Ontwerp Lab2zorg V2.0.0
 |
This article or section is in the middle of an expansion or major restructuring and is not yet ready for use. |
1 Algemeen
Deze pagina beschrijft het functioneel ontwerp van Lab2zorg.
Lab2zorg zorgt ervoor dat zorgverleners, zoals apothekers en huisartsen, direct elektronisch de laboratoriumresultaten van hun patiënten kunnen sturen of inzien. Deze categorie bevat alle uitwisselingen tussen laboratoria en zorgverleners én de uitwisseling van laboratoriumgegevens door zorgverleners onderling.
Uitwisseling laboratoriumgegevens proces
Zowel labspecialisten als zorgverleners maken gebruik van een informatiesysteem, respectievelijk:
- XIS (zorgverlenerinformatiesysteem).
- LIS (laboratoriuminformatiesysteem).
Onderstaande afbeelding toont de bedrijfsrollen en de activiteiten die zij uitvoeren.
Activiteitendiagram aanvragen laboratoriumonderzoek, raadplegen en sturen laboratoriumresultaten
2 Processen
Lab2zorg kent 4 processen:
- Zorgverlener vraagt laboratoriumonderzoek aan en ontvangt het resultaat van het laboratorium (voor uitwerking zie hier).
- Zorgverlener raadpleegt laboratoriumresultaten, beschikbaar gesteld door het laboratorium of de aanvrager hier.
- Aanvrager stuurt laboratoriumresultaten door naar zorgverlener hier.
- Zorgverlener voert zelf laboratoriumonderzoek uit en stelt resultaten beschikbaar voor andere zorgverleners.
2.1 Zorgverlener vraagt laboratoriumonderzoek aan en ontvangt het resultaat van het laboratorium
2.1.1 Doel en relevantie
Dit proces komt overeen met patient journey 1 uit de richtlijn en bevat de berichten 1A, 1B, en 2. In dit proces wordt de aanvraag van een zorgverlener naar het laboratorium omschreven en het antwoord na uitvoer van het laboratoriumonderzoek teruggestuurd.
2.1.1.1 Use case
Voorbeeldjourneys; deze moeten nog uitgewerkt worden
Monsterafname bij prikpoli
Een 35-jarige vrouwelijke patient heeft vermoeidheidsklachten, de huisarts wil vóór het stellen van een diagnose een bloedonderzoek laten uitvoeren. Hij maakt een aanvraag aan voor dit bloedonderzoek en stuurt deze, inclusief persoonsgegevens naar een laboratorium. Het laboratorium heeft een prikpost om het monster af te nemen, dus de huisarts stuurt de vrouw naar deze prikpost om bloed te prikken. Wanneer de prikpost de vrouw ontvangt, meldt zij zich met haar persoonsgegevens en wordt de opdracht opgezocht in het LIS. Vervolgens wordt aan de hand van de aanvraag het type en aantal monsters bepaald en bloed geprikt. De buisjes bloed worden gekoppeld aan de aanvraag en naar het laboratorium gestuurd. In het laboratorium wordt bij ontvangst van het monster, de aanvraag opgezocht in het LIS. Vervolgens worden de onderzoeken uitgevoerd en de resultaten opgevoerd in het LIS. Als alle onderzoeken zijn uitgevoerd en alle resultaten zijn verwerkt, voegt de laboratoriumspecialist een interpretatie van deze resultaten toe. Dit wordt gezamenlijk naar de aanvrager, de huisarts gestuurd. De huisarts neemt de resultaten op in het patiëntendossier van de vrouw, de huisarts stelt de vrouw op de hoogte van de resultaten. Op basis van de resultaten wordt een behandelplan samengesteld.
2.1.2 Proces en context
2.1.2.1 Preconditie
- De zorgverlener heeft de opdracht via het XIS gestuurd naar het laboratorium.
- Het monster is ook naar het laboratorium gestuurd*.
*Het monster kan zowel door de aanvragende zorgverlener als door een andere partij afgenomen worden. Afhankelijk hiervan zijn de monstergegevens direct in het aanvraagbericht aanwezig of worden deze later toegevoegd.
2.1.2.2 Processtappen
- Het zorgverlenerinformatiesysteem (XIS) van de huisarts of specialist stuurt een opdracht naar het laboratoriuminformatiesysteem (LIS) van het laboratorium.
- Het monster wordt ook naar het laboratorium gestuurd en wordt geregistreerd in het LIS.
