderzoeken. De bevindingen,
 +
conclusies en aanbevelingen legt de radioloog vast in een radiologisch verslag, dat een integraal
 +
onderdeel vormt van het radiologisch onderzoek. Dit verslag komt (desgewenst met beelden)
 +
beschikbaar voor de '''behandelend arts'''. Dit is het radiologisch zorgproces.
 +
 
 +
[[Image:Beeldbeschikbaarheid_Procesflow.png|Beeldbeschikbaarheid Procesflow]| Figuur: Beeldbeschikbaarheid Procesflow]]
 +
 
 +
====Performance en snelheid bij spoed====
 +
De snelheid van beschikbaarheid van een beeld met verslag uit de tijdlijn dient vergelijkbaar te zijn met de huidige prestaties binnen een ziekenhuis.
 +
 
 +
Bij een spoedverwijzing is de maximale wachttijd voor de 2e lijns/medisch specialistische
 +
zorg 90-95% binnen 15 minuten en 100% binnen 30 minuten.<ref name="Kwaliteitsstandaard" />
 +
 
 +
{{font color||yellow|Verduidelijking nodig van NVvR: Wat zijn de performance eisen t.a.v. technische  beschikbaarheid van beeld en verslag voor electieve en voor spoed zorg?}}
 +
 
 +
===Reikwijdte Informatiestandaard===
 +
De reikwijdte van de informatiestandaard beslaat de functionele beschrijvingen en de dataset voor alle gegevensuitwisselingen binnen één of meerdere processen zorgprocessen.
 +
 
 +
===Infrastructuur===
 +
De specificaties van de infrastructuur vallen buiten de scope van deze informatiestandaard.
 +
 
 +
===Inzet zibs en doorontwikkeling===
 +
Voor de ontwikkeling van deze informatiestandaard is het uitgangspunt om zoveel mogelijk bestaande zorginformatiebouwstenen (zibs) te implementeren en aan te vullen naar behoefte. De intentie van zibs is het implementeren van herbruikbare bouwstenen voor eenmalig vastlegging en meervoudig gebruik. Zibs zijn dan ook bouwstenen in veel andere verzamelingen dan Beeldbeschikbaarheid. Deze andere verzamelingen zijn deels al in ontwikkeling (in de BgZ, Oncologie, Geboortezorg etc.). Daarnaast zullen zibs ook de basis zijn van onderzoek en kwaliteitsverantwoording. De te implementeren zibs zullen dus ook bouwstenen zijn voor deze andere processen. Tegelijk kunnen deze bouwstenen die gebruikt worden in andere standaarden ook in deze informatiestandaard gebruikt worden.
 +
 
 +
Daarom dienen de zibs zodanig in de systemen geïmplementeerd te worden, dat hergebruik voor andere doeleinden dan Beeldbeschikbaarheid gefaciliteerd wordt. Doel is hergebruik op alle gebieden van de zorg, niet alleen implementatie van Beeldbeschikbaarheid. De informatiestandaard Beeldbeschikbaarheid kan gebruik buiten Beeldbeschikbaarheid niet specificeren of kwalificeren, maar gebruik buiten de scope van Beeldbeschikbaarheid is wel het doel.
 +
 
 +
===Generieke functies===
 +
Deze generieke functies worden buiten deze informatiestandaard geadresseerd om de implementatie te vereenvoudigen:
 +
#Toestemming (van de patiënt)
 +
#Identificatie & authenticatie (van de zorgverlener, zorgaanbieder en de patiënt)
 +
#Lokalisatie (vindbaarheid van patiëntgegevens)
 +
 
 +
==Kwalificatie==
 +
Op basis van dit FO en de daarbij behorende dataset wordt een kwalificatiescript opgesteld. Het opstellen van kwalificatiescripts valt buiten de scope van dit FO. Voor meer informatie zie de websitepagina over [https://www.nictiz.nl/standaardisatie/kwalificatiecentrum/ Nictiz kwalificaties].
 +
 
 +
=Use Cases=
 +
==Algemeen==
 +
Een use case is een specifieke beschrijving van een praktijksituatie in de zorg waarbij voor een concrete situatie het uitwisselen van informatie wordt beschreven aan de hand van actoren (mensen, systemen) en transacties (welke informatie wordt wanneer uitgewisseld). Een use case is een beschrijving van een stap in het zorgproces waarbij de informatiebehoefte in die stap beschreven wordt. Een informatiestandaard kan bestaan uit één of meerdere use cases. Iedere use case koppelt met een scenario in [https://www.nictiz.nl/standaardisatie/art-decor/ ART-DECOR]. Wanneer verschillende use cases gebruik maken van hetzelfde scenario kan een andere indeling gewenst zijn, bijvoorbeeld op basis van proces. In dit FO wordt elke use case geanalyseerd en uitgewerkt.
 +
 
 +
De informatiestandaard Beeldbeschikbaarheid voorziet in het raadplegen van de tijdlijn, beelden en verslagen en kent drie use cases:
 +
#Radioloog/Behandelend arts raadpleegt tijdlijn data
 +
#Radioloog/Behandelend arts raadpleegt beelden
 +
#Radioloog/Behandelend arts raadpleegt verslagen
 +
Deze use cases worden in de volgende paragrafen individueel beschreven.
 +
 
 +
De beelden en verslagen die toebehoren aan hetzelfde onderzoek moeten te allen tijde onder hetzelfde onderzoek getoond worden.
 +
 
 +
==Use case 1: Raadplegen Tijdlijn Data==
 +
===Doel en Relevantie===
 +
Door de "tijdlijn radiologische onderzoeken" te raadplegen in de eigen werkomgeving krijgt de radioloog / behandelend arts inzicht in eerder uitgevoerde radiologische onderzoeken van de patiënt.
 +
 
 +
====Patient journey====
 +
(obv "Reguliere verwijzing in Kwaliteitsstandaard")
 +
 
 +
Patiënt X met een bekende voorgeschiedenis meldt zich bij de huisarts met aanhoudende vermoeidheidsklachten. Op basis van haar anamnese en lichamelijk onderzoek besluit de huisarts een aantal bloedonderzoeken aan te vragen en een röntgenfoto van de longen van patiënt X in ziekenhuis A.
 +
 
 +
De huisarts bespreekt de uitslagen van de onderzoeken met patiënt X. De bloedwaarden zijn normaal, maar in het verslag van de radioloog in ziekenhuis A staat dat er wat op de thoraxfoto is gezien, en dat nader onderzoek moet worden overwogen. De huisarts stelt een verwijzing voor naar de longarts. Gezien de wachttijden kiest patiënt X niet voor ziekenhuis A maar voor ziekenhuis B.
 +
 
 +
Longarts B in ziekenhuis B ontvangt patiënt X op haar spreekuur. Ze luistert naar de klachten van de patiënt en leest de uitslagen van eerder uitgevoerde onderzoeken. Ook raadpleegt zij de tijdlijn radiologische onderzoeken.
 +
 
 +
===Proces en Context (pre- en postproces)===
 +
====Preproces====
 +
*De radioloog / behandelend arts heeft een behandelrelatie met de patiënt.
 +
*De radioloog / behandelend arts wil eerder uitgevoerde radiologische onderzoeken betrekken om tot een beter en vollediger oordeel, verslag en advies te komen, dan zonder het geval zou zijn.
 +
====Proces====
 +
*De radioloog / behandelend arts raadpleegt de "tijdlijn radiologische onderzoeken"
 +
====Postproces====
 +
*De radioloog / behandelend arts krijgt de tijdlijn beschikbaar in zijn eigen werkomgeving als onderdeel van zijn workflow en geïntegreerd in het lokale patiëntendossier (EPD) én in het beeldendossier van de patiënt (PACS).
 +
*De radioloog / behandelend arts ziet alle intern en extern uitgevoerde radiologisch onderzoeken eenmalig in de tijdlijn.
 +
*De radioloog / behandelend arts kan de beelden en verslagen van de getoonde onderzoeken raadplegen.
 +
 
 +
===Bedrijfsrollen en UML activity diagram===
 +
{| class="wikitable" "cellpadding="10"
 +
!style="text-align:left;"|Bedrijfsrol (actor)
 +
!style="text-align:left;"|Beschrijving bedrijfsrol
 +
|-
 +
| style="background-color: white;"| Radioloog
 +
| style="background-color: white;"| Stelt tijdlijn data beschikbaar
 +
|-
 +
| style="background-color: white;"| Radioloog / Behandelend arts
 +
| style="background-color: white;"| Raadpleegt tijdlijn data
 +
|-
 +
|}
 +
 
