7phcy:V8.00 medicationAdministrationRequest.doseQuantity

Uit informatiestandaarden
Naar navigatie springen Naar zoeken springen


Dit materiaal is onderdeel van HL7v3-domein Pharmacy V8.00_HL7v3-domeinspecificatie_Pharmacy.
  • Compatible wijzigingen/nadere bewoordingen, tikfouten kunnen direct in de Wiki gewijzigd worden
  • Open issues die discussie vergen s.v.p. in de commentaarsectie opnemen.

medicationAdministrationRequest.doseQuantity

Formaat (vaste keerdosis)
<doseQuantity value="…" [ unit="…" ]>
  $translations	
</doseQuantity>
OF
<doseQuantity>
  <center value="…" [ unit="…" ]>
    $translations
  </center>
</doseQuantity>
Formaat (variabele keerdosis):
<doseQuantity>
  [  <low value="…" [ unit="…" ]>
       $translations
     </low>
  ]
  [  <high value="…" [ unit="…" ]>	
       $translations
     </high>
  ]
</doseQuantity>

waarbij minimaal één van de elementen <low> en <high> aanwezig moet zijn.

$translations
<translation value="…" code="…"
             codeSystem="2.16.840.1.113883.2.4.4.1.900.2"
             displayName="…"/>
  [ <translation	value="…" code="…"
            codeSystem="2.16.840.1.113883.2.4.4.1.361"
            displayName="…"/>
 ]

Definitie: De hoeveelheid van de medicatie die per toediening moet worden ingenomen of aangebracht. De juiste interpretatie van deze hoeveelheid hangt direct samen met de aard van de medicatie waarop de toediening betrekking heeft.

Em.png

Het element <doseQuantity> moet gevuld zijn als er iets te melden is over de keerdosis. Dat is bijna altijd het geval, behalve in de volgende situaties:

  • ‘zo nodig’ medicatie, indien de patiënt (of verpleger bij klinische medicatie) zelf bepaalt welke hoeveelheid van de medicatie nodig is;
  • medicatie waarbij wordt verwezen naar een extern doseerschema, zoals bij ´gebruik bekend´ of ´volgens schema trombosedienst´;
  • medicatie waarvan alleen een periodieke totaaldosis (en geen keerdosis) wordt gemeld, die in <doseCheckQuantity/> wordt doorgegeven.

De doseerhoeveelheid wordt gespecificeerd als een interval van het datatype PQ (physical quantity). Op deze manier kan een onder- en/of een bovengrens worden aangeduid (met <low> en/of <high>) als de dosering variabel is (bijvoorbeeld 1-3 tabletten per keer). Indien sprake is van een vaste dosering (bijvoorbeeld 20 gram per keer), dan wordt dit aangeduid met het <center> element óf wordt er gebruik gemaakt van demotie van het datatype IVL_PQ naar datatype PQ (zie voorbeelden voor formaat).

De primaire eenheid moet afkomstig zijn uit de Unified Codes for Units of Measure (UCUM). Deze lijst met eenheden is wereldwijd geaccepteerd. De lijst met eenheden uit de UCUM is ook opgenomen als HL7 vocabulary domain UnitsOfMeasureCaseSensitive.

Het datatype PQ dat hierbij gebruikt wordt, kan betrekking hebben op een meetbare hoeveelheid van het geneesmiddel (bijvoorbeeld in microgrammen) of op het aantal telbare eenheden (bijvoorbeeld tabletten of inhalaties). HL7v3 hanteert dit als volgt:

  • ‘Meetbare’ hoeveelheden worden in overeenkomstige fysieke eenheden uitgedrukt;
  • ‘Telbare’ hoeveelheden kennen alleen een aantal met als eenheid '1' (‘units’).

Em.png

Vooral het feit dat HL7 v3 geen 'telbare' eenheden, zoals tabletten, ondersteunt, leidt soms tot verwarring. De gedachte is dat dit feitelijk geen teleenheden zijn, maar de farmaceutische vorm van de medicatie. Deze is impliciet door de gekozen medicatiecode of kan desgewenst expliciet worden doorgegeven. Op deze manier wordt inconsistentie tussen hoeveelheid en vorm voorkomen. De unit "1" is de default in dergelijke situaties (het betekent dus 'eenheden' en niets meer). Het weglaten van de unit wordt dus geïnterpreteerd als unit="1".

Normaal gesproken zijn alleen de volgende eenheden nodig in de praktijk:

Typische UCUM eenheden
@unit betekenis opmerkingen
m meter zie voorvoegsels
g gram zie voorvoegsels
l liter zie voorvoegsels
[drp] druppel = 1/12 ml
[tsp_us] theelepel = 0.003 l
[tbs_us] eetlepel = 0.015 l
[iU] internationale eenheid alleen klinisch
Typische UCUM voorvoegsels
voorvoegsel bij @unit betekenis omrekenfactor
u micro 1/1.000.000
m milli 1/1.000
c centi 1/100
d deci 1/10
k kilo 1.000

Deze voorvoegsels kunnen alleen gebruikt worden in combinatie met m, g en l. De achterliggende gedachte achter het attribuut @unit van het datatype PQ is dat meetbare waarden zoveel mogelijk naar elkaar omgerekend moeten kunnen worden. Het mag dus niets uitmaken of een systeem 2 mg of 0.002 g stuurt als hoeveelheid, omdat het ontvangende systeem in staat moet zijn om te zien dat deze feitelijk hetzelfde zijn. Ontvangende systemen moeten de mogelijke eenheden kunnen omrekenen.