- De laboratoriumspecialisten voeren het gevraagde onderzoek uit en registreren het resultaat in het LIS van het laboratorium.
- Het LIS stuurt de laboratoriumresultaten op naar het XIS van de aanvrager.
2.1.2.3 Postcondities
- De opdracht van het laboratoriumonderzoek staat in het LIS.
- De resultaten van het laboratoriumonderzoek staan in het XIS van de aanvrager.
- De zorgverlener ziet het laboratoriumresultaat in het XIS.
2.1.3 Bedrijfsrollen en UML activity diagram
NOG AANPASSEN NAV RICHTLIJN: In deze processen zijn de bedrijfsrollen van de zorgverleners:
| Bedrijfsrol | Toelichting |
|---|---|
| Zorgverlener | Vraagt laboratoriumonderzoek aan, ontvangt het laboratoriumresultaat van de laboratoriumspecialist of zorgverlener, raadpleegt laboratoriumresultaten of stuurt laboratoriumresultaten naar andere zorgverlener. |
| Laboratoriumspecialist | Voert laboratoriumonderzoek uit en/of levert laboratoriumresultaten op |
2.1.4 Informatieoverdracht
2.1.4.1 Systemen & Systeemrollen
Zowel de zorgverlener en laboratoriumspecialist maken ieder gebruik van een informatiesysteem, respectievelijk XIS en LIS. Deze systemen kennen ieder verschillende systeemrollen, die het uitwisselen van gegevens tussen deze systemen mogelijk maken. In ART-DECOR worden de systeemrollen als Actor beschreven.
Het LIS vervult in deze use case de volgende systeemrollen:
- LaboratoriumresultaatOpdrachtOntvangend Systeem [LAB-LOO]
- LaboratoriumresultaatResultaatSturend Systeem [LAB-LRS]
Het XIS vervult in deze use case de systeemrollen:
- LaboratoriumresultaatOpdrachtSturend Systeem [LAB-LOS]
- LaboratoriumresultaatResultaatOntvangend Systeem [LAB-LRO]
Systeemrollen Opdracht laboratoriumonderzoek
Systeemrollen bij Sturen Labresultaat
2.1.4.2 Transacties & Transactiegroepen
Onderstaande afbeelding toont de samenhang tussen de processen, bedrijfsrollen, systemen, systeemrollen, transacties en transactiegroep die onderdeel uitmaken van de opdracht laboratoriumonderzoek.
Use case diagram opdracht laboratoriumonderzoek
Use case diagram sturen laboratoriumresultaat
In de bovenstaande afbeelding is zichtbaar dat sommige bedrijfsactiviteiten een bepaalde transactie tot gevolg hebben. Deze transactie wordt uitgevoerd door een systeemrol en maakt onderdeel uit van een transactiegroep.
2.1.4.3 Samenhang
Hieronder is samengevat wat de samenhang is tussen bedrijfsrollen, systeemrollen, activiteiten, transacties en transactiegroepen. De onderstaande tabel maakt het mogelijk direct de gewenste use cases (scenario’s), transactiegroepen en/of transacties te raadplegen in ART-DECOR of ander document.
| Use Case(s) Scenario's) | Transactiegroep | Transacties | Systeemrol(len) | Systemen | Bedrijfsrollen |
|---|---|---|---|---|---|
| Lab2zorg:Zorgverlener stuurt opdracht labonderzoek | Laboratoriumonderzoek opdracht (PUSH) | Sturen opdracht labonderzoek | [LAB-LOS] | XIS | Zorgverlener |
| Ontvangen opdracht labonderzoek | [LAB-LOO] | LIS | Labspecialist | ||
| Lab2zorg:Labspecialist stuurt labresultaten | Laboratoriumonderzoek resultaat (PUSH) | Sturen resultaat labonderzoek | [LAB-LRS] | LIS | Labspecialist |
| Ontvangen resultaat labonderzoek | [LAB-LRO] | XIS | Zorgverlener |
2.2 Zorgverlener raadpleegt laboratoriumresultaten
Zorgverleners hebben, om een volledig beeld van hun patiënt te hebben, de laatste laboratoriumresultaten van de patiënt nodig.
Een zorgverlener kan deze op ieder moment raadplegen.
Dit gebeurt:
- Bij de apotheek voor verstrekking van specifieke medicatie (medicatiebewaking),
- Voor de voorschrijver een recept voorschrijft controleert hij/zij of er recente relevante laboratoriumresultaten zijn (medicatiebewaking),
- wanneer een zorgverlener voor het zorgproces behoefte heeft aan recente laboratoriumresultaten,
- Wanneer een zorgverlener een melding krijgt dat er een laboratoriumresultaat voor hem/haar beschikbaar is gesteld.
