Dit functioneel ontwerp is momenteel in ontwikkeling en kan niet als stabiel worden beschouwd. Voor vragen en wijzigingsverzoeken over deze pagina kan een ticket worden aangemaakt in BITS.

1 Inleiding

1.1 Algemeen

Deze pagina beschrijft het functioneel ontwerp voor ELZ (EersteLijnsZorg). Dit ontwerp wordt gebruikt door de informatiestandaarden Huisartsenzorg en Paramedische Zorg. Ook bevat het functionele usecases voor Ketenzorg, Huisartswaarneming, GGZ en raadpleging van het huisartsendossier door de patiënt. Het functioneel ontwerp beschrijft voor alle uitwisselscenario's (in dit document usecases genoemd) uit de informatiestandaard de transacties, transactiegroepen, de systemen, de systeemrollen en de bedrijfsrollen van zorgverleners of patiënten. Daarvoor worden de eisen gegeven voor het sturen of ontvangen van gegevens. In hoofdstuk 2 wordt verder ingegaan op wat een usecase inhoudt. Per usecase zijn de nadere details beschreven. Voor meer informatie over informatiestandaarden en hoe deze worden ontwikkeld, zie de Nictiz-webpagina voor informatiestandaarden. Voor de verklaring van de begrippen die voorkomen in het functioneel ontwerp wordt verwezen naar het begrippenoverzicht op de Nictiz-website. De technische (FHIR-)representatie van deze informatiestandaard is te vinden op het technisch ontwerp.

Het proces voor gegevensuitwisseling met de huisarts is in onderstaande afbeelding gevisualiseerd:

Figuur: Proces uitwisseling huisartsgegevens

1.2 Doelgroep

De doelgroepen van dit functionele ontwerp zijn:

Productmanagers, architecten, ontwerpers en testers van XIS-leveranciers, zorgorganisaties en Nictiz;

Zorgverleners en hun vertegenwoordigers;

Patiënten

1.3 Kaders & Uitgangspunten

1.3.1 Richtlijn en proces

1.3.1.1 Dossierverhuisbericht

De NHG-richtlijn Informatieverstrekking tussen huisartsen bij overdracht van behandelrelatie (NHG-richtlijn Dossierverhuisbericht) beschrijft de processen en informatie-uitwisseling tussen de oude en de nieuwe huisarts.

1.3.1.2 Waarneembericht

De NHG-richtlijn Gegevensuitwisseling huisarts en Centrale Huisartsenpost (CHP) (NHG-richtlijn Waarneembericht) beschrijft de processen en informatie-uitwisseling tussen de huisarts en de HAP.

1.3.1.3 Verwijzing huisarts naar medisch specialist

De NHG-richtlijn Informatie-uitwisseling tussen huisarts en medisch specialist (NHG-richtlijn HASP) beschrijft de processen en informatie-uitwisseling tussen de huisarts en de medisch specialist.

1.3.1.4 Verwijzing huisarts naar paramedicus

De NHG-richtlijn Informatie-uitwisseling tussen arts en paramedicus (NHG-richtlijn HASP-paramedicus) beschrijft de processen en informatie-uitwisseling tussen de huisarts en de paramedicus.

1.3.1.5 Verwijzing huisarts naar GGZ

De NHG-richtlijn Informatie-uitwisseling huisarts - tweedelijns GGZ (NHG-richtlijn HASP-GGZ) beschrijft de processen en informatie-uitwisseling tussen de huisarts en de GGZ.

1.3.1.6 Ketenzorg

De ketenzorgoverdracht is gebaseerd op de volgende zorgstandaarden:

NDF Zorgstandaard Diabetes;
Zorgstandaard COPD;
Nederlandse Multidisciplinaire richtlijn Cardiovasculair risicomanagement (MDR CVRM) en de daarvan afgeleide NHG-Standaard;
Ouderenzorg

VRAAG: IS DIT DE ZORGSTANDAARD DEMENTIE?