Issue icon.png

Vaak zijn bij dezelfde medicatie meerdere doseereenheden mogelijk. Bij een tablet met 50 mg werkzame stof kan de doseerhoeveelheid zijn gegeven als:

  • 100 mg per toediening (om te rekenen naar 2 tabletten);
  • 2 tabletten per keer (zonder eenheid in <doseQuantity>).

Of een ampul met 2 ml vloeistof met daarin 100 ug werkzame stof per milliliter:

  • 200 ug per toediening (om te rekenen naar 1 ampul);
  • 2 ml per toediening (om te rekenen naar 1 ampul);
  • 1 ampul per keer (zonder eenheid in <doseQuantity>).

Uitgangspunt binnen HL7 is dat de juiste interpretatie volgt uit de eenheid in doseQuantity (met default 1) in combinatie met de farmaceutische vorm van de bijbehorende medicatie. Omdat dit niet altijd waterdicht is (denk aan 1 inhalator met 120 doses, die beiden zouden worden uitgedrukt als telbare eenheden), kan daarnaast worden teruggevallen op vertaling naar andere coderingssystemen.


VERTALING NAAR ANDERE CODERINGSSYSTEMEN

Het is verplicht om naast (dus niet in plaats van!) de bovengenoemde UCUM codering van HL7, ook een vertalingdoor te geven naar de G-Standaard basiseenheden (tabel 2 van de thesauraus). Daarnaast kan optioneel een vertaling worden aangeduid naar de eenheden gebruiksadvies (a component) van tabel 25. In beide gevallen wordt gebruik gemaakt van de numerieke codes (doorgegeven zonder voorloopnullen).

De G-Standaard basiseenheden hebben OID 2.16.840.1.113883.2.4.4.1.900.2. De eenheden gebruiksadvies van tabel 25 worden aangeduid door de OID 2.16.840.1.113883.2.4.4.1.361 en worden elders uitgebreid beschreven.

Em.png

Er is een vaste volgorde van de mogelijke coderingen voor doseereenheden, namelijk eerst de HL7 UCUM eenheden, dan de G-Standaard basiseenheden en dan (optioneel) de tabel 25 a codes. Voor een ontvangend systeem verdient het echter aanbeveling om de codes met omgekeerde prioriteit te verwerken, aangezien ze een steeds specifiekere aanduiding van de dosis mogelijk maken (tabel 25 a codes duiden de farmaceutische vorm van de medicatie aan). Dus:

  • Als er een tabel 25 a code is (en wordt ondersteund), dan die verwerken.
  • Anders de G-Standaard basiseenheid verwerken (verplicht ondersteund).
  • De UCUM unit is opgenomen in het kader van internationale afstemming.

XML voorbeeld:

Het gaat om 100 mg per toediening van de werkzame stof (bijvoorbeeld in een tablet). 

<doseQuantity>
  <center value="100" unit="mg">
    <translation value="100" code="229"
                 codeSystem="2.16.840.1.113883.2.4.4.1.900.2"
                 displayName="milligram"/>
  </center>
</doseQuantity>

Er worden 2 eenheden (stuks) per toediening voorgeschreven. De eenheid zou bijv. tablet kunnen zijn, maar ook een sachet met poeder, en is afhankelijk van de farmaceutische vorm van de betreffende medicatie (zie de CMET E_MedicationKindNL). 

<doseQuantity>
  <center value="2" unit="1">
    <translation value="2" code="245"
                 codeSystem="2.16.840.1.113883.2.4.4.1.900.2"
                 displayName="stuk"/>
  </center>
</doseQuantity>

Hetzelfde voorbeeld, maar nu met een vertaling naar zowel G-Standaard basiseenheden als eenheden gebruiksadvies van tabel 25 (ervan uitgaande dat het ging om tabletten). 

<doseQuantity>
  <center value="2" unit="1">
    <translation value="2" code="245"
       codeSystem="2.16.840.1.113883.2.4.4.1.900.2"
       displayName="stuk"/>
    <translation value="2" code="100"
       codeSystem="2.16.840.1.113883.2.4.4.1.361"
       displayName="tablet"/>
  </center>
</doseQuantity>

Er moeten 2850 Internationale Eenheden van een injectievloeistof worden toegediend. Er wordt een vertaling naar G-Standaard basiseenheden gegeven (tabel 25 kent geen I.E.). 

<doseQuantity>
  <center value="2850" unit="[iU]>
    <translation value="2850" unit="217"
       codeSystem="2.16.840.1.113883.2.4.4.1.900.2"
       displayName="internat.eenh."/>
  </center>
</doseQuantity>

Er moeten 1 tot 3 eenheden (bijvoorbeeld tabletten) worden toegediend. 

<doseQuantity>
  <low value="1" unit="1">
    <translation value="1" code="245"
       codeSystem="2.16.840.1.113883.2.4.4.1.900.2"
       displayName="stuk"/>
  </low>
  <high value="3" unit="1">
    <translation value="3" code="245"
       codeSystem="2.16.840.1.113883.2.4.4.1.900.2"
       displayName="stuk"/>
  </high>
</doseQuantity>
Overgenomen van "https://informatiestandaarden.test-nictiz.nl/index.php?title=7phcy:V8.00_medicationAdministrationRequest.doseQuantity&oldid=34541"