vpk:V1.0 Aanpak ontwikkeling valrisico delier
{{#customtitle:Aanpak ontwikkeling informatiestandaarden 'valrisico' en 'delier'|Aanpak ontwikkeling informatiestandaarden 'valrisico' en 'delier'}}
Inleiding
In opdracht van het Zorginstituut Nederland zijn vanuit het Kwaliteitskader Verpleeghuiszorg [1] door Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN) in samenwerking met Verenso twee thema's gekozen om uit te werken als informatiestandaard namelijk 'valrisico' en 'delier'.
De opdracht is gericht op het opleveren van het functioneel ontwerp en een specificatie van de gegevensset van de informatiestandaard per thema. De implementatie van de informatiestandaarden valt buiten de scope van de opdracht. Het verdient aanbeveling om voor het vervolg een plan van aanpak voor een referentie implementatie uit te werken. Er kan dan getoetst worden hoe de informatiestandaarden kunnen worden gebruikt door zorgverleners in het ECD/EPD (in het kader van leren en verbeteren) en welke ondersteuning ECD/EPD leveranciers nodig hebben bij de technische implementatie [2].
Met de ervaring vanuit eerdere programma’s & projecten (Registratie aan de Bron, eOverdracht) en op basis van de opdracht, zijn de volgende uitgangspunten geformuleerd. Deze zijn onderschreven door vertegenwoordigers van Verenso en V&VN.
De informatiestandaard is gebaseerd op:
- de kwaliteitstandaard/richtlijn
- het principe van registratie aan de bron; eenmalige registratie, meervoudig gebruik.
- een selectie van de vastgestelde zorginformatiebouwstenen, zodat de gegevens op eenzelfde manier worden ingebouwd op applicatieniveau
- eenduidig gebruik van termen en definities zoals landelijk vastgesteld en onderschreven door de beroepsgroepen (V&VN en Verenso).
- de fases van het zorg- en behandelproces (zie afbeelding 1).
- het uitgangspunt dat de patiënt/cliënt centraal staat
- het uitgangspunt dat waar mogelijk generiek en zo nodig specifiek (toegespitst op de context waar patiënt/cliënt verblijft) is uitgewerkt.
Afbeelding 1: Schematisch overzicht van het zorgproces binnen de organisaties
De aanpak voor het ontwikkelen van de informatiestandaarden is afgeleid van het 'procesmodel voor het ontwikkelen van een subset' [3] en het 'informatiemodel voor interoperabiliteit' [4]. Hierbij dient te worden aangemerkt dat de verschillende processtappen parallel kunnen lopen of gedeeltelijk overlappen.
Opzetten expertgroepen
Ten behoeve van het ontwikkelen van de informatiestandaard is een expertgroep samengesteld met als doel te bepalen welke gegevens per thema relevant zijn. De werving van de experts heeft plaats gevonden via V&VN (afdeling Geriatrie en Psychiatrie) en Verenso.
De expertgroep bestaat uit verpleegkundig specialisten, verpleegkundigen (uit diverse sectoren) en specialisten ouderengeneeskunde (SO). Daarnaast zijn een adviseur van V&VN, een informatieanalist en een medisch terminoloog van Nictiz vertegenwoordigd.
De stuurgroep van het kwaliteitskader Verpleeghuiszorg heeft toezicht op het proces gehouden.
Selecteren en vaststellen van relevante gegevens
Op basis van de kwaliteitsstandaard 'Preventie van valincidenten voor ouderen' (2017) [5] is de informatiestandaard 'valrisico' ontwikkeld en op basis van de richtlijn 'Delier bij volwassenen en ouderen' (2013) [6] de informatiestandaard 'delier'.
Om gegevens vanuit de kwaliteitsstandaard/richtlijn te vertalen naar een informatiestandaard is gebruik gemaakt van een beslissingsondersteunend model, een systematiek waarbij het nemen van inhoudelijke beslissingen wordt ondersteund. Dit is vormgegeven via de ontwikkeling van 'beslisbomen'. Een beslisboom is een stroomdiagram waarin een klinisch probleem en de daarmee samenhangende beslissingen op logische wijze en in chronologische volgorde zijn gerangschikt. Een beslisboom visualiseert als het ware de klinische besluitvorming. Een beslisboom bestaat uit een set van gegevens en beslisregels die gebruikt worden om te komen tot een bepaald besluit.