 +
[[Image:UML_Activity_diagram_Raadplegen_Tijdlijn_data.png|Activity Diagram Use case Raadplegen Tijdlijn data]| Figuur: Activity Diagram Use case Raadplegen Tijdlijn data]]
 +
===Informatieoverdracht===
 +
====Systemen & Systeemrollen====
 +
Systemen:
 +
*PACS/EPD van de raadplegende organisatie
 +
*PACS van de beschikbaarstellende, producerende organisatie
 +
 
 +
Systeemrollen:
 +
*Raadplegend Systeem EPD / PACS
 +
**TijdlijnDataRaadplegendSysteem (BBS-TDR)
 +
 
 +
*Beschikbaarstellend systeem PACS (producerende organisatie)
 +
**TijdlijnDataBeschikbaarstellendSysteem (BBS-TDB)
 +
 
 +
[[Image:SystemenSysteemrollen_Raadplegen_Tijdlijn_data.png|Beeldbeschikbaarheid Systemen & Systeemrollen Raadplegen Tijdlijn data]| Figuur: Beeldbeschikbaarheid Systemen & Systeemrollen Raadplegen Tijdlijn data]]
 +
 
 +
{{font color||yellow|'''''Link opnemen naar transacties in ART-DECOR'''''}}
 +
====Transacties & Transactiegroepen====
 +
Het uitwisselen van gegevens tussen de verschillende systeemrollen gebeurt op basis van transacties, een verzameling van transacties (bijvoorbeeld een vraag- en antwoordbericht) vormt een zogeheten transactiegroep.
 +
 
 +
Voor de uitwerking van de transacties die tussen de systeemrollen plaatsvinden, zie de technische berichtspecificatie in '''''Link naar ART DECOR scenario Tijdlijn PULL'''''.
 +
====Samenhang bedrijfsrollen, activiteiten, transacties, systeemrollen en transactiegroepen====
 +
[[Image:Beeldbeschikbaarheid_RaadplegenTijdlijn_data.png|Beeldbeschikbaarheid Raadplegen Tijdlijn Data]| Figuur: Beeldbeschikbaarheid Raadplegen Tijdlijn Data.png]]
 +
{| class="wikitable"
 +
|-
 +
! Transactiegroep !! Transacties !! Systeemrol !! Systeem !! Bedrijfsrol
 +
|-
 +
| rowspan="2" | Raadplegen tijdlijn data || Raadplegen tijdlijn data || BBS-TDR || PACS/EPD || Radioloog/Behandelend arts
 +
|-
 +
| Beschikbaarstellen tijdlijn data || BBS-TDB || PACS || Radioloog
 +
|}
  
−
===PACS/RIS===
+
==Use case 2: Raadplegen Beelden==
−
De tijdslijn is dus geen add-in maar integraal onderdeel van de werkomgeving.
+
===Doel en Relevantie===
−
Om dit mogelijk te maken zullen externe onderzoeken op dezelfde wijze behandeld moeten worden als interne. Dit houdt in dat de wijze waarop PACS’en met onderzoeken omgaan – en zeker met die van grote omvang – impact kan hebben op de interface met de beeld/verslag provider. Wellicht is (tijdelijke) bestandsopslag dan wel datastreaming, reconciliatie, etc. noodzakelijk.
+
In de tijdlijn radiologische onderzoeken raadpleegt de radioloog / behandelend arts relevante beelden om tot een beter en vollediger oordeel, verslag en advies te komen, dan zonder het geval zou zijn.
−
Waar beelden altijd in het PACS aanwezig zijn, is er bij verslagen meer variatie: tenminste PACS (Dicom SR) of RIS (tekst  als PDF, CDA,…).
+
====Patient journey====
−
Dit houdt in dat per implementatie een andere oplossing noodzakelijk kan zijn met ook verschillende technische berichten. Op informatiestandaard niveau is de informatie-uitwisseling niettemin gelijk.
+
(vervolg op Use case 1)
  
−
===EPD===
+
Longarts B raadpleegt de tijdlijn radiologische onderzoeken en haalt het onderzoek uit ziekenhuis A op.
−
Ook een behandeld arts moet de beelden en verslagen in de eigen werkomgeving kunnen inzien, zowel interne als externe (na aanvraag). De vraag, die zich daarbij opdringt, is of de huidige functionaliteit voor interne beelden/verslagen niet uitbreidbaar is tot externe beelden/verslagen, waarbij de informatie uitwisseling via het PACS/RIS verloopt. Verslag- en beeldviewers zijn immers al aanwezig. De wijze van realisatie van de tijdslijn in het EPD is bepalend of er vanuit het EPD additionele communicatie noodzakelijk is. De interface naar de tijdslijn provider kan dus rechtstreeks vanuit het EPD of met b.v. een tijdslijn-viewer via het PACS/RIS. Hoewel het aantal communicatiekanalen voor beide oplossingen verschilt, is er op informatieniveau geen verschil.
+
Samen met de patiënt bekijkt ze de thoraxfoto uit ziekenhuis A en wat radioloog A daarop
 +
heeft gezien. Ze besluit tot het aanvragen van een CT thorax om beter te bepalen wat er in de longen zit, en wat kan worden uitgesloten.
  
−
====Extramuraal====
+
Radioloog B in ziekenhuis B beoordeelt de CT thorax die van patiënt X is gemaakt, raadpleegt de tijdlijn radiologische onderzoeken, ziet dat in ziekenhuis A recent een thoraxfoto is gemaakt en dat haar analyse en conclusie in het verlengde liggen van wat radioloog A heeft opgenomen in het verslag. Ze maakt het verslag van de CT thorax met haar bevindingen voor longarts B.
−
Voor het extramurale deel is op een aantal punten de voornaamste keuze gecentraliseerde of gedistribueerde services.  
 
  
−
===TIJDSLIJN PROVIDER===
+
Op basis van al het aanvullend onderzoek stelt longarts B een diagnose en wordt besloten tot een
−
De tijdslijn (metadata)provider levert gegevens op over welke onderzoeken van een patiënt beschikbaar zijn en waar. Hoe de tijdslijn deze informatie verkrijgt, kan op verschillende manieren:
+
behandeling met radiotherapeutische bestraling. Patiënt X wordt hiervoor verwezen naar radiotherapeutisch instituut C. In radiotherapeutisch instituut C raadpleegt radiotherapeut C de tijdlijn radiologische onderzoeken. Zij maakt gebruik van de CT thorax van ziekenhuis B om de planning van de bestraling te maken. Patiënt X ondergaat in een aantal sessies een behandeling.
−
* één centrale index waar alle onderzoeken bekend zijn;
 
−
* een getrapt model waarbij op centraal niveau alleen bekend is dat er gegevens zijn en dat wat er beschikbaar is op een lager niveau of bij de beeld/verslag provider gevraagd moet worden;
 
−
* ad hoc bevraging bij alle beeld/verslag providers.
 
  
−
Voor de vraag aan de tijdslijn provider maakt de keuze niet uit. Voor een specifieke uitwerking zet de tijdslijn provider de generieke vraag om in een infrastructuur specifieke vraag.
+
Patiënt X voelt zich na een periode van herstel veel beter en is voor een controle-afspraak bij longarts B.
 +
Op basis van lichamelijk onderzoek besluit de longarts nog wel een controlefoto te laten maken. Radioloog B beoordeelt de nieuwe thoraxfoto in ziekenhuis B en vergelijkt deze met de eerdere thoraxfoto in ziekenhuis A. Ze stelt vast dat de eerder waargenomen afwijkingen zijn verdwenen. Patiënt X wordt ontslagen uit behandeling.
  
−
VZVZ’s Mitz als een mogelijke kandidaat zou in de tweede oplossingsrichting uitmonden. Mitz legt informatie classes vast op niveau van toestemmingsentiteiten en biedt daarmee een eerste selectie maar niet voldoende granulariteit voor de tijdslijn. Daarnaast is het een vermenging van twee diensten: discovery en authorisation. Als bron voor de meer gedetailleerde metadata zouden b.v. XDS registries bevraagd kunnen worden.
+
===Proces en Context (pre- en postproces)===
 +
====Preproces====
 +
*Use case 1
 +
*De radioloog / behandelend arts ziet op de tijdlijn een eerder onderzoek waarvan hij de beelden wil raadplegen.
  
−
===BEELD/VERSLAGPROVIDER===
+
====Proces====
−
Ook bij de beeld/verslag provider zijn verscheidene oplossingsrichtingen mogelijk
+
*De radioloog / behandelend arts raadpleegt de beelden.
−
* landelijke VNA
 
−
* regionale servers (al dan niet bestaande XDS netwerken, benaderbaar via XCA of rechtstreeks als XDS repository).
 
