Functioneel Ontwerp Laboratoriumresultaten

1 Inleiding

1.1 Algemeen

Deze pagina beschrijft use cases voor de patiënt met relatie tot de informatiestandaard labuitwisseling (LAB).

Door IHE / Antilope is ook al werk gedaan voor beschrijving use cases voor uitwisseling van laboratoriumgegevens, deze zijn hier gepubliceerd. Op het moment van schrijven van deze documentatie heeft IHE twee verschillende use cases beschreven:

• Uitwisseling voor een laboratorium binnen een ziekenhuis: Request and results distribution workflow for laboratory within a hospital
• Nationale / regionale uitwisseling tussen zorgaanbieders / laboratoria: Request and results sharing workflow for laboratory on a National/regional scale

Bovenstaande standaarden beschrijven de uitwisseling met de patiënt nog niet expliciet. Het doel van deze pagina is om de verschillende uitwisselingsscenario's van laboratoriumgegevens met de patiënt toe te voegen.

Het is het streven van het MedMij-programma om deze beschrijvingen toe te voegen aan de bestaande informatiestandaard Labuitwisseling.

Zoals op deze pagina aangegeven, gebruikt MedMij de BGZ en de bijbehorende zibs als leidraad voor de uitwisseling van informatie. Voor uitwisseling van laboratoriumresultaten gaat het om de volgende zibs:

• Patiënt;
• Zorgaanbieder;
• Zorgverlener;
• LaboratoriumUitslag.

1.2 Doelgroep

De doelgroep voor deze pagina wijkt niet af van de algemene doelgroep van de MedMij functionele ontwerpen, die hier gevonden kan worden.

1.3 Kaders en uitgangspunten

1.3.1 Richtlijn

Conform specificaties genoemd in de algemene inleiding van de MedMij functionele ontwerpen.

Toelichting op de zorginformatiebouwstenen: Laboratoriumresultaten versie maakt gebruik van zib publicatie 2017.

1.3.2 Infrastructuur

Geen nadere specificatie, anders dan genoemd in de algemene inleiding van de MedMij functionele ontwerpen.

1.3.3 Geografische reikwijdte

Geen nadere specificatie, anders dan genoemd in de algemene inleiding van de MedMij functionele ontwerpen.

1.4 Kwalificatie

1.4.1 Introductie

Op deze informatiestandaard is een Nictiz kwalificatie van toepassing. Kwalificatie vindt plaats per systeemrol.

Kwalificatiescripts en meer informatie over de kwalificatie is te vinden via de betreffende paragraaf op de kwalificatiepagina.

2 Use Cases

2.1 Use case: Raadplegen laboratoriumresultaten in persoonlijke gezondheidsomgeving

2.1.1 Doel en relevantie

Het voor patiënten mogelijk maken regie op hun eigen gezondheid te nemen door inzicht te geven in laboratoriumresultaten die over henzelf gaan.

2.1.2 Domein

Laboratoriumgegevens in het domein van zorgaanbieders, laboratoria en patiënten.

2.1.3 Context

Het gaat om het elektronisch en gestructureerd beschikbaar maken van laboratoriumresultaten vanuit zorgaanbieder / laboratorium naar een patiënt. De zorgaanbieder / laboratorium is dus de bron van de gegevens.

Deze pagina bevat (verwijzingen naar) beschrijvingen van:

• informatie
• bedrijfsrollen (actoren),
• proces,
• systemen,
• systeemrollen,
• transactiegroepen en transacties, inclusief de inhoud van deze transacties.

De beschrijving is infrastructuur-onafhankelijk.

2.1.4 Informatie

2.1.4.1 Raadplegen laboratoriumresultaten

Informatie-elementen in de vraag om laboratoriumresultaten zijn:

• periode (startdatum - einddatum) waarop het laboratoriumresultaat uitgevoerd was.

Dit betreft de filtermogelijkheden (query paramaters) in de vraag om laboratoriumresultaten.

2.1.4.2 Beschikbaarstellen laboratoriumresultaat

De volgende zorginformatiebouwstenen definiëren de informatie-elementen die van toepassing zijn:

• Patiënt
• Zorgverlener
• Zorgaanbieder
• LaboratoriumUitslag v4.1

Informatie elementen in LaboratoriumUitslag staan hier.

Dit betreft de inhoud van ieder laboratoriumresultaat.

2.1.5 Bedrijfsrollen

Deze use case kent twee bedrijfsrollen.

Bedrijfsrol	Activiteit
Patiënt	Wil laboratoriumresultaten raadplegen
Zorgaanbieder / Laboratorium	Stelt laboratoriumresultaten beschikbaar

Bedrijfsrollen Laboratoriumresultaten

Onderstaande afbeelding toont de bedrijfsrollen en de activiteiten die zij uitvoeren.

Activiteitendiagram Raadplegen laboratoriumresultaten

2.1.6 Procesbeschrijving

2.1.6.1 'Patient journey' - Thomas van Beek

Het verhaal van de 'patient journey' van Thomas van Beek vindt u hier.

Hieronder een aantal voor Thomas relevante situaties waarbij het raadplegen van laboratoriumresultaten een rol speelt.

Eens per drie maanden heeft Thomas een controle in het ziekenhuis. Hij heeft dan een afspraak met afwisselend de internist of de diabetesverpleegkundige. Thomas moet een half uur voor zijn afspraak al aanwezig zijn in het ziekenhuis om bloed te laten prikken. Een waarde die onder andere bepaald wordt is de HbA1c waarde, hieraan is te zien wat de gemiddelde glucosewaarde over de afgelopen 3 maanden geweest is. De uitslag is binnen een half uur binnen. De zorgverlener vertelt Thomas de laboratoriumresultaten en wat die betekenen tijdens de afspraak. Het ziekenhuis informatiesysteem maakt de laboratoriumresultaten ook beschikbaar voor de persoonlijke gezondheidsomgeving van Thomas. Thomas kan de resultaten dan ook later nog eens nakijken als hij dat wil. Dit geeft hem meer grip op zijn gezondheidssituatie.

In april is het tijd voor de jaarlijkse, uitgebreide controle in het ziekenhuis in verband met diabetes. De controle zélf zal plaatsvinden op 12 april. Thomas moet een week daarvoor, op 5 april, bloed prikken en urine afgeven in het ziekenhuis. De resultaten van de laboratoriumonderzoeken moeten beschikbaar zijn vóór 12 april. Het ziekenhuis informatiesysteem heeft de resultaten beschikbaar gemaakt voor Thