Functioneel ontwerp eOverdracht v4.0
1 Inleiding
1.1 Algemeen
Deze pagina beschrijft het functioneel ontwerp voor de informatiestandaard eOverdracht v4.0. De eOverdracht is een set van patiëntgegevens gericht op de verpleegkundige overdracht en is van belang om de continuïteit en veiligheid van zorg te kunnen waarborgen. Het overdragen van patiëntgegevens betreft hier het overdragen van zorg door verpleegkundig specialisten, verpleegkundigen en verzorgenden in de keten tussen verschillende zorgaanbieders. De overdracht is een eindevaluatie van het zorgproces tot aan dat moment en met de overdracht worden de verantwoordelijkheden formeel overgedragen. Een goede overdracht voorkomt fouten en bespaart tijd. Het overdragen van patiënten is onderdeel van de dagelijkse verpleegkundige praktijk en vormt een belangrijke schakel om de zorg op een veilige manier te continueren. Patiënten hebben te maken met verschillende zorgaanbieders. Bij elke overplaatsing is het van belang dat de gegevens met de juiste kwaliteit, zonder registratielast, worden overgedragen. Daarom zijn afspraken gemaakt over welke gegevens van belang zijn bij de verpleegkundige overdracht en hoe deze gegevens moeten worden vastgelegd in het elektronisch dossier en vervolgens uitgewisseld in digitale vorm. De afspraken zijn vastgelegd in deze informatiestandaard. Via deze pagina worden de kaders en uitgangspunten evenals de totstandkoming met betrekking tot de eOverdracht nader toegelicht.
Het functioneel ontwerp beschrijft voor alle uitwisselscenario's (in dit document use cases genoemd) uit de informatiestandaard de transacties, transactiegroepen, de systemen, de systeemrollen en de bedrijfsrollen van zorgverleners of patiënten. Daarvoor worden de eisen gegeven voor het sturen of ontvangen van gegevens. In hoofdstuk 2 wordt verder ingegaan op wat een use case inhoudt. Per use case zijn de nadere details beschreven. Voor meer informatie over informatiestandaarden en hoe deze worden ontwikkeld, zie de Nictiz webpagina voor informatiestandaarden. Voor de verklaring van de begrippen die voorkomen in het functioneel ontwerp wordt verwezen naar het begrippenoverzicht op de Nictiz website.
1.2 Doelgroep
De doelgroep voor deze pagina bestaat uit:
- Productmanagers, architecten, ontwerpers en testers van XIS-leveranciers, regio-organisaties en Nictiz;
- Vertegenwoordigers van zorgverleners met name verpleegkundigen en verzorgenden.
1.3 Kaders en uitgangspunten
1.3.1 Richtlijn en proces
De V&VN richtlijn "Verpleegkundige verslaglegging en overdracht" (omvat alle zorginhoudelijke normen en afspraken t.a.v. de verpleegkundige overdracht. Deze richtlijn is momenteel in de commentaarfase.
Voor een methodologische beschrijving van de totstandkoming van de eOverdracht v3.x, zie Methode ontwikkeling eOverdracht.
1.3.2 Infrastructuur
De berichten beschreven in deze informatiestandaard kunnen over elke willekeurige infrastructuur worden getransporteerd. De specificatie van de infrastructuur en het berichttransport is buiten scope van deze informatiestandaard.
FHIR specificaties voor deze informatiestandaard zijn uitgewerkt in de FHIR Implementation Guide eOverdracht v4.0.
1.3.3 Wettelijke kaders
eOverdracht is een gegevensset met richtlijnen voor implementatie in FHIR. Overeenkomstig de lagen van interoperabiliteit zijn aanvullende afspraken nodig om in de praktijk te komen tot implementatie van een informatieoverdracht. Daarbij gelden altijd de wettelijke kaders als uitgangspunt. Overeenkomstig de eis uit de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) zal een Data Privacy Impact Assessment (DPIA) voor iedere gegevensverwerking onderdeel moeten zijn van de implementatie. Op basis hiervan moet worden bepaald wat er in een bepaalde use case uitgewisseld kan en mag worden.