−
* Etalageservers bij de producerende instellingen (al dan niet XDS)
 
  
−
De te maken keuze zal worden beïnvloed door wettelijke randvoorwaarden en performance eisen.
+
====Postproces====
−
Met name deze laatste eisen zullen niet eenvoudig gerealiseerd kunnen worden met een gedistribueerd systeem dat op file transfer berust (data streaming is dan bv niet mogelijk).
+
*De radioloog / behandelend arts ziet de opgehaalde beelden in zijn eigen werkomgeving.
  
−
Ook hier maakt het voor de vraag aan de beeld/verslag provider niet uit. Voor een specifieke uitwerking zet de beeld/verslag provider de generieke vraag om in een infrastructuur specifieke vraag.
+
===Bedrijfsrollen en UML activity diagram===
 +
{| class="wikitable" "cellpadding="10"
 +
!style="text-align:left;"|Bedrijfsrol (actor)
 +
!style="text-align:left;"|Beschrijving bedrijfsrol
 +
|-
 +
| style="background-color: white;"| Radioloog
 +
| style="background-color: white;"| Stelt beelden beschikbaar
 +
|-
 +
| style="background-color: white;"| Radioloog / Behandelend arts
 +
| style="background-color: white;"| Raadpleegt beelden
 +
|-
 +
|}
  
−
===Overzicht informatie-uitwisseling===
+
[[Image:UML_Activity_diagram_Raadplegen_Beeld.png|Activity Diagram Use case Raadplegen Beeld]| Figuur: Activity Diagram Use case Raadplegen Beeld]]
−
[[Image:Dataflow_Beeldbeschikbaarheid.png|900px|Activity diagram]| Figuur: Dataflow Beeldbeschikbaarheid]]
+
===Informatieoverdracht===
−
''<span style="color:#D2691E"> Figuur: Dataflow Beeldbeschikbaarheid</span>''
+
====Systemen & Systeemrollen====
 +
Systemen:
 +
*PACS/EPD van de raadplegende organisatie
 +
*PACS van de beschikbaarstellende, producerende organisatie
  
 +
Systeemrollen:
 +
*Raadplegend Systeem EPD / PACS
 +
**BeeldRaadplegendSysteem (BBS-BR)
  
 +
*Beschikbaarstellend systeem PACS (producerende organisatie)
 +
**BeeldBeschikbaarstellendSysteem (BBS-BB)
  
 +
[[Image:SystemenSysteemrollen_Raadplegen_Beelden.png|Beeldbeschikbaarheid Systemen & Systeemrollen Raadplegen Beelden]| Figuur: Beeldbeschikbaarheid Systemen & Systeemrollen Raadplegen Beelden]]
 +
====Transacties & Transactiegroepen====
 +
Het uitwisselen van gegevens tussen de verschillende systeemrollen gebeurt op basis van transacties, een verzameling van transacties (bijvoorbeeld een vraag- en antwoordbericht) vormt een zogeheten transactiegroep.
  
 +
Voor de uitwerking van de transacties die tussen de systeemrollen plaatsvinden, zie de technische berichtspecificatie in '''''Link naar ART DECOR scenario Beeld PULL'''''.
 +
====Samenhang bedrijfsrollen, activiteiten, transacties, systeemrollen en transactiegroepen====
 +
[[Image:Beeldbeschikbaarheid_RaadplegenBeelden.png|Beeldbeschikbaarheid Raadplegen Beelden]| Figuur: Beeldbeschikbaarheid Raadplegen Beelden.png]]
 +
{| class="wikitable"
 +
|-
 +
! Transactiegroep !! Transacties !! Systeemrol !! Systeem !! Bedrijfsrol
 +
|-
 +
| rowspan="2" | Raadplegen Beelden || Raadplegen beelden || BBS-BR || PACS/EPD || Radioloog/Behandelend arts
 +
|-
 +
| Beschikbaarstellen beelden || BBS-BB || PACS || Radioloog
 +
|}
  
 +
{{font color||yellow|'''''Link opnemen naar transacties in ART-DECOR'''''}}
 +
==Use case 3: Raadplegen Verslagen==
 +
===Doel en Relevantie===
 +
In de tijdlijn radiologische onderzoeken raadpleegt de radioloog / behandelend arts relevante verslagen om tot een beter en vollediger oordeel, verslag en advies te komen, dan zonder het geval zou zijn.
 +
===Proces en Context (pre- en postproces)===
 +
====Preproces====
 +
*Use case 1
 +
*De radioloog / behandelend arts ziet op de tijdlijn een eerder onderzoek waarvan hij een verslag wil raadplegen.
 +
====Proces====
 +
*De radioloog / behandelend arts raadpleegt het verslag.
 +
====Postproces====
 +
*De radioloog / behandelend arts ziet het geraadpleegde verslag in de eigen werkomgeving in eigen formaat.
  
 +
===Bedrijfsrollen en UML activity diagram===
 +
{| class="wikitable" "cellpadding="10"
 +
!style="text-align:left;"|Bedrijfsrol (actor)
 +
!style="text-align:left;"|Beschrijving bedrijfsrol
 +
|-
 +
| style="background-color: white;"| Radioloog
 +
| style="background-color: white;"| Stelt verslag beschikbaar
 +
|-
 +
| style="background-color: white;"| Radioloog / Behandelend arts
 +
| style="background-color: white;"| Raadpleegt verslag
 +
|-
 +
|}
  
 +
[[Image:UML_Activity_diagram_Raadplegen_Verslag.png|Activity Diagram Use case Raadplegen Verslag]| Figuur: Activity Diagram Use case Raadplegen Verslag]]
 +
===Informatieoverdracht===
 +
====Systemen & Systeemrollen====
 +
Systemen:
 +
*PACS/EPD van de raadplegende organisatie
 +
*PACS van de beschikbaarstellende, producerende organisatie
  
 +
Systeemrollen:
 +
*Raadplegend Systeem EPD / PACS
 +
**VerslagRaadplegendSysteem (BBS-VR)
  
 +
*Beschikbaarstellend systeem PACS (producerende organisatie)
 +
**VerslagBeschikbaarstellendSysteem (BBS-VB)
  
 +
[[Image:SystemenSysteemrollen_Raadplegen_Verslagen.png|Beeldbeschikbaarheid Systemen & Systeemrollen Raadplegen Verslagen]| Figuur: Beeldbeschikbaarheid Systemen & Systeemrollen Raadplegen Verslagen]]
 +
====Transacties & Transactiegroepen====
 +
Het uitwisselen van gegevens tussen de verschillende systeemrollen gebeurt op basis van transacties, een verzameling van transacties (bijvoorbeeld een vraag- en antwoordbericht) vormt een zogeheten transactiegroep.
  
−
==Kaders & uitgangspunten==
+
Voor de uitwerking van de transacties die tussen de systeemrollen plaatsvinden, zie de technische berichtspecificatie in '''''Link naar ART DECOR scenario Verslag PULL'''''.
−
===Richtlijn===
+
====Samenhang bedrijfsrollen, activiteiten, transacties, systeemrollen en transactiegroepen====
−
De functionele vereisten zijn vastgelegd door de NVvR in de Standaard [https://www.radiologen.nl/secties/techniek/documenten/landelijke-beschikbaarheid-radiologische-beelden-voor-zorgverlener-en Tijdlijn Radiologische Onderzoeken].
+
[[Image:Beeldbeschikbaarheid_Raadplegen_verslagen.png|Beeldbeschikbaarheid Raadplegen Verslagen]| Figuur: Beeldbeschikbaarheid Raadplegen Verslagen.png]]
−
De kwaliteitsstandaard is vastgelegd in: '''insert link'''
+
{| class="wikitable"
−
De NEN-norm is vastgelegd in: '''insert link'''
+
|-
 +
! Transactiegroep !! Transacties !! Systeemrol !! Systeem !! Bedrijfsrol
 +
|-
 +
| rowspan="2" | Raadplegen Verslagen || Raadplegen verslagen || BBS-VR || PACS/EPD || Radioloog/Behandelend arts
 +
|-
 +
| Beschikbaarstellen verslagen || BBS-VB || PACS || Radioloog
 +
|}
 +
 
