Lab:V3.0.0 Ontwerp Laboverdacht: verschil tussen versies
| Regel 6: | Regel 6: | ||
=Inleiding= | =Inleiding= | ||
==Algemeen== | ==Algemeen== | ||
| − | Deze pagina beschrijft het functioneel ontwerp voor de informatiestandaard | + | Deze pagina beschrijft het functioneel ontwerp voor de informatiestandaard Uitwisseling Laboratoriumgegevens. Het proces voor het uitwisselen van laboratoriumgegevens is in onderstaande afbeelding gevisualiseerd. |
| − | Het proces voor het uitwisselen van | ||
[[Image:Uitwisseling_Labgegevens_Proces.PNG|900px|Activity diagram]| Figuur: Uitwisseling Labgegevens Proces]] | [[Image:Uitwisseling_Labgegevens_Proces.PNG|900px|Activity diagram]| Figuur: Uitwisseling Labgegevens Proces]] | ||
| − | ''<span style="color:#D2691E"> Figuur: Uitwisseling | + | ''<span style="color:#D2691E"> Figuur: Proces Uitwisseling Laboratoriumgegevens</span>'' |
| − | In dit proces maken verschillende bedrijfsrollen gebruik van informatiesystemen voor het ontvangen of versturen | + | In dit proces maken verschillende bedrijfsrollen gebruik van informatiesystemen voor het ontvangen of versturen van laboratoriumgegevens. Zo ontvangt een zorgverlener met de bedrijfsrol ‘Huisarts’ in zijn Huisartseninformatiesysteem (HIS) de laboratoriumgegevens vanuit het laboratoriuminformatiesysteem (LIS). |
| − | + | Laboratoriumonderzoek is essentieel in het zorgproces. Het wordt uitgevoerd voor verschillende doelen, zoals het vaststellen van ziekten en het bepalen van de juiste medicatiedosering. Om de laboratoriumresultaten snel en veilig bij de patiënt te krijgen moeten zorgverleners, laboratoria en onderzoekers eenduidig en op dezelfde wijze laboratoriumgegevens registeren en uitwisselen. De informatiestandaard Labuitwisseling zorgt ervoor dat: | |
| − | *laboratoria onderling opdrachten | + | *laboratoria onderling opdrachten en laboratoriumresultaten kunnen uitwisselen (Lab2Lab); |
| − | *onderzoekscentra | + | *onderzoekscentra direct laboratoriumgegevens kunnen ontvangen van laboratoria (Lab2Publichealth); |
| − | *apothekers en huisartsen | + | *apothekers en huisartsen direct elektronische de laboratoriumresultaten van hun patiënt kunnen inzien en delen (Lab2Zorg); |
| − | *patiënten hun | + | *patiënten hun eigen laboratoriumresultaten kunnen inzien en delen (Lab2Patiënt). |
Het functioneel ontwerp beschrijft voor alle uitwisselscenario's (in dit document use cases genoemd) uit de informatiestandaard de transacties, transactiegroepen, de systemen, de systeemrollen en de bedrijfsrollen van zorgverleners of patiënten. Daarvoor worden de eisen gegeven voor het sturen of ontvangen van gegevens. | Het functioneel ontwerp beschrijft voor alle uitwisselscenario's (in dit document use cases genoemd) uit de informatiestandaard de transacties, transactiegroepen, de systemen, de systeemrollen en de bedrijfsrollen van zorgverleners of patiënten. Daarvoor worden de eisen gegeven voor het sturen of ontvangen van gegevens. | ||
| Regel 34: | Regel 33: | ||
==Kaders & uitgangspunten== | ==Kaders & uitgangspunten== | ||
===Richtlijn=== | ===Richtlijn=== | ||
| − | De [https://www.nictiz.nl/wp-content/uploads/10061RL_AORTA_LAB_Arch_RG_richtlijn_gegevens_eLab1.pdf Richtlijn Gegevensuitwisseling e-Lab] beschrijft de processen en informatie uitwisseling van het programma e-Lab. | + | '''''De [https://www.nictiz.nl/wp-content/uploads/10061RL_AORTA_LAB_Arch_RG_richtlijn_gegevens_eLab1.pdf Richtlijn Gegevensuitwisseling e-Lab] beschrijft de processen en informatie uitwisseling van het programma e-Lab.''''' |
| − | Het gaat hierbij om uitwisseling tussen | + | Het gaat hierbij om uitwisseling tussen de laboratoriumspecialisten en zorgverleners. Maar ook zorgverleners onderling en de uitwisseling met patiënten: |
| − | * de | + | * de zorgverlener is aanvrager van laboratoriumonderzoek en een monsterafnemer |
* het laboratorium is uitvoerder van de opdracht | * het laboratorium is uitvoerder van de opdracht | ||