1.4 Kwalificatie
1.4.1 Kwalificatie introductie
Op basis van dit FO en de daarbij behorende dataset is een kwalificatiescript opgesteld. Het opstellen van kwalificatiescripts valt buiten de scope van dit FO. Voor meer informatie zie de websitepagina over Nictiz kwalificaties.
2 Use Cases
Een use case is een specifieke beschrijving van een praktijksituatie in de zorg waarbij voor een concrete situatie het uitwisselen van informatie wordt beschreven aan de hand van actoren (mensen, systemen) en transacties (welke informatie wordt wanneer uitgewisseld). Een use case is een verbijzondering van een specifiek onderdeel van het zorgproces. Een informatiestandaard kan bestaan uit één of meerdere use cases. Iedere use case koppelt met een scenario in ART-DECOR. Wanneer verschillende use cases gebruik maken van hetzelfde scenario kan een andere indeling gewenst zijn, bijvoorbeeld op basis van proces. In dit FO wordt elke use case geanalyseerd en uitgewerkt.
2.1 Algemeen
In de eOverdracht wordt een onderscheid gemaakt in drie doelgroepen:
- Overdracht voor kinderen van 0-1 jaar
- Overdracht voor kinderen van 1-18 jaar
- Overdracht voor volwassenen van 18 jaar en ouder
Het onderscheid tussen de drie doelgroepen betreft de selectie van zibs die op onderdelen verschillen per doelgroep. De opbouw van de onderdelen en secties komen zoveel mogelijk overeen.
Voor een overzicht van de zibs die in de use cases worden uitgewisseld zie algemeen overzicht van de inhoudelijke opbouw.
De eOverdracht kan worden onderverdeeld in de use cases Aanmelding en Overdracht:
- Aanmelding: in deze fase wordt de patiënt door versturende organisatie aangemeld bij een volgende organisatie (=ontvangende organisatie). De ontvangende organisatie beoordeelt de zorgvraag en bevestigt de aanmelding of wijst deze af. Het aanmeldbericht betreft een subselectie van het overdrachtsbericht. De aanmelding is optioneel en met name relevant in die use cases waarbij vraag en aanbod op elkaar moet worden afgestemd, zoals bij overdracht van ziekenhuis naar VVT.
- Overdracht: in deze fase wordt de patiënt door de versturende organisatie overgedragen aan de ontvangende organisatie. Indien van toepassing is de aanmelding in dat geval bevestigd.
2.1.1 Bedrijfsrollen
| Bedrijfsrol (actor) | Beschrijving bedrijfsrol |
|---|---|
| versturende zorgorganisatie | de verpleegkundige/verzorgende van zorgorganisatie die de cliënt/patiënt overdracht naar een andere zorgorganisatie |
| ontvangende zorgorganisatie | de verpleegkundige/verzorgende van de zorgorganisatie die de overdracht van de cliënt/patiënt ontvangt |
Voor de eOverdracht worden gegevens uitgewisseld tussen organisaties. Dit kan tussen organisaties die behoren tot een andere sector of organisaties die behoren tot dezelfde sector. Daarbij kan elke zorgorganisatie binnen de sector zowel de rol van ontvangende als sturende organisatie vervullen.
Soort organisaties:
- Ziekenhuis
- Wijkverpleging
- Verpleeghuis
- Revalidatie
- Verstandelijk gehandicapten zorg
- Lichamelijk gehandicapten zorg
- Geestelijke gezondheidszorg
- Dagbesteding
- Hospice
- JGZ
- Justitiële inrichting
2.2 Use Case 1 - Aanmelding
2.2.1 Doel en relevantie
Het doel van de Aanmelding is het vaststellen of de over te dragen cliënt of patiënt kan worden geplaatst bij de ontvangende organisatie op basis van een korte samenvatting van de zorgbehoefte.