 +
{{font color||yellow|'''''Link opnemen naar transacties in ART-DECOR'''''}}
 +
 
 +
{{font color|red|yellow|'''Update Use case push Norm 6.4'''}}
 +
 
 +
{{font color|red|yellow|'''KS bevat nog geen Use case push'''}}
 +
 
 +
==Use case 4: Sturen Beelden==
 +
===Doel en Relevantie===
 +
Het gebruik van de tijdlijn van beelden en verslagen is leidend voor de gewenste functionaliteit. De volledigheid en compleetheid van de tijdlijn is echter onderhevig aan geldende wet- en regelgeving voor gegevensuitwisseling. Voor het uitwisselen van gegevens via het bevragen van de tijdlijn (pull) is het noodzakelijk dat de patiënt vooraf toestemming heeft gegeven om de beelden op een tijdlijn van een opvragende zorgaanbieder beschikbaar te maken. Wanneer deze toestemming expliciet ontbreekt, kan in sommige gevallen toestemming om gegevens te versturen (pushen) verondersteld worden, waardoor uitwisseling via push wel mogelijk is. Daarnaast kan het mogelijk zijn dat zorgaanbieders nog niet beschikken over de juiste IT-infrastructuur en –applicaties voor het beschikbaar stellen of op kunnen vragen van beelden en verslagen op een tijdlijn.
 +
Voor deze casussen beschrijft deze norm een systeem voor push-uitwisseling. Hiermee kunnen zorgaanbieders die (nog) geen gegevens aan kunnen bieden op of op kunnen vragen via de tijdlijn gegevens actief versturen en kunnen zorgaanbieders in het algemeen beelden versturen op basis van veronderstelde toestemming.<ref name="Norm" />
 +
===Proces en Context (pre- en postproces)===
 +
====Preproces====
 +
====Proces====
 +
====Postproces====
 +
 
 +
===Bedrijfsrollen en UML activity diagram===
 +
{| class="wikitable" "cellpadding="10"
 +
!style="text-align:left;"|Bedrijfsrol (actor)
 +
!style="text-align:left;"|Beschrijving bedrijfsrol
 +
|-
 +
| style="background-color: white;"| Radioloog / Behandelend arts
 +
| style="background-color: white;"| Stuurt beelden
 +
|-  
 +
| style="background-color: white;"| Radioloog
 +
| style="background-color: white;"| Ontvangt beelden
 +
|-
 +
|}
 +
 
 +
===Informatieoverdracht===
 +
====Systemen & Systeemrollen====
 +
Systemen:
 +
*PACS van de sturende, producerende organisatie
 +
*PACS/EPD van de ontvangende organisatie
 +
 
 +
Systeemrollen:
 +
*Sturend systeem PACS (producerende organisatie)
 +
**BeeldSturendSysteem (BBS-BS)
 +
 
 +
*Ontvangend Systeem EPD / PACS
 +
**BeeldOntvangendSysteem (BBS-BO)
 +
 
 +
====Transacties & Transactiegroepen====
 +
Het uitwisselen van gegevens tussen de verschillende systeemrollen gebeurt op basis van transacties, een verzameling van transacties (bijvoorbeeld een vraag- en antwoordbericht) vormt een zogeheten transactiegroep.
 +
 
 +
Voor de uitwerking van de transacties die tussen de systeemrollen plaatsvinden, zie de technische berichtspecificatie in '''''Link naar ART DECOR scenario Beeld PUSH'''''.
 +
====Samenhang bedrijfsrollen, activiteiten, transacties, systeemrollen en transactiegroepen====
 +
{| class="wikitable"
 +
|-
 +
! Transactiegroep !! Transacties !! Systeemrol !! Systeem !! Bedrijfsrol
 +
|-
 +
| rowspan="2" | Sturen Beelden || Sturen beelden || BBS-BS || PACS || Radioloog
 +
|-
 +
| Ontvangen Beelden || BBS-BO || PACS/EPD || Radioloog/Behandelend arts
 +
|}
 +
 
 +
{{font color||yellow|'''''Link opnemen naar transacties in ART-DECOR'''''}}
 +
 
 +
==Use case 5: Sturen Verslagen==
 +
===Doel en Relevantie===
 +
Het gebruik van de tijdlijn van beelden en verslagen is leidend voor de gewenste functionaliteit. De volledigheid en compleetheid van de tijdlijn is echter onderhevig aan geldende wet- en regelgeving voor gegevensuitwisseling. Voor het uitwisselen van gegevens via het bevragen van de tijdlijn (pull) is het noodzakelijk dat de patiënt vooraf toestemming heeft gegeven om de beelden op een tijdlijn van een opvragende zorgaanbieder beschikbaar te maken. Wanneer deze toestemming expliciet ontbreekt, kan in sommige gevallen toestemming om gegevens te versturen (pushen) verondersteld worden, waardoor uitwisseling via push wel mogelijk is. Daarnaast kan het mogelijk zijn dat zorgaanbieders nog niet beschikken over de juiste IT-infrastructuur en –applicaties voor het beschikbaar stellen of op kunnen vragen van beelden en verslagen op een tijdlijn.
 +
Voor deze casussen beschrijft deze norm een systeem voor push-uitwisseling. Hiermee kunnen zorgaanbieders die (nog) geen gegevens aan kunnen bieden op of op kunnen vragen via de tijdlijn gegevens actief versturen en kunnen zorgaanbieders in het algemeen beelden versturen op basis van veronderstelde toestemming.<ref name="Norm" />
 +
===Proces en Context (pre- en postproces)===
 +
====Preproces====
 +
====Proces====
 +
====Postproces====
 +
 
 +
===Bedrijfsrollen en UML activity diagram===
 +
{| class="wikitable" "cellpadding="10"
 +
!style="text-align:left;"|Bedrijfsrol (actor)
 +
!style="text-align:left;"|Beschrijving bedrijfsrol
 +
|-
 +
| style="background-color: white;"| Radioloog / Behandelend arts
 +
| style="background-color: white;"| Stuurt verslagen
 +
|-
 +
| style="background-color: white;"| Radioloog
 +
| style="background-color: white;"| Ontvangt verslagen
 +
|-
 +
|}
 +
 
 +
===Informatieoverdracht===
 +
====Systemen & Systeemrollen====
 +
Systemen:
 +
*PACS van de sturende, producerende organisatie
 +
*PACS/EPD van de ontvangende organisatie
 +
 
 +
Systeemrollen:
 +
*Sturend systeem PACS (producerende organisatie)
 +
**VerslagSturendSysteem (BBS-BS)
  
−
===Reikwijdte Informatiestandaard===
+
*Ontvangend Systeem EPD / PACS
−
De reikwijdte van de informatiestandaard beslaat de functionele beschrijvingen en de dataset voor alle uitwisselingen van Laboratoriumgegevens. Met uitzondering van laboratoriumgegevens als onderdeel van een een groter dossier.
+
**VerslagOntvangendSysteem (BBS-BO)
  
−
==Kwalificatie==
+
====Transacties & Transactiegroepen====
−
Op basis van dit FO en de daarbij behorende dataset wordt een kwalificatiescript opgesteld. Het opstellen van kwalificatiescripts valt buiten de scope van dit FO. Voor meer informatie zie de websitepagina over [https://www.nictiz.nl/standaardisatie/kwalificaties Nictiz kwalificaties].
+
Het uitwisselen van gegevens tussen de verschillende systeemrollen gebeurt op basis van transacties, een verzameling van transacties (bijvoorbeeld een vraag- en antwoordbericht) vormt een zogeheten transactiegroep.
  
−
=Use Cases=
+
Voor de uitwerking van de transacties die tussen de systeemrollen plaatsvinden, zie de technische berichtspecificatie in '''''Link naar ART DECOR scenario Beeld PUSH'''''.
−
Een use case is een specifieke beschrijving van een praktijksituatie in de zorg waarbij voor een concrete situatie het uitwisselen van informatie wordt beschreven aan de hand van actoren (mensen, systemen) en transacties (welke informatie wordt wanneer uitgewisseld). Een use case is een verbijzondering van een specifiek onderdeel van het zorgproces.​ Een informatiestandaard kan bestaan uit één of meerdere use cases. In dit FO wordt elke use case geanalyseerd en uitgewerkt.
+
====Samenhang bedrijfsrollen, activiteiten, transacties, systeemrollen en transactiegroepen====
 +
{| class="wikitable"
 +
|-
 +
! Transactiegroep !! Transacties !! Systeemrol !! Systeem !! Bedrijfsrol
 +
|-
 +
| rowspan="2" | Sturen Verslagen || Sturen Verslagen || BBS-VS || PACS || Radioloog
 +
|-
 +
| Ontvangen Verslagen || BBS-VO || PACS/EPD || Radioloog/Behandelend arts
 +
|}
  
 +
{{font color||yellow|'''''Link opnemen naar transacties in ART-DECOR'''''}}
  
 
=Aanvullende informatie=
 
=Aanvullende informatie=
Regel 97: Regel 383:
 
===Eenheid van taal===
 
===Eenheid van taal===
 
Voor de eenheid van taal wordt zo veel mogelijk [https://www.nictiz.nl/standaardisatie/terminologiecentrum/snomed-ct/ SNOMED] gebruikt.
 