| − | * resultaat van het laboratoriumonderzoek wordt door het laboratorium gestuurd naar de | + | * resultaat van het laboratoriumonderzoek wordt door het laboratorium gestuurd naar de zorgverlener. |
| − | + | * zorgverleners kunnen het laboratoriumresultaat onderling delen (met toestemming van de patiënt). | |
| + | * de patiënt kan de laboratoriumresultaten inzien via zijn PGO. | ||
| − | + | Alle berichten genoemd in dit ontwerp sluiten aan op de richtlijn. | |
| − | |||
| − | |||
===Reikwijdte Informatiestandaard=== | ===Reikwijdte Informatiestandaard=== | ||
| Regel 55: | Regel 53: | ||
Een use case is een specifieke beschrijving van een praktijksituatie in de zorg waarbij voor een concrete situatie het uitwisselen van informatie wordt beschreven aan de hand van actoren (mensen, systemen) en transacties (welke informatie wordt wanneer uitgewisseld). Een use case is een verbijzondering van een specifiek onderdeel van het zorgproces. Een informatiestandaard kan bestaan uit één of meerdere use cases. Iedere use case koppelt met een scenario in ART-DECOR. Wanneer verschillende use cases gebruik maken van hetzelfde scenario kan een andere indeling gewenst zijn, bijvoorbeeld op basis van proces. In dit FO wordt elke use case geanalyseerd en uitgewerkt. | Een use case is een specifieke beschrijving van een praktijksituatie in de zorg waarbij voor een concrete situatie het uitwisselen van informatie wordt beschreven aan de hand van actoren (mensen, systemen) en transacties (welke informatie wordt wanneer uitgewisseld). Een use case is een verbijzondering van een specifiek onderdeel van het zorgproces. Een informatiestandaard kan bestaan uit één of meerdere use cases. Iedere use case koppelt met een scenario in ART-DECOR. Wanneer verschillende use cases gebruik maken van hetzelfde scenario kan een andere indeling gewenst zijn, bijvoorbeeld op basis van proces. In dit FO wordt elke use case geanalyseerd en uitgewerkt. | ||
| − | In de informatiestandaard Uitwisseling Laboratoriumgegevens zijn de berichten in 4 categorieën verdeeld, de verschillende use cases en de bedrijfsrollen behorende bij de use cases zijn per categorie uitgewerkt. Zie de links hieronder per categorie: | + | In de informatiestandaard Uitwisseling Laboratoriumgegevens zijn de berichten in 4 categorieën verdeeld, de verschillende use cases en de bedrijfsrollen behorende bij de use cases zijn per categorie uitgewerkt. Zie de links hieronder voor de use cases per categorie: |
*[[lab:V1.0.2_Ontwerp_Lab2lab|Ontwerp Lab2Lab]] | *[[lab:V1.0.2_Ontwerp_Lab2lab|Ontwerp Lab2Lab]] | ||
*[[lab:V1.0.0_Ontwerp_Lab2publichealth|Ontwerp Lab2Publichealth]] | *[[lab:V1.0.0_Ontwerp_Lab2publichealth|Ontwerp Lab2Publichealth]] | ||
| Regel 65: | Regel 63: | ||
==Aanwijzingen/eisen voor functionaliteit van systemen== | ==Aanwijzingen/eisen voor functionaliteit van systemen== | ||
===Eenheid van taal=== | ===Eenheid van taal=== | ||
| − | Voor de eenheid van taal wordt de [https://labterminologie.nl/art-decor/labconcepts Nederlandse laboratorium codeset] gebruikt. | + | Voor de eenheid van taal wordt de [https://labterminologie.nl/art-decor/labconcepts Nederlandse laboratorium codeset] gebruikt. Deze is gebaseerd op Snomed CT, LOINC en UCUM voor eenduidige registratie en uitwisseling van laboratoriumaanvragen en -resultaten. |
| − | Deze is gebaseerd op Snomed CT, LOINC en UCUM voor eenduidige registratie en uitwisseling van | + | |
Met eenduidige laboratoriumgegevens begrijpen zorgverleners elkaar eerder en beter, waardoor patiënten sneller en veiliger de labresultaten krijgen. | Met eenduidige laboratoriumgegevens begrijpen zorgverleners elkaar eerder en beter, waardoor patiënten sneller en veiliger de labresultaten krijgen. | ||
| − | Het labcodeset wordt professioneel beheerd door Nictiz. | + | Het labcodeset is ontwikkeld in samenwerking met het RIVM, de NVMM en NVKC en wordt professioneel beheerd door Nictiz met behulp van deze partijen. |
===IHE-standaard=== | ===IHE-standaard=== | ||