Er zijn afspraken tussen de ketenpartijen over de gegevens waartoe de zorgverleners toegang hebben. Dit betekent dat een zorgverlener, zoals een POH, alleen de gegevens ziet die relevant zijn voor de behandeling van patiënt. Een voorbeeld van een praktische uitwerking hiervan is de AutorisatieMatrix die binnen de zorgtoepassing LSP Ketenzorg van VZVZ wordt toegepast.

1.3.1.7 Patiënten overdrachten

De NHG-richtlijn Online inzage in het H-EPD door patiënt (NHG-richtlijn H-EPD Patiënt) beschrijft de processen en informatie-uitwisseling tussen de huisarts en de patiënt.

1.3.2 Reikwijdte Informatiestandaard

De reikwijdte van de informatiestandaard beslaat de functionele beschrijvingen en de dataset voor alle gegevensuitwisselingen binnen één of meerdere zorgprocessen.

1.3.3 Infrastructuur

De specificatie van de infrastructuur waarover berichten worden uitgewisseld valt buiten de scope van deze informatiestandaard.

1.4 Kwalificatie

Op basis van dit functioneel ontwerp en de daarbij behorende dataset wordt een kwalificatiescript opgesteld. Het opstellen van kwalificatiescripts valt buiten de scope van dit functioneel ontwerp. Voor meer informatie zie de websitepagina over Nictiz kwalificaties.

2 Usecases

Op dit moment ondersteunt dit ontwerp alleen de #Usecase:_Huisarts_verwijst_naar_paramedicus, de andere usecases zijn nog in ontwikkeling. Deze concept-usecases zijn al wel (ingeklapt) opgenomen onderaan deze pagina en kunnen indien gewenst worden bekeken.

Een usecase is een specifieke beschrijving van een praktijksituatie in de zorg waarbij voor een concrete situatie het uitwisselen van informatie wordt beschreven aan de hand van actoren (mensen, systemen) en transacties (welke informatie wordt wanneer uitgewisseld). Een usecase is een verbijzondering van een specifiek onderdeel van het zorgproces. Een informatiestandaard kan bestaan uit één of meerdere usecases. Iedere usecase koppelt met een scenario in ART-DECOR. Wanneer verschillende usecases gebruik maken van hetzelfde scenario kan een andere indeling gewenst zijn, bijvoorbeeld op basis van proces. In dit functioneel ontwerp wordt elke usecase geanalyseerd en uitgewerkt.

2.1 Algemeen

De informatiestandaard Huisartsenzorg is ingedeeld in verschillende (ontwerp) groepen.

Dossierverhuisbericht
Huisartswaarneming
Verwijzing Paramedicus
Verwijzing Specialist
Verwijzing GGZ
Ketenzorg
Patiënten overdrachten
Labuitwisseling (usecases opgenomen in aparte informatiestandaard)
Acute Zorg (usecases opgenomen in aparte informatiestandaard)
Medicatieveiligheid (usecases opgenomen in aparte informatiestandaard)

2.1.1 Dossierverhuisbericht

De groep ‘Dossierverhuisbericht’ kent 1 usecase:

Huisarts stuurt dossier naar huisarts

2.1.2 Huisartswaarneming

De groep ‘Huisartswaarneming’ kent 2 usecases:

2.1.3 Verwijzing huisarts naar paramedicus

Informatie-uitwisseling tussen arts en paramedicus vindt plaats op het moment dat de arts respectievelijk de paramedicus moet stilstaan bij de informatiebehoefte over en weer. Bij verwijzing, directe toegang en afronding behandeling zijn de momenten van uitwisseling: het moment van verwijzen of starten respectievelijk het moment van afronding en op momenten van tussentijdse updates.