Voor de eenheid van taal wordt zo veel mogelijk [https://www.nictiz.nl/standaardisatie/terminologiecentrum/snomed-ct/ SNOMED] gebruikt.
−
 
−
===Tonen van informatie===
 
−
'''Moet hier iets gezegd worden over hoe beelden worden getoond (bijv ondersteuning van hanging protocols)?'''
 
−
'''Verslagen moeten getoond worden in huisformaat'''
 
−
 
−
Verschillende onderzoeken die gezamenlijk in een rapport verzonden zijn, dienen juist wel gezamenlijk als rapport getoond te worden.
 
  
 
===IHE-standaard===
 
===IHE-standaard===
 
De informatie-uitwisseling en workflow is gebaseerd op de [http://ihe.net/ Integrating the Healthcare Enterprise (IHE)] standaard.
 
De informatie-uitwisseling en workflow is gebaseerd op de [http://ihe.net/ Integrating the Healthcare Enterprise (IHE)] standaard.
 +
 +
===Informatie koppeling beeld en verslag===
 +
Beelden en verslagen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden<ref name="Kwaliteitsstandaard" />. Op de informatielaag wordt deze koppeling gerepresenteerd door de relatie tussen verslag en onderzoek: een onderzoek met de status “Afgerond” of “Gewijzigd” moet altijd een verslag bevatten. Voor spoedzorg kunnen beelden ook beschikbaar worden gesteld voor het onderzoek verslagen is. Op de applicatielaag zijn beeld, verslag en onderzoek gekoppeld door middel van een unieke ID (binnen de radiologie het accession number).
  
 
==Begrippenlijst==
 
==Begrippenlijst==
Regel 113: Regel 396:
 
!style="text-align:left;"|Omschrijving
 
!style="text-align:left;"|Omschrijving
 
|-
 
|-
−
| style="background-color: white;"| ART-DECOR  
+
| style="background-color: white;"| [https://www.nictiz.nl/standaardisatie/art-decor/ ART-DECOR]
 
| style="background-color: white;"| internationaal platform voor het ontwikkelen, vastleggen en beheren van informatiestandaarden voor de zorg.  
 
| style="background-color: white;"| internationaal platform voor het ontwikkelen, vastleggen en beheren van informatiestandaarden voor de zorg.  
 
|-
 
|-
−
| style="background-color: white;"| XIS
+
| style="background-color: white;"| EPD
−
| style="background-color: white;"| Zorgverlenerinformatiesysteem in het algemeen
+
| style="background-color: white;"| Elektronisch Patiënten Dossier
 
|-
 
|-
−
| style="background-color: white;"| ZIS
+
| style="background-color: white;"| FO
−
| style="background-color: white;"| Ziekenhuisinformatiesysteem
+
| style="background-color: white;"| Functioneel Ontwerp
 +
|-
 +
| style="background-color: white;"| [https://www.ihe.net/ IHE]
 +
| style="background-color: white;"| Integrating the Healthcare Enterprise
 +
|-
 +
| style="background-color: white;"| [https://www.nen.nl NEN]
 +
| style="background-color: white;"| NEderlandse Norm
 +
|-
 +
| style="background-color: white;"| [https://www.radiologen.nl/ NVvR]
 +
| style="background-color: white;"| Nederlandse Vereniging voor Radiologie
 +
|-
 +
| style="background-color: white;"| PACS
 +
| style="background-color: white;"| Picture Archiving and Communication System
 +
|-
 +
| style="background-color: white;"| TO
 +
| style="background-color: white;"| Technisch Ontwerp
 +
|-
 +
| style="background-color: white;"| [https://wiki.ihe.net/index.php/Cross-enterprise_Document_Sharing_for_Imaging IHE XDS-i.b]
 +
| style="background-color: white;"| IHE Cross-enterprise Document Sharing for Imaging
 +
|-
 +
| style="background-color: white;"| [https://www.nictiz.nl/standaardisatie/zib-centrum/wat-is-een-zib/ zibs]
 +
| style="background-color: white;"| Zorginformatiebouwstenen
 
|-
 
|-
 
| style="background-color: white;" | Zorgverlener
 
| style="background-color: white;" | Zorgverlener
Regel 127: Regel 431:
 
<section end=Begrippenlijst/>
 
<section end=Begrippenlijst/>
  
−
=Referenties=
+
=Release notes=
−
 
 
 
{| class="wikitable" "cellpadding="10" width="100%"
 
{| class="wikitable" "cellpadding="10" width="100%"
 
!style="text-align:left;"|Auteur(s)
 
!style="text-align:left;"|Auteur(s)
Regel 137: Regel 440:
 
!style="text-align:left;"|Organisatie
 
!style="text-align:left;"|Organisatie
 
|-
 
|-
−
| style="background-color: white;"| Wai-Lam Wong
+
| style="background-color: white;"| Wai-Lam Wong en Anne van der Kant
 
| style="background-color: white;"| Ontwerp Beelduitwisseling
 
| style="background-color: white;"| Ontwerp Beelduitwisseling
−
| style="background-color: white;"| 0.0.1
+
| style="background-color: white;"| 0.0.2
−
| style="background-color: white;"| 1 mei 2022
+
| style="background-color: white;"| 9 juni 2022
−
| style="background-color: white;"| Informatiestandaard Uitwisseling laboratoriumgegevens
+
| style="background-color: white;"| Handleiding Functioneel Ontwerp Informatiestandaard v1.0
 
| style="background-color: white;"| Nictiz
 
| style="background-color: white;"| Nictiz
 
|}
 
|}
−
 
  
 
=Paginahistorie=
 
=Paginahistorie=
−
 
 
{| class="wikitable" "cellpadding="10" width="100%"  
 
{| class="wikitable" "cellpadding="10" width="100%"  
 
! style="text-align:left;"|Versie
 
! style="text-align:left;"|Versie
Regel 153: Regel 454:
 
! style="text-align:left;"|Omschrijving
 
! style="text-align:left;"|Omschrijving
 
|-
 
|-
−
| style="background-color: white;"| 0.0.1
+
| style="background-color: white;"| 0.0.2
−
| style="background-color: white;"| 1 mei 2022
+
| style="background-color: white;"|9 juni 2022
 
| style="background-color: white;"| WIP  
 
| style="background-color: white;"| WIP  
 
|}
 
|}
 +
 +
=Referenties=
 +
<references />

Versie van 7 jul 2022 09:29

Issue icon.png

Dit Functioneel Ontwerp is nog een conceptversie. De definitieve versie kan afwijken van wat er in dit FO beschreven is



1 Inleiding

1.1 Algemeen

Medisch specialistische diagnostiek en behandeling bij een patiënt vindt steeds vaker verspreid over verschillende ziekenhuizen plaats. Hierbij kunnen alle radiologische onderzoeken uit alle zorginstellingen waar de patiënt is geweest relevant zijn voor een behandelend arts of radioloog in de volgende zorginstelling. Tijdige, volledige en betrouwbare beschikbaarheid van relevant, eerder uitgevoerd radiologisch onderzoek vergroot de kwaliteit van zorg inhoudelijk en in doorlooptijd. Deze informatiestandaard voorziet in een overzicht van al het eerder uitgevoerd radiologisch onderzoek van een patiënt, inclusief elders vervaardigde beelden en verslagen, optimaal geïntegreerd in de eigen werkomgeving van de behandelend arts of radioloog en in de mogelijkheid om deze beelden en verslagen te bekijken en zo te betrekken bij de diagnostiek en/of behandeling van dat moment. Deze zogenoemde “tijdlijn radiologische onderzoeken” is door de Nederlandse Vereniging voor Radiologie (NVvR) beschreven in een Standaard: Tijdlijn Radiologische Onderzoeken[1].

Het functioneel ontwerp (FO) beschrijft voor alle uitwisselscenario's (in dit document use cases genoemd) uit de informatiestandaard de transacties, transactiegroepen, de systemen, de systeemrollen en de bedrijfsrollen van zorgverleners of patiënten. Daarvoor worden de eisen gegeven voor het raadplegen en beschikbaarstellen van gegevens. In hoofdstuk 2 wordt verder ingegaan op wat een use case inhoudt. Per use case zijn de nadere details beschreven.

Voor meer informatie over informatiestandaarden en hoe deze worden ontwikkeld, zie de Nictiz webpagina voor informatiestandaarden. Voor de verklaring van de begrippen die voorkomen in het FO wordt verwezen naar het begrippenoverzicht op de Nictiz website.

Deze eerste versie van de informatiestandaard Beeldbeschikbaarheid heeft betrekking op het beschikbaar stellen en raadplegen van radiologische beelden en verslagen. De ambitie is om in de nabije toekomst de scope uit te breiden naar niet-radiologische beelden en verslagen.