Het raadplegen van medische gegevens wordt bij voorkeur gedaan vanaf de bron van de informatie. In het geval van laboratoriumresultaten; het laboratorium.
Op het moment van schrijven is het voor een groot deel van de laboratoria in Nederland nog niet mogelijk laboratoriumresultaten beschikbaar te stellen voor raadplegen.
Daarom wordt in dit functioneel ontwerp ook het scenario uitgewerkt dat de aanvrager van het laboratoriumonderzoek de resultaten beschikbaar stelt voor overige zorgverleners.
2.2.1 Doel en relevantie
Deze use case komt overeen met patient journey 2 uit de richtlijn en bevat de berichten 3, 4 en 5. Het doel is om laboratoriumresultaten beschikbaar te stellen voor alle zorgverleners die deze nodig hebben voor de behandeling van de patiënt.
Beschikbaar stellen en daarbij raadplegen van laboratoriumresultaten zorgt voor hergebruik van de resultaten en daarmee dat onderzoeken minder dubbel uitgevoerd hoeven te worden. Dit scheelt voor de patiënt maar ook in kosten.
2.2.2 Proces en context
2.2.2.1 Preconditie
Wanneer het laboratorium de resultaten beschikbaar stelt:
- De zorgverlener heeft de vraag via het XIS gestuurd naar het laboratorium.
- Het onderzoek is uitgevoerd en de resultaten zijn ingevoerd in het laboratoriuminformatiesysteem
- Het laboratoriumresultaat is aangemeld voor raadplegen
Wanneer een zorgverlener de resultaten beschikbaar stelt1:
- De zorgverlener heeft de vraag via het XIS gestuurd naar het laboratorium.
- Het onderzoek is uitgevoerd en de resultaten zijn ingevoerd in het laboratoriuminformatiesysteem
- Het resultaat is opgestuurd naar en opgenomen in het informatiesysteem van de zorgverlener
- Het laboratoriumresultaat is aangemeld voor raadplegen
2.2.2.2 Trigger event
Er zijn meerdere mogelijke triggers voor dit proces:
- De zorgverlener ontvangt een notificatie dat een laboratoriumresultaat wat hij/zij interesseert
- De zorgverlener krijgt een trigger uit het zorgproces dat laboratoriumresultaten relevant zouden kunnen zijn
2.2.2.3 Processtappen:
- Het zorgverlenerinformatiesysteem (XIS) van de huisarts, apotheker2 of specialist raadpleegt het laboratoriuminformatiesysteem (LIS) van het laboratorium.
- Het Laboratoriumresultaat wordt op de juiste manier verwerkt in het dossier van de raadplegende partij.
2.2.2.4 Postconditie:
- De zorgverlener heet inzage in de laboratoriumresultaten in zijn/haar XIS.
1. Omdat de gebruiker van de resultaten, conform de richtlijn, op de hoogte moet zijn van het feit dat naar gekopieerde gegevens gekeken wordt, dus niet rechtstreeks van de bron, moet er in dit geval een indicator van kopie bij de gegevens meegegeven worden.
2. Voor openbare apothekers is er door de KNMP en de NHG een gelimiteerde lijst op gesteld van resultaten die ingezien mogen worden. Deze lijst staat op de website van Nictiz
2.2.3 Bedrijfsrollen en UML activity diagram
MOOI MAKEN Bedrijfsrollen naar 1 plek in FO wél-- UML Diagram!
2.2.4 Informatieoverdracht
2.2.4.1 Systemen & Systeemrollen
Zowel de zorgverlener en laboratoriumspecialist maken ieder gebruik van een informatiesysteem, respectievelijk XIS en LIS. Deze systemen kennen ieder verschillende systeemrollen, die het uitwisselen van gegevens tussen deze systemen mogelijk maken. In ART-DECOR worden de systeemrollen als Actor beschreven.
Het LIS vervult in deze use case de volgende systeemrollen:
- LaboratoriumresultaatResultaatBeschikbaarstellend Systeem [LAB-LRB]
Het XIS vervult in deze use case de systeemrollen:
- LaboratoriumresultaatResultaatBeschikbaarstellend Systeem [LAB-LRB]
- LaboratoriumresultaatResultaatRaadplegend Systeem [LAB-LRR]
Systeemrollen Raadplegen Laboratoriumresultaten
2.2.4.2 Transacties & Transactiegroepen
Onderstaande afbeelding toont de samenhang tussen de processen, bedrijfsrollen, systemen, systeemrollen, transacties en transactiegroep die onderdeel uitmaken van het raadplegen van laboratoriumresultaten.