2.2.2 Proces en Context (pre- en postproces)
2.2.2.1 Preproces
Er is vastgesteld of de over te dragen cliënt of patiënt toestemming heeft gegeven voor het delen van persoonsgegevens met de ontvangende organisaties. Indien een patiënt geen toestemming geeft voor het delen van persoonsgegevens biedt het aanmeldbericht de mogelijkheid om het aanmeldbericht geanonimiseerd beschikbaar te stellen. Hierin wordt alleen de postcode gevuld om te kunnen bepalen welk team zorg kan leveren.
2.2.2.2 Proces
- Verpleegkundige/verzorgende overlegt met patiënt (en/of diens naasten) t.a.v. welke zorgorganisatie zij vervolgzorg wil ontvangen.
- Verpleegkundige/verzorgende vraagt toestemming aan patiënt (en/of diens wettelijke vertegenwoordiger) om persoonsgegevens te delen met ontvangende organisatie met de vraag of zij vervolgzorg kunnen leveren.
- De (transfer) verpleegkundige van versturende organisatie zorgt dat er een aanmeldbericht klaar staat t.b.v. verzoek of zij zorg kunnen leveren aan ontvangende organisatie op een x-moment.
- Het XIS van versturende organisatie verstuurt aanmeldbericht naar het XIS van de ontvangende organisatie.
- Het is mogelijk om tegelijkertijd aan meerdere organisaties een aanmeldbericht te versturen.
- Verpleegkundige van de ontvangende organisatie (s) beoordeelt op basis van het aanmeldbericht en de beschikbare capaciteit binnen de organisatie of de zorg kan worden geleverd op het gevraagde moment.
- Via XIS wordt een antwoordbericht verstuurd:
- Ontvanger is akkoord met de aanmelding
- Ontvanger stelt alternatieve datum voor
- Ontvanger is niet akkoord met de aanmelding
- Het antwoordbericht van de ontvangend partij bepaalt de volgende stap in de aanmelding:
- Als de ontvangende organisatie niet akkoord gaat (dus geen zorg kan leveren) begint het proces van aanmelding opnieuw met het verzoek tot vervolgzorg aan een andere organisatie.
- Als de ontvangende organisatie een alternatieve datum voorstelt, zal de versturende organisatie moeten bepalen of dit akkoord is. Zo ja, dan kan de overdracht plaatsvinden op alternatieve datum. Zo nee, dan begint het proces van aanmelding opnieuw
- Als de ontvangende organisatie akkoord gaat, maar de versturende organisatie beslist om patiënt aan een andere situatie over te dragen.
- Als de ontvangende organisatie akkoord is met aanmelding kan de volgende stap in het overdrachtsproces van start gaan: het overdrachtsproces. In XIS is de volgende melding beschikbaar:
- Versturende organisatie bevestigt dat deze akkoord is met overdracht
- Indien er na goedkeuring van de aanmelding door de ontvangende organisatie een verandering optreedt in de situatie van de patiënt waardoor de zorgvraag verandert kan zowel de versturende als de ontvangende organisatie de aanmelding annuleren. In het XIS wordt een update verstuurd:
- Verstuurder of ontvanger heeft de aanmelding geannuleerd
2.2.2.3 Postproces
De versturende zorgorganisatie en ontvangende zorgorganisaties hebben overeenstemming bereikt over het al dan niet overdragen van de patiënt of cliënt.
2.2.3 Bedrijfsrollen en UML activity diagram
displayed text
Onderstaande afbeelding toont de verschillende activiteiten uit de procesbeschrijving die door de bedrijfsrollen worden uitgevoerd.