1.2 Doelgroep

De doelgroep van dit FO bestaat uit:

  • Productmanagers, architecten, ontwerpers, bouwers en testers van XIS- en PACS-leveranciers, regio-organisaties en Nictiz;
  • Vertegenwoordigers van patiënten, radiologen en andere zorgverleners.

1.3 Kaders & uitgangspunten

1.3.1 Richtlijn en proces

Deze informatiestandaard is gebaseerd op de functionele eisen[1] en de kwaliteitsstandaard[2] van de NVvR.

De behandelend arts doet een aanvraag voor radiologisch onderzoek en deze aanvraag wordt beoordeeld. De laborant ontvangt de patiënt en zorgt dat de radiologische beelden op de juiste wijze worden gemaakt. De radioloog beoordeelt de beelden en stelt een diagnose en/of bepaalt het verloop van een ziekte en/of behandeling op basis van interpretatie van radiologisch onderzoek en vergelijking van dat onderzoek met voorgaande radiologische onderzoeken. De bevindingen, conclusies en aanbevelingen legt de radioloog vast in een radiologisch verslag, dat een integraal onderdeel vormt van het radiologisch onderzoek. Dit verslag komt (desgewenst met beelden) beschikbaar voor de behandelend arts. Dit is het radiologisch zorgproces.

Figuur: Beeldbeschikbaarheid Procesflow

1.3.1.1 Performance en snelheid bij spoed

De snelheid van beschikbaarheid van een beeld met verslag uit de tijdlijn dient vergelijkbaar te zijn met de huidige prestaties binnen een ziekenhuis.

Bij een spoedverwijzing is de maximale wachttijd voor de 2e lijns/medisch specialistische zorg 90-95% binnen 15 minuten en 100% binnen 30 minuten.[2]

Verduidelijking nodig van NVvR: Wat zijn de performance eisen t.a.v. technische beschikbaarheid van beeld en verslag voor electieve en voor spoed zorg?

1.3.2 Reikwijdte Informatiestandaard

De reikwijdte van de informatiestandaard beslaat de functionele beschrijvingen en de dataset voor alle gegevensuitwisselingen binnen één of meerdere processen zorgprocessen.

1.3.3 Infrastructuur

De specificaties van de infrastructuur vallen buiten de scope van deze informatiestandaard.

1.3.4 Inzet zibs en doorontwikkeling

Voor de ontwikkeling van deze informatiestandaard is het uitgangspunt om zoveel mogelijk bestaande zorginformatiebouwstenen (zibs) te implementeren en aan te vullen naar behoefte. De intentie van zibs is het implementeren van herbruikbare bouwstenen voor eenmalig vastlegging en meervoudig gebruik. Zibs zijn dan ook bouwstenen in veel andere verzamelingen dan Beeldbeschikbaarheid. Deze andere verzamelingen zijn deels al in ontwikkeling (in de BgZ, Oncologie, Geboortezorg etc.). Daarnaast zullen zibs ook de basis zijn van onderzoek en kwaliteitsverantwoording. De te implementeren zibs zullen dus ook bouwstenen zijn voor deze andere processen. Tegelijk kunnen deze bouwstenen die gebruikt worden in andere standaarden ook in deze informatiestandaard gebruikt worden.

Daarom dienen de zibs zodanig in de systemen geïmplementeerd te worden, dat hergebruik voor andere doeleinden dan Beeldbeschikbaarheid gefaciliteerd wordt. Doel is hergebruik op alle gebieden van de zorg, niet alleen implementatie van Beeldbeschikbaarheid. De informatiestandaard Beeldbeschikbaarheid kan gebruik buiten Beeldbeschikbaarheid niet specificeren of kwalificeren, maar gebruik buiten de scope van Beeldbeschikbaarheid is wel het doel.

1.3.5 Generieke functies

Deze generieke functies worden buiten deze informatiestandaard geadresseerd om de implementatie te vereenvoudigen:

  1. Toestemming (van de patiënt)
  2. Identificatie & authenticatie (van de zorgverlener, zorgaanbieder en de patiënt)
  3. Lokalisatie (vindbaarheid van patiëntgegevens)

1.4 Kwalificatie

Op basis van dit FO en de daarbij behorende dataset wordt een kwalificatiescript opgesteld. Het opstellen van kwalificatiescripts valt buiten de scope van dit FO. Voor meer informatie zie de websitepagina over Nictiz kwalificaties.

2 Use Cases

2.1 Algemeen

Een use case is een specifieke beschrijving van een praktijksituatie in de zorg waarbij voor een concrete situatie het uitwisselen van informatie wordt beschreven aan de hand van actoren (mensen, systemen) en transacties (welke informatie wordt wanneer uitgewisseld). Een use case is een beschrijving van een stap in het zorgproces waarbij de informatiebehoefte in die stap beschreven wordt. Een informatiestandaard kan bestaan uit één of meerdere use cases. Iedere use case koppelt met een scenario in ART-DECOR. Wanneer verschillende use cases gebruik maken van hetzelfde scenario kan een andere indeling gewenst zijn, bijvoorbeeld op basis van proces. In dit FO wordt elke use case geanalyseerd en uitgewerkt.

De informatiestandaard Beeldbeschikbaarheid voorziet in het raadplegen van de tijdlijn, beelden en verslagen en kent drie use cases:

  1. Radioloog/Behandelend arts raadpleegt tijdlijn data
  2. Radioloog/Behandelend arts raadpleegt beelden
  3. Radioloog/Behandelend arts raadpleegt verslagen

Deze use cases worden in de volgende paragrafen individueel beschreven.

De beelden en verslagen die toebehoren aan hetzelfde onderzoek moeten te allen tijde onder hetzelfde onderzoek getoond worden.

2.2 Use case 1: Raadplegen Tijdlijn Data

2.2.1 Doel en Relevantie

Door de "tijdlijn radiologische onderzoeken" te raadplegen in de eigen werkomgeving krijgt de radioloog / behandelend arts inzicht in eerder uitgevoerde radiologische onderzoeken van de patiënt.

2.2.1.1 Patient journey

(obv "Reguliere verwijzing in Kwaliteitsstandaard")

Patiënt X met een bekende voorgeschiedenis meldt zich bij de huisarts met aanhoudende vermoeidheidsklachten. Op basis van haar anamnese en lichamelijk onderzoek besluit de huisarts een aantal bloedonderzoeken aan te vragen en een röntgenfoto van de longen van patiënt X in ziekenhuis A.

De huisarts bespreekt de uitslagen van de onderzoeken met patiënt X. De bloedwaarden zijn normaal, maar in het verslag van de radioloog in ziekenhuis A staat dat er wat op de thoraxfoto is gezien, en dat nader onderzoek moet worden overwogen. De huisarts stelt een verwijzing voor naar de longarts. Gezien de wachttijden kiest patiënt X niet voor ziekenhuis A maar voor ziekenhuis B.

Longarts B in ziekenhuis B ontvangt patiënt X op haar spreekuur. Ze luistert naar de klachten van de patiënt en leest de uitslagen van eerder uitgevoerde onderzoeken. Ook raadpleegt zij de tijdlijn radiologische onderzoeken.

2.2.2 Proces en Context (pre- en postproces)

2.2.2.1 Preproces

  • De radioloog / behandelend arts heeft een behandelrelatie met de patiënt.
  • De radioloog / behandelend arts wil eerder uitgevoerde radiologische onderzoeken betrekken om tot een beter en vollediger oordeel, verslag en advies te komen, dan zonder het geval zou zijn.

2.2.2.2 Proces

  • De radioloog / behandelend arts raadpleegt de "tijdlijn radiologische onderzoeken"

2.2.2.3 Postproces

  • De radioloog / behandelend arts krijgt de tijdlijn beschikbaar in zijn eigen werkomgeving als onderdeel van zijn workflow en geïntegreerd in het lokale patiëntendossier (EPD) én in het beeldendossier van de patiënt (PACS).
  • De radioloog / behandelend arts ziet alle intern en extern uitgevoerde radiologisch onderzoeken eenmalig in de tijdlijn.
  • De radioloog / behandelend arts kan de beelden en verslagen van de getoonde onderzoeken raadplegen.