Use case diagram raadplegen laboratoriumresultaten (medicatiebewaking)
In de bovenstaande afbeelding is zichtbaar dat sommige bedrijfsactiviteiten een bepaalde transactie tot gevolg hebben. Deze transactie wordt uitgevoerd door een systeemrol en maakt onderdeel uit van een transactiegroep.
De onderstaande tabel maakt het mogelijk direct de gewenste use cases (scenario’s), transactiegroepen en/of transacties te raadplegen in ART-DECOR of ander document.
| Use Case(s) Scenario's) | Transactiegroep | Transacties | Systeemrol(len) | Systemen | Bedrijfsrollen |
|---|---|---|---|---|---|
| Lab2zorg: Zorgverlener raadpleegt labresultaten (medicatiebewaking) | Opvragen labresultaten medicatiebewaking (PULL) | Opleveren labresultaten medicatiebewaking | [LAB-LRB] | LIS | Labspecialist |
| Opvragen labresultaten medicatiebewaking | [LAB-LRR] | XIS | Zorgverlener |
2.3 Zorgverlener stuurt labresultaten naar zorgverlener
2.3.1 Doel en relevantie
Deze use case komt overeen met patient journey 3 uit de richtlijn en bevat bericht 6.
2.3.2 Proces en context
2.3.2.1 Preconditie
- De zorgverlener, zoals huisarts of specialist, heeft een labresultaat in het XIS.
- Voor de continuïteit van zorg stuurt de zorgverlener dit labresultaat naar een andere zorgverlener, zoals een apotheker ten behoeve van medicatiebewaking.
2.3.2.2 Processtappen:
- Het zorgverlenerinformatiesysteem (XIS) van de zorgverlener stuurt het labresultaat naar het zorgverlenerinformatiesysteem (XIS) van de andere zorgverlener.
- Het zorgverlenerinformatiesysteem (XIS) van de andere zorgverlener ontvangt het resultaat.
2.3.2.3 Postconditie
- De zorgverlener ziet het resultaat in het XIS.
2.3.3 Informatieoverdracht
2.3.3.1 Systemen & Systeemrollen
Zowel de zorgverlener en labspecialist maken ieder gebruik van een informatiesysteem, respectievelijk XIS en LIS. Deze systemen kennen ieder verschillende systeemrollen, die het uitwisselen van gegevens tussen deze systemen mogelijk maken. In ART-DECOR worden de systeemrollen als Actor beschreven.
Het XIS vervult in deze use case de systeemrollen:
- LaboratoriumresultaatKopieResultaatSturend Systeem [LAB-LKS]
- LaboratoriumresultaatKopieresultaatOntvangend Systeem [LAB-LKO]
Systeemrollen sturen labresulaat zorgverlener.png
2.3.3.2 Transacties & Transactiegroepen
Onderstaande afbeelding toont de samenhang tussen de processen, bedrijfsrollen, systemen, systeemrollen, transacties en transactiegroep die onderdeel uitmaken van Lab2zorg.
Use case diagram sturen labresultaten
In de bovenstaande afbeelding is zichtbaar dat sommige bedrijfsactiviteiten een bepaalde transactie tot gevolg hebben. Deze transactie wordt uitgevoerd door een systeemrol en maakt onderdeel uit van een transactiegroep.
De onderstaande tabel maakt het mogelijk direct de gewenste use cases (scenario’s), transactiegroepen en/of transacties te raadplegen in ART-DECOR of ander document.
| Use Case(s) Scenario's) | Transactiegroep | Transacties | Systeemrol(len) | Systemen | Bedrijfsrollen |
|---|---|---|---|---|---|
| Lab2zorg: Zorgverlener stuurt labresultaten naar zorgverlener | Sturen labresultaat (PUSH) | Sturen labresultaat | [LAB-LAS] | XIS | Zorgverlener |
| Ontvangen labresultaat | [LAB-LAO] | XIS | Zorgverlener |
3 Paginahistorie
| Versie | Datum | Omschrijving |
|---|---|---|
| 2.0.0 | 5 juli 2021 | Nieuwe patient journeys ivm nieuwe richtlijn. |