De informatieuitwisseling en workflow is gebaseerd op de [http://ihe.net/laboratory// Integrating the Healthcare Enterprise (IHE)] standaard. | De informatieuitwisseling en workflow is gebaseerd op de [http://ihe.net/laboratory// Integrating the Healthcare Enterprise (IHE)] standaard. | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
=Referenties= | =Referenties= | ||
| Regel 111: | Regel 106: | ||
| style="background-color: white;"| 3.0.0 | | style="background-color: white;"| 3.0.0 | ||
| style="background-color: white;"| Under construction | | style="background-color: white;"| Under construction | ||
| − | | style="background-color: white;"| Informatiestandaard | + | | style="background-color: white;"| Informatiestandaard Uitwisseling laboratoriumgegevens |
| style="background-color: white;"| Nictiz | | style="background-color: white;"| Nictiz | ||
|} | |} | ||
| − | + | ||
=Paginahistorie= | =Paginahistorie= | ||
| Regel 137: | Regel 132: | ||
| style="background-color: white;"| 3.0.0 | | style="background-color: white;"| 3.0.0 | ||
| style="background-color: white;"| IN CONCEPT | | style="background-color: white;"| IN CONCEPT | ||
| − | | style="background-color: white;"| Update | + | | style="background-color: white;"| Update ten behoeve van nieuwe richtlijn en update van wikitemplate. |
|} | |} | ||
| − | |||
Versie van 6 jul 2021 05:59
 |
This article or section is in the middle of an expansion or major restructuring and is not yet ready for use. |
1 Inleiding
1.1 Algemeen
Deze pagina beschrijft het functioneel ontwerp voor de informatiestandaard Uitwisseling Laboratoriumgegevens. Het proces voor het uitwisselen van laboratoriumgegevens is in onderstaande afbeelding gevisualiseerd.
Figuur: Proces Uitwisseling Laboratoriumgegevens
In dit proces maken verschillende bedrijfsrollen gebruik van informatiesystemen voor het ontvangen of versturen van laboratoriumgegevens. Zo ontvangt een zorgverlener met de bedrijfsrol ‘Huisarts’ in zijn Huisartseninformatiesysteem (HIS) de laboratoriumgegevens vanuit het laboratoriuminformatiesysteem (LIS).
Laboratoriumonderzoek is essentieel in het zorgproces. Het wordt uitgevoerd voor verschillende doelen, zoals het vaststellen van ziekten en het bepalen van de juiste medicatiedosering. Om de laboratoriumresultaten snel en veilig bij de patiënt te krijgen moeten zorgverleners, laboratoria en onderzoekers eenduidig en op dezelfde wijze laboratoriumgegevens registeren en uitwisselen. De informatiestandaard Labuitwisseling zorgt ervoor dat:
- laboratoria onderling opdrachten en laboratoriumresultaten kunnen uitwisselen (Lab2Lab);
- onderzoekscentra direct laboratoriumgegevens kunnen ontvangen van laboratoria (Lab2Publichealth);
- apothekers en huisartsen direct elektronische de laboratoriumresultaten van hun patiënt kunnen inzien en delen (Lab2Zorg);
- patiënten hun eigen laboratoriumresultaten kunnen inzien en delen (Lab2Patiënt).
Het functioneel ontwerp beschrijft voor alle uitwisselscenario's (in dit document use cases genoemd) uit de informatiestandaard de transacties, transactiegroepen, de systemen, de systeemrollen en de bedrijfsrollen van zorgverleners of patiënten. Daarvoor worden de eisen gegeven voor het sturen of ontvangen van gegevens. In hoofdstuk 2 wordt verder ingegaan op wat een use case inhoudt. Per use case zijn de nadere details beschreven.
Voor meer informatie over informatiestandaarden en hoe deze worden ontwikkeld, zie de Nictiz webpagina voor informatiestandaarden. Voor de verklaring van de begrippen die voorkomen in het functioneel ontwerp wordt verwezen naar het begrippenoverzicht op de Nictiz website.
1.2 Doelgroep
De doelgroepen van dit functionele ontwerp zijn:
- Productmanagers, architecten, ontwerpers en testers van XIS-leveranciers, zorgorganisaties, laboratoria en Nictiz;
- Vertegenwoordigers van zorgverleners.
- Patiënten
1.3 Kaders & uitgangspunten
1.3.1 Richtlijn
De Richtlijn Gegevensuitwisseling e-Lab beschrijft de processen en informatie uitwisseling van het programma e-Lab.