Het ontwikkelen van de informatiestandaarden bestaan uit de volgende stappen:
- Identificeren en analyseren van evidence of consensus based informatie uit de kwaliteitsstandaard/ richtlijn
- Identificeren van gegevenselementen en groeperen van deze gegevens volgens de fases van het zorgproces
- Modellering van welke gegevens leiden tot welke aanbevelingen via stroomschema’s
- Koppelen van geselecteerde gegevens aan zorginformatiebouwstenen (zib) [7]
- Ontwikkelen van aanvullende waardenlijst voor zib Probleem, VerpleegkundigeInterventies & Verrichtingen en coderen van deze waardenlijst op basis van SNOMED CT
- Verwerken van geselecteerde gegevens in de gegevensset van de informatiestandaard
Validatieproces
Ter consultatie zijn de concept informatiestandaarden voorgelegd aan een klankbordgroep van SO’s en verpleegkundigen/verzorgenden uit diverse sectoren (commentaarronde). Deze brede vertegenwoordiging is relevant, omdat zo beoordeeld kan worden of de informatiestandaarden van toepassing zijn binnen de verschillende sectoren. Hierbij is gevraagd om de gegevensset te beoordelen met een recente casus uit de praktijk voor ogen en te bepalen of de informatiestandaard en beslisregels toepasbaar, bruikbaar en volledig zijn. Het commentaar is verwerkt en vervolgens voor laatste controle voorgelegd aan de informatieanalist en de terminoloog met als doel het bewaken van het consistent gebruik van informatie/ terminologie en het datamodel. Na controle is het concept klaar voor bestuurlijke accordering.
Bestuurlijke accordering
In de laatste fase is de informatiestandaard voorgelegd aan stuurgroep van het project. Hierin zijn stakeholders, waaronder V&VN, Verenso, Zorginstituut Nederland, LOC vertegenwoordigd. De deelnemers zijn verantwoordelijk voor de besluitvorming rondom de informatiestandaard; waarbij gekeken wordt of de procedure van ontwikkeling volgens afspraak is verlopen. Als de stuurgroep akkoord gaat met de informatiestandaard kan deze via Nictiz worden gepubliceerd.
Beheer van de informatiestandaard
Voor het beheer van de informatiestandaard worden aanvullende afspraken gemaakt met V&VN, Verenso en Nictiz. Voor het beheer van de informatiestandaard kan gebruik gemaakt worden van de norm NEN 7522. Deze beschrijft het proces, rollen en verantwoordelijkheden. Daarnaast is Nictiz verantwoordelijk voor het beheer van zorginformatiebouwstenen en deze afspraken zijn uitgewerkt (2017) [8]. V&VN heeft onder andere een redactieraad samengesteld waarin zorginhoudelijke experts uit alle zorgsectoren zitting hebben. Zij beoordelen mede de wijzigingsverzoeken die worden ingediend via Nictiz. Bij complexe vraagstukken wordt de vraag voorgelegd aan verpleegkundigen of verzorgenden met specifieke expertise op een bepaald gebied.
Referenties
| Nr | Auteur(s) | Titel | Datum |
|---|---|---|---|
| 1 | Zorginstituut Nederland | Kwaliteitskader Verpleeghuiszorg | 2017 |
| 2 | Programmateam Registratie aan de bron | Architectuurdocument volume 2: Technische implementatie van zibs | 2017 |
| 3 | Kieft RAMM, Vreeke EM, De Groot EM, Volkert PA, Francke AL, Delnoij DMJ | The development of a nursing subset of patient problems to support interoperability. BMC Med Inform Decis Mak. 2017;17(1):1–12. | 2017 |
| 4 | Chow M, Beene M, O’Brien A, Greim P, Cromwell T, DuLong D, et al | A nursing information model process for interoperability. J Am Med Inform Assoc [Internet]. 2015 May;22(3):608–14. | 2015 |
| 5 | Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriatrie | Preventie van valincidenten bij ouderen | 2017 |
| 6 | Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriatrie | Richtlijn delier Volwassen en ouderen. | 2013 |
| 7 | Programmateam Registratie aan de bron | Architectuurdocument volume 1: De grondbeginselen van zorginformatiebouwstenen en hoe ze gebruikt kunnen worden | 2017 |
| 8 | Smeele F | Beheer afspraken Zorginformatiebouwstenen (zib's) | 2017 |
Tabel 1: Referenties