2.2.3 Bedrijfsrollen en UML activity diagram

Bedrijfsrol (actor) Beschrijving bedrijfsrol
Radioloog Stelt tijdlijn data beschikbaar
Radioloog / Behandelend arts Raadpleegt tijdlijn data

Figuur: Activity Diagram Use case Raadplegen Tijdlijn data

2.2.4 Informatieoverdracht

2.2.4.1 Systemen & Systeemrollen

Systemen:

  • PACS/EPD van de raadplegende organisatie
  • PACS van de beschikbaarstellende, producerende organisatie

Systeemrollen:

  • Raadplegend Systeem EPD / PACS
    • TijdlijnDataRaadplegendSysteem (BBS-TDR)
  • Beschikbaarstellend systeem PACS (producerende organisatie)
    • TijdlijnDataBeschikbaarstellendSysteem (BBS-TDB)

Figuur: Beeldbeschikbaarheid Systemen & Systeemrollen Raadplegen Tijdlijn data

Link opnemen naar transacties in ART-DECOR

2.2.4.2 Transacties & Transactiegroepen

Het uitwisselen van gegevens tussen de verschillende systeemrollen gebeurt op basis van transacties, een verzameling van transacties (bijvoorbeeld een vraag- en antwoordbericht) vormt een zogeheten transactiegroep.

Voor de uitwerking van de transacties die tussen de systeemrollen plaatsvinden, zie de technische berichtspecificatie in Link naar ART DECOR scenario Tijdlijn PULL.

2.2.4.3 Samenhang bedrijfsrollen, activiteiten, transacties, systeemrollen en transactiegroepen

Figuur: Beeldbeschikbaarheid Raadplegen Tijdlijn Data.png

Transactiegroep Transacties Systeemrol Systeem Bedrijfsrol
Raadplegen tijdlijn data Raadplegen tijdlijn data BBS-TDR PACS/EPD Radioloog/Behandelend arts
Beschikbaarstellen tijdlijn data BBS-TDB PACS Radioloog

2.3 Use case 2: Raadplegen Beelden

2.3.1 Doel en Relevantie

In de tijdlijn radiologische onderzoeken raadpleegt de radioloog / behandelend arts relevante beelden om tot een beter en vollediger oordeel, verslag en advies te komen, dan zonder het geval zou zijn.

2.3.1.1 Patient journey

(vervolg op Use case 1)

Longarts B raadpleegt de tijdlijn radiologische onderzoeken en haalt het onderzoek uit ziekenhuis A op. Samen met de patiënt bekijkt ze de thoraxfoto uit ziekenhuis A en wat radioloog A daarop heeft gezien. Ze besluit tot het aanvragen van een CT thorax om beter te bepalen wat er in de longen zit, en wat kan worden uitgesloten.

Radioloog B in ziekenhuis B beoordeelt de CT thorax die van patiënt X is gemaakt, raadpleegt de tijdlijn radiologische onderzoeken, ziet dat in ziekenhuis A recent een thoraxfoto is gemaakt en dat haar analyse en conclusie in het verlengde liggen van wat radioloog A heeft opgenomen in het verslag. Ze maakt het verslag van de CT thorax met haar bevindingen voor longarts B.

Op basis van al het aanvullend onderzoek stelt longarts B een diagnose en wordt besloten tot een behandeling met radiotherapeutische bestraling. Patiënt X wordt hiervoor verwezen naar radiotherapeutisch instituut C. In radiotherapeutisch instituut C raadpleegt radiotherapeut C de tijdlijn radiologische onderzoeken. Zij maakt gebruik van de CT thorax van ziekenhuis B om de planning van de bestraling te maken. Patiënt X ondergaat in een aantal sessies een behandeling.

Patiënt X voelt zich na een periode van herstel veel beter en is voor een controle-afspraak bij longarts B. Op basis van lichamelijk onderzoek besluit de longarts nog wel een controlefoto te laten maken. Radioloog B beoordeelt de nieuwe thoraxfoto in ziekenhuis B en vergelijkt deze met de eerdere thoraxfoto in ziekenhuis A. Ze stelt vast dat de eerder waargenomen afwijkingen zijn verdwenen. Patiënt X wordt ontslagen uit behandeling.

2.3.2 Proces en Context (pre- en postproces)

2.3.2.1 Preproces

  • Use case 1
  • De radioloog / behandelend arts ziet op de tijdlijn een eerder onderzoek waarvan hij de beelden wil raadplegen.

2.3.2.2 Proces

  • De radioloog / behandelend arts raadpleegt de beelden.

2.3.2.3 Postproces

  • De radioloog / behandelend arts ziet de opgehaalde beelden in zijn eigen werkomgeving.

2.3.3 Bedrijfsrollen en UML activity diagram

Bedrijfsrol (actor) Beschrijving bedrijfsrol
Radioloog Stelt beelden beschikbaar
Radioloog / Behandelend arts Raadpleegt beelden

Figuur: Activity Diagram Use case Raadplegen Beeld

2.3.4 Informatieoverdracht

2.3.4.1 Systemen & Systeemrollen

Systemen:

  • PACS/EPD van de raadplegende organisatie
  • PACS van de beschikbaarstellende, producerende organisatie

Systeemrollen:

  • Raadplegend Systeem EPD / PACS
    • BeeldRaadplegendSysteem (BBS-BR)
  • Beschikbaarstellend systeem PACS (producerende organisatie)
    • BeeldBeschikbaarstellendSysteem (BBS-BB)

Figuur: Beeldbeschikbaarheid Systemen & Systeemrollen Raadplegen Beelden

2.3.4.2 Transacties & Transactiegroepen

Het uitwisselen van gegevens tussen de verschillende systeemrollen gebeurt op basis van transacties, een verzameling van transacties (bijvoorbeeld een vraag- en antwoordbericht) vormt een zogeheten transactiegroep.

Voor de uitwerking van de transacties die tussen de systeemrollen plaatsvinden, zie de technische berichtspecificatie in Link naar ART DECOR scenario Beeld PULL.

2.3.4.3 Samenhang bedrijfsrollen, activiteiten, transacties, systeemrollen en transactiegroepen

Figuur: Beeldbeschikbaarheid Raadplegen Beelden.png

Transactiegroep Transacties Systeemrol Systeem Bedrijfsrol
Raadplegen Beelden Raadplegen beelden BBS-BR PACS/EPD Radioloog/Behandelend arts
Beschikbaarstellen beelden BBS-BB PACS Radioloog

Link opnemen naar transacties in ART-DECOR

2.4 Use case 3: Raadplegen Verslagen

2.4.1 Doel en Relevantie

In de tijdlijn radiologische onderzoeken raadpleegt de radioloog / behandelend arts relevante verslagen om tot een beter en vollediger oordeel, verslag en advies te komen, dan zonder het geval zou zijn.

2.4.2 Proces en Context (pre- en postproces)

2.4.2.1 Preproces

  • Use case 1
  • De radioloog / behandelend arts ziet op de tijdlijn een eerder onderzoek waarvan hij een verslag wil raadplegen.

2.4.2.2 Proces

  • De radioloog / behandelend arts raadpleegt het verslag.

2.4.2.3 Postproces

  • De radioloog / behandelend arts ziet het geraadpleegde verslag in de eigen werkomgeving in eigen formaat.

2.4.3 Bedrijfsrollen en UML activity diagram

Bedrijfsrol (actor) Beschrijving bedrijfsrol
Radioloog Stelt verslag beschikbaar
Radioloog / Behandelend arts Raadpleegt verslag

Figuur: Activity Diagram Use case Raadplegen Verslag

2.4.4 Informatieoverdracht

2.4.4.1 Systemen & Systeemrollen

Systemen:

  • PACS/EPD van de raadplegende organisatie
  • PACS van de beschikbaarstellende, producerende organisatie

Systeemrollen:

  • Raadplegend Systeem EPD / PACS
    • VerslagRaadplegendSysteem (BBS-VR)
  • Beschikbaarstellend systeem PACS (producerende organisatie)
    • VerslagBeschikbaarstellendSysteem (BBS-VB)

Figuur: Beeldbeschikbaarheid Systemen & Systeemrollen Raadplegen Verslagen

2.4.4.2 Transacties & Transactiegroepen

Het uitwisselen van gegevens tussen de verschillende systeemrollen gebeurt op basis van transacties, een verzameling van transacties (bijvoorbeeld een vraag- en antwoordbericht) vormt een zogeheten transactiegroep.

Voor de uitwerking van de transacties die tussen de systeemrollen plaatsvinden, zie de technische berichtspecificatie in Link naar ART DECOR scenario Verslag PULL.