2.2.4 Informatieoverdracht
2.2.4.1 Systemen & Systeemrollen
Alle bedrijfsrollen maken ieder gebruik van een informatiesysteem (XIS). Deze systemen kennen ieder verschillende systeemrollen, die het uitwisselen van gegevens tussen deze systemen mogelijk maken. Elke XIS per bedrijfsrol vervult 2 systeemrollen, namelijk:
2.2.4.2 Transacties & Transactiegroepen
Het uitwisselen van gegevens tussen de verschillende systeemrollen gebeurt op basis van transacties, een verzameling van transacties (bijvoorbeeld een vraag- en antwoordbericht) vormt een zogeheten transactiegroep. Onderstaande tabel biedt een overzicht voor deze use case.
| Transactiegroep | Transactie | Systeemrolcode | Bedrijfsrol |
|---|---|---|---|
| Aanmeldbericht | Sturen verpleegkundig aanmeldbericht | VPK-VAS-FHIR | Versturende zorgorganisatie |
| Ontvangen verpleegkundig aanmeldbericht | VPK-VAO-FHIR | Ontvangende zorgorganisatie | |
| Antwoordbericht aanmelding | Sturen antwoordbericht | VPK-VRS-FHIR | Ontvangende zorgorganisatie |
| Ontvangen antwoordbericht | VPK-VRO-FHIR | Sturende zorgorganisatie | |
| Bevestiging of annulering aanmelding | Sturen bevestiging of annulering verpleegkundige aanmelding | VPK-VBS-FHIR | Sturende zorgorganisatie |
| Ontvangen bevestiging of annulering verpleegkundige aanmelding | VPK-VBO-FHIR | Ontvangende zorgorganisatie |
2.2.4.3 Samenhang bedrijfsrollen, activiteiten, transacties, systeemrollen en transactiegroepen
Onderstaande afbeelding toont de samenhang tussen de bedrijfsrollen, bedrijfsprocessen, systeemrollen transacties en transactiegroepen voor use case 1: Aanmelden.
Samenhang bedrijfsrollen, activiteiten, transacties, systeemrollen en transactiegroepen use case 1: Aanmelden
Zoals zichtbaar is in bovenstaande afbeelding, hebben sommige bedrijfsactiviteiten een bepaalde transactie tot gevolg. Deze transactie wordt uitgevoerd door een systeemrol, en maakt onderdeel uit van een transactiegroep. De gegevenselementen die als onderdeel van de transacties tussen systeemrollen worden uitgewisseld, zijn gespecificeerd in ART-DECOR.
3 Referenties
| Nr | Auteur(s) | Titel | Datum |
|---|---|---|---|
| 1 | V&VN Kinderverpleegkunde, Stichting Pal, Stichting KinderThuisZorg, Stichting Kind en Ziekenhuis | Ernstig zieke kinderen hebben recht op gezonde zorg: Op weg naar participatie in de samenleving. | 2013 |
| 2 | Programmateam Registratie aan de bron | Architectuurdocument volume 1: De grondbeginselen van zorginformatiebouwstenen en hoe ze gebruikt kunnen worden | 2016 |
| 3 | Smeele F | Beheer afspraken Zorginformatiebouwstenen (zib's) | 2017 |
| 4 | Vreeke E, Klein Wolterink G | Zorg voor kinderen in beeld Vooronderzoek kinddimensie. | 2015 |
Tabel 11: Referenties
4 Paginahistorie
| Versie | Datum | Omschrijving |
|---|---|---|
| 1.2 | 30-7-2019 | Versie 1.2: toevoeging overkoepelend overzicht van gebruikte zibs in alle use cases (verschil/overlap tussen use cases verduidelijken). |
| 1.1 | 20-6-2019 | Versie 1.1: toevoeging PULL naast PUSH scenario's en nadere toelichting op de inhoud van de berichten en FHIR specificaties. |
| 1.0 | 8-4-2019 | Versie 1.0 |
Tabel 12: Paginahistorie