Het gaat hierbij om uitwisseling tussen de laboratoriumspecialisten en zorgverleners. Maar ook zorgverleners onderling en de uitwisseling met patiënten:
- de zorgverlener is aanvrager van laboratoriumonderzoek en een monsterafnemer
- het laboratorium is uitvoerder van de opdracht
- resultaat van het laboratoriumonderzoek wordt door het laboratorium gestuurd naar de zorgverlener.
- zorgverleners kunnen het laboratoriumresultaat onderling delen (met toestemming van de patiënt).
- de patiënt kan de laboratoriumresultaten inzien via zijn PGO.
Alle berichten genoemd in dit ontwerp sluiten aan op de richtlijn.
1.3.2 Reikwijdte Informatiestandaard
De reikwijdte van de informatiestandaard beslaat de functionele beschrijvingen en de dataset voor alle uitwisselingen van Laboratoriumgegevens. Met uitzondering van laboratoriumgegevens als onderdeel van een een groter dossier.
1.4 Kwalificatie
Op basis van dit FO en de daarbij behorende dataset wordt een kwalificatiescript opgesteld. Het opstellen van kwalificatiescripts valt buiten de scope van dit FO. Voor meer informatie zie de websitepagina over Nictiz kwalificaties.
2 Use Cases
Een use case is een specifieke beschrijving van een praktijksituatie in de zorg waarbij voor een concrete situatie het uitwisselen van informatie wordt beschreven aan de hand van actoren (mensen, systemen) en transacties (welke informatie wordt wanneer uitgewisseld). Een use case is een verbijzondering van een specifiek onderdeel van het zorgproces. Een informatiestandaard kan bestaan uit één of meerdere use cases. Iedere use case koppelt met een scenario in ART-DECOR. Wanneer verschillende use cases gebruik maken van hetzelfde scenario kan een andere indeling gewenst zijn, bijvoorbeeld op basis van proces. In dit FO wordt elke use case geanalyseerd en uitgewerkt.
In de informatiestandaard Uitwisseling Laboratoriumgegevens zijn de berichten in 4 categorieën verdeeld, de verschillende use cases en de bedrijfsrollen behorende bij de use cases zijn per categorie uitgewerkt. Zie de links hieronder voor de use cases per categorie:
3 Aanvullende informatie
3.1 Aanwijzingen/eisen voor functionaliteit van systemen
3.1.1 Eenheid van taal
Voor de eenheid van taal wordt de Nederlandse laboratorium codeset gebruikt. Deze is gebaseerd op Snomed CT, LOINC en UCUM voor eenduidige registratie en uitwisseling van laboratoriumaanvragen en -resultaten.
Met eenduidige laboratoriumgegevens begrijpen zorgverleners elkaar eerder en beter, waardoor patiënten sneller en veiliger de labresultaten krijgen. Het labcodeset is ontwikkeld in samenwerking met het RIVM, de NVMM en NVKC en wordt professioneel beheerd door Nictiz met behulp van deze partijen.
3.1.2 IHE-standaard
De informatieuitwisseling en workflow is gebaseerd op de Integrating the Healthcare Enterprise (IHE) standaard.
4 Referenties
| Auteur(s) | Titel | Versie | Datum | Bron | Organisatie |
|---|---|---|---|---|---|
| Gert Koelewijn | Ontwerp laboverdracht | 2.0.0 | 3 januari 2020 | Informatiestandaard Labuitwisseling | Nictiz |
| Gert Koelewijn | Ontwerp laboverdracht | 2.0.1 | 22 juli 2020 | Informatiestandaard Labuitwisseling | Nictiz |
| Sasja Beers | Ontwerp laboverdracht | 2.0.2 | 15 maart 2021 | Informatiestandaard Labuitwisseling | Nictiz |
| Sasja Beers | Ontwerp Uitwisseling Laboratoriumgegevens | 3.0.0 | Under construction | Informatiestandaard Uitwisseling laboratoriumgegevens | Nictiz |
5 Paginahistorie
| Versie | Datum | Omschrijving |
|---|---|---|
| 2.0.0 | 3 januari 2020 | Het materiaal van Lab2lab is gewijzigd. Het materiaal van Lab2publichealth, Lab2patiënt en Lab2zorg is ongewijzigd. |
| 2.0.1 | 22 juli 2020 | Het functioneel ontwerp van Lab2zorg is gewijzigd. Het materiaal van Lab2publichealth, Lab2patiënt en Lab2lab is ongewijzigd. |
| 2.0.2 | 15 maart 2021 | Het functioneel ontwerp van Lab2patiënt is gewijzigd. Het materiaal van Lab2zorg, Lab2publichealth en Lab2lab is ongewijzigd. |
| 3.0.0 | IN CONCEPT | Update ten behoeve van nieuwe richtlijn en update van wikitemplate. |