2.4.4.3 Samenhang bedrijfsrollen, activiteiten, transacties, systeemrollen en transactiegroepen

Figuur: Beeldbeschikbaarheid Raadplegen Verslagen.png

Transactiegroep Transacties Systeemrol Systeem Bedrijfsrol
Raadplegen Verslagen Raadplegen verslagen BBS-VR PACS/EPD Radioloog/Behandelend arts
Beschikbaarstellen verslagen BBS-VB PACS Radioloog

Link opnemen naar transacties in ART-DECOR

Update Use case push Norm 6.4

KS bevat nog geen Use case push

2.5 Use case 4: Sturen Beelden

2.5.1 Doel en Relevantie

Het gebruik van de tijdlijn van beelden en verslagen is leidend voor de gewenste functionaliteit. De volledigheid en compleetheid van de tijdlijn is echter onderhevig aan geldende wet- en regelgeving voor gegevensuitwisseling. Voor het uitwisselen van gegevens via het bevragen van de tijdlijn (pull) is het noodzakelijk dat de patiënt vooraf toestemming heeft gegeven om de beelden op een tijdlijn van een opvragende zorgaanbieder beschikbaar te maken. Wanneer deze toestemming expliciet ontbreekt, kan in sommige gevallen toestemming om gegevens te versturen (pushen) verondersteld worden, waardoor uitwisseling via push wel mogelijk is. Daarnaast kan het mogelijk zijn dat zorgaanbieders nog niet beschikken over de juiste IT-infrastructuur en –applicaties voor het beschikbaar stellen of op kunnen vragen van beelden en verslagen op een tijdlijn. Voor deze casussen beschrijft deze norm een systeem voor push-uitwisseling. Hiermee kunnen zorgaanbieders die (nog) geen gegevens aan kunnen bieden op of op kunnen vragen via de tijdlijn gegevens actief versturen en kunnen zorgaanbieders in het algemeen beelden versturen op basis van veronderstelde toestemming.[3]

2.5.2 Proces en Context (pre- en postproces)

2.5.2.1 Preproces

2.5.2.2 Proces

2.5.2.3 Postproces

2.5.3 Bedrijfsrollen en UML activity diagram

Bedrijfsrol (actor) Beschrijving bedrijfsrol
Radioloog / Behandelend arts Stuurt beelden
Radioloog Ontvangt beelden

2.5.4 Informatieoverdracht

2.5.4.1 Systemen & Systeemrollen

Systemen:

  • PACS van de sturende, producerende organisatie
  • PACS/EPD van de ontvangende organisatie

Systeemrollen:

  • Sturend systeem PACS (producerende organisatie)
    • BeeldSturendSysteem (BBS-BS)
  • Ontvangend Systeem EPD / PACS
    • BeeldOntvangendSysteem (BBS-BO)

2.5.4.2 Transacties & Transactiegroepen

Het uitwisselen van gegevens tussen de verschillende systeemrollen gebeurt op basis van transacties, een verzameling van transacties (bijvoorbeeld een vraag- en antwoordbericht) vormt een zogeheten transactiegroep.

Voor de uitwerking van de transacties die tussen de systeemrollen plaatsvinden, zie de technische berichtspecificatie in Link naar ART DECOR scenario Beeld PUSH.

2.5.4.3 Samenhang bedrijfsrollen, activiteiten, transacties, systeemrollen en transactiegroepen

Transactiegroep Transacties Systeemrol Systeem Bedrijfsrol
Sturen Beelden Sturen beelden BBS-BS PACS Radioloog
Ontvangen Beelden BBS-BO PACS/EPD Radioloog/Behandelend arts

Link opnemen naar transacties in ART-DECOR

2.6 Use case 5: Sturen Verslagen

2.6.1 Doel en Relevantie

Het gebruik van de tijdlijn van beelden en verslagen is leidend voor de gewenste functionaliteit. De volledigheid en compleetheid van de tijdlijn is echter onderhevig aan geldende wet- en regelgeving voor gegevensuitwisseling. Voor het uitwisselen van gegevens via het bevragen van de tijdlijn (pull) is het noodzakelijk dat de patiënt vooraf toestemming heeft gegeven om de beelden op een tijdlijn van een opvragende zorgaanbieder beschikbaar te maken. Wanneer deze toestemming expliciet ontbreekt, kan in sommige gevallen toestemming om gegevens te versturen (pushen) verondersteld worden, waardoor uitwisseling via push wel mogelijk is. Daarnaast kan het mogelijk zijn dat zorgaanbieders nog niet beschikken over de juiste IT-infrastructuur en –applicaties voor het beschikbaar stellen of op kunnen vragen van beelden en verslagen op een tijdlijn. Voor deze casussen beschrijft deze norm een systeem voor push-uitwisseling. Hiermee kunnen zorgaanbieders die (nog) geen gegevens aan kunnen bieden op of op kunnen vragen via de tijdlijn gegevens actief versturen en kunnen zorgaanbieders in het algemeen beelden versturen op basis van veronderstelde toestemming.[3]

2.6.2 Proces en Context (pre- en postproces)

2.6.2.1 Preproces

2.6.2.2 Proces

2.6.2.3 Postproces

2.6.3 Bedrijfsrollen en UML activity diagram

Bedrijfsrol (actor) Beschrijving bedrijfsrol
Radioloog / Behandelend arts Stuurt verslagen
Radioloog Ontvangt verslagen

2.6.4 Informatieoverdracht

2.6.4.1 Systemen & Systeemrollen

Systemen:

  • PACS van de sturende, producerende organisatie
  • PACS/EPD van de ontvangende organisatie

Systeemrollen:

  • Sturend systeem PACS (producerende organisatie)
    • VerslagSturendSysteem (BBS-BS)
  • Ontvangend Systeem EPD / PACS
    • VerslagOntvangendSysteem (BBS-BO)

2.6.4.2 Transacties & Transactiegroepen

Het uitwisselen van gegevens tussen de verschillende systeemrollen gebeurt op basis van transacties, een verzameling van transacties (bijvoorbeeld een vraag- en antwoordbericht) vormt een zogeheten transactiegroep.

Voor de uitwerking van de transacties die tussen de systeemrollen plaatsvinden, zie de technische berichtspecificatie in Link naar ART DECOR scenario Beeld PUSH.

2.6.4.3 Samenhang bedrijfsrollen, activiteiten, transacties, systeemrollen en transactiegroepen

Transactiegroep Transacties Systeemrol Systeem Bedrijfsrol
Sturen Verslagen Sturen Verslagen BBS-VS PACS Radioloog
Ontvangen Verslagen BBS-VO PACS/EPD Radioloog/Behandelend arts

Link opnemen naar transacties in ART-DECOR

3 Aanvullende informatie

3.1 Aanwijzingen/eisen voor functionaliteit van systemen

3.1.1 Eenheid van taal

Voor de eenheid van taal wordt zo veel mogelijk SNOMED gebruikt.

3.1.2 IHE-standaard

De informatie-uitwisseling en workflow is gebaseerd op de Integrating the Healthcare Enterprise (IHE) standaard.

3.1.3 Informatie koppeling beeld en verslag

Beelden en verslagen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden[2]. Op de informatielaag wordt deze koppeling gerepresenteerd door de relatie tussen verslag en onderzoek: een onderzoek met de status “Afgerond” of “Gewijzigd” moet altijd een verslag bevatten. Voor spoedzorg kunnen beelden ook beschikbaar worden gesteld voor het onderzoek verslagen is. Op de applicatielaag zijn beeld, verslag en onderzoek gekoppeld door middel van een unieke ID (binnen de radiologie het accession number).

3.2 Begrippenlijst

Begrip Omschrijving
ART-DECOR internationaal platform voor het ontwikkelen, vastleggen en beheren van informatiestandaarden voor de zorg.
EPD Elektronisch Patiënten Dossier
FO Functioneel Ontwerp
IHE Integrating the Healthcare Enterprise
NEN NEderlandse Norm
NVvR Nederlandse Vereniging voor Radiologie
PACS Picture Archiving and Communication System
TO Technisch Ontwerp
IHE XDS-i.b IHE Cross-enterprise Document Sharing for Imaging
zibs Zorginformatiebouwstenen
Zorgverlener Zorgverleners zijn alle personen die een behandelrelatie met een patiënt kunnen hebben.


4 Release notes

Auteur(s) Titel Versie Datum Bron Organisatie
Wai-Lam Wong en Anne van der Kant Ontwerp Beelduitwisseling 0.0.2 9 juni 2022 Handleiding Functioneel Ontwerp Informatiestandaard v1.0 Nictiz

5 Paginahistorie

Versie Datum Omschrijving
0.0.2 9 juni 2022 WIP

6 Referenties

  1. ↑ 1,0 1,1 Standaard Tijdlijn Radiologische Onderzoeken
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Kwaliteitsstandaard
  3. ↑ 3,0 3,1 Citefout: Onjuist label <ref>; er is geen tekst opgegeven voor referenties met de naam Norm
Overgenomen van "https://informatiestandaarden.test-nictiz.nl/index.php?title=Bbs:V0.3.0_Concept_Ontwerp_Beeldbeschikbaarheid&oldid=121023"