De volgende beroepen worden benoemd in de NHG-richtlijn HASP-paramedicus:

Diëtetiek
Ergotherapie
Huidtherapie
Fysiotherapie
Logopedie en Foniatrie
Oefentherapie Cesar en Mensendieck

De groep ‘Verwijzing Huisarts naar Paramedicus’ kent 6 usecases:

Een samenvatting van de usecases wordt getoond in onderstaand figuur. FIGUUR HASP-PARAMEDICUS INVOEGEN

2.1.4 Verwijzing huisarts naar medisch specialist

Informatie-uitwisseling tussen arts en medisch specialist vindt plaats op het moment dat de huisarts (verwijzer) respectievelijk de medisch specialist (geconsulteerde) moet stilstaan bij de informatiebehoefte over en weer. Bij verwijzing of ontslag zijn de momenten van uitwisseling: het moment van verwijzen respectievelijk het ontslag en op momenten van tussentijdse updates.

De groep ‘Verwijzing Specialist’ kent 4 usecases:

Een samenvatting van de usecases wordt getoond in onderstaand figuur. FIGUUR HASP-SPECIALIST INVOEGEN

2.1.5 Verwijzing huisarts naar GGZ

De groep ‘Verwijzing huisarts naar GGZ’ kent x usecases:

Een samenvatting van de usecases wordt getoond in onderstaand figuur. FIGUUR HASP-GGZ INVOEGEN

2.1.6 Ketenzorg

De groep ‘Ketenzorg’ kent 2 usecases:

2.1.7 Patiënten overdrachten

De groep ‘Patiënten overdrachten’ kent 5 usecases:

2.2 Usecase: Huisarts verwijst naar paramedicus

Deze usecase is in ontwikkeling en nog niet geschikt voor gebruik.

2.2.1 Doel en Relevantie

Het verwijsbericht volgt op de noodzaak om de zorg van de patiënt over te dragen van de huisarts naar de paramedicus zodat paramedische zorg kan worden geboden. Deze usecase beschrijft de reden van het versturen van het verwijsbericht. In dit verwijsbericht zitten de gegevens van de envelop en de kern zoals gespecificeerd in de HASP-richtlijn. Dit bericht dient ook als een aanwijzing voor de paramedicus om de benodigde dossiergegevens te kunnen ophalen uit het HIS. Op deze manier kunnen door de paramedicus de dossiergegevens worden opgehaald op het moment dat de verwijzing wordt opgepakt. Hiermee zijn de meest actuele gegevens voor de paramedicus beschikbaar. Het apart ophalen van de dossiergegevens valt functioneel nog steeds onder de verwijzing.

Voor een verwijzing geldt dat de arts en de paramedicus de regel volgen dat de paramedicus de verantwoordelijkheid neemt voor de paramedische diagnostiek en de paramedische behandeling van de klacht of zorgvraag. Met het versturen van het verwijsbericht wordt ook de verantwoordelijkheid voor de zorg voor de patiënt overgedragen.

Indien de huisarts de verwijzing wil annuleren, stuurt de huisarts hetzelfde verwijsbericht, met de status geannuleerd.

2.2.2 Proces en Context (pre- en postproces)

De NHG-richtlijn HASP-Paramedicus geeft aan dat de arts altijd een verwijsbericht stuurt:

Op het moment van verwijzen;
Bij een eenmalig consult (consultatieaanvraag).

2.2.2.1 Preproces

De huisarts gaat een verwijsbericht sturen naar een paramedicus of paramedische zorgaanbieder;
De huisarts mag de patiëntgegevens sturen zonder expliciete toestemming van de patiënt op basis van veronderstelde patiënttoestemming. Dit staat beschreven in de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO).

2.2.2.2 Proces

Het proces van deze usecase is:

De huisarts stuurt vanuit het HIS het verwijsbericht met de envelop en de kern naar een paramedicus;
Het informatiesysteem van de paramedicus (PARIS) ontvangt de envelop en de kern en verwerkt deze gegevens;
De paramedicus haalt de actuele dossiergegevens op uit het HIS op het moment dat de paramedicus met de verwijzing aan de slag gaat;
Indien de huisarts het verwijsbericht als annulering heeft gestuurd, zal de paramedicus alle eerder ontvangen gegevens van de patiënt verwijderen uit zijn PARIS.

2.2.2.3 Postproces

De paramedicus heeft het verwijsbericht en de dossiergegevens ontvangen van de huisarts en gebruikt deze gegevens voor de behandeling van de patiënt.

2.2.3 Bedrijfsrollen en UML activity diagram

Bedrijfsrol (actor)	Beschrijving bedrijfsrol
Huisarts	De huisarts stuurt verwijsbericht (met envelop en kern)
Paramedicus	De paramedicus ontvangt verwijsbericht
Paramedicus	De paramedicus raadpleegt dossiergegevens
Huisarts	De huisarts stelt dossiergegevens beschikbaar

Onderstaande afbeelding toont de bedrijfsrollen en de activiteiten die zij uitvoeren:

Bestand:Activity Diagram -

Activity Diagram: Huisarts verwijst naar paramedicus

Bestand:Activity Diagram -

Activity Diagram: Huisarts verwijst naar paramedicus

Bestand:Activity Diagram -

Activity Diagram: Huisarts verwijst naar paramedicus

2.2.4 Informatieoverdracht

Zowel Huisartsen als Paramedici maken gebruik van een informatiesysteem, respectievelijk:

HIS (Huisartsinformatiesysteem);
PARIS (Paramedisch informatiesysteem).

2.2.4.1 Systemen & Systeemrollen

Het HIS en het PARIS kennen ieder verschillende systeemrollen die het uitwisselen van gegevens tussen deze systemen in het kader van een verwijzing naar een paramedicus mogelijk maken. In ART-DECOR worden de systeemrollen als actor beschreven.

Systeem	Naam systeemrol	Systeemrolcode	Omschrijving
HIS	Huisartsen Zorg Proces – Verwijsbericht Huisarts naar Paramedicus Sturend Systeem	HZP-VPS	Sturen verwijzing van de huisarts naar de paramedicus
PARIS	Huisartsen Zorg Proces - Verwijsbericht Huisarts naar Paramedicus Ontvangend systeem	HZP-VPO	Ontvangen verwijzing van de huisarts door de paramedicus
PARIS	Huisartsen Zorg Proces - Dossiergegevens Raadplegend Systeem	HZP-AGR	Raadplegen dossiergegevens door de paramedicus
HIS	Huisartsen Zorg Proces – Dossiergegevens Beschikbaarstellend Systeem	HZP-AGB	Beschikbaarstellen dossiergegevens door de huisarts

Zie ook onderstaande afbeelding:

Component Diagram - Huisarts verwijst naar paramedicus

2.2.4.2 Samenhang bedrijfsrollen, transacties, systeemrollen en transactiegroepen

Het uitwisselen van gegevens tussen de verschillende systeemrollen gebeurt op basis van transacties, waarbij een verzameling van bij elkaar horende transacties een transactiegroep vormt.

Elke usecase bestaat uit de volgende verbanden:

Een usecase bevat een transactiegroep.
Een transactiegroep bestaat uit transacties.
Een transactie wordt uitgevoerd door een bedrijfsrol.
Bedrijfsrollen maken gebruik van systemen.
Een systeemrolcode geeft de transactiegroep en de transactie aan waar het systeem voor gebruikt wordt.

In onderstaande afbeelding en tabel is dit schematisch weergegeven:

Usecase Diagram - Huisarts verwijst naar paramedicus

Usecase	Transactiegroep	Transactie	Bedrijfsrol	Systeem	Systeemrolcode	Publicatie
Huisarts verwijst naar paramedicus	Sturen verwijzing (PUSH)	Sturen verwijzing	Huisarts	HIS	HZP-VPS	Link naar publicatie volgt zodra beschikbaar
	Sturen verwijzing (PUSH)	Ontvangen verwijzing	Paramedicus	PARIS	HZP-VPO	Link naar publicatie volgt zodra beschikbaar
	Raadplegen dossiergegevens (PULL)	Raadplegen dossiergegevens	Paramedicus	PARIS	HZP-AGR	Link naar publicatie volgt zodra beschikbaar
	Raadplegen dossiergegevens (PULL)	Beschikbaarstellen dossiergegevens	Huisarts	HIS	HZP-AGB	Link naar publicatie volgt zodra beschikbaar
Tabel Usecase - Huisarts verwijst naar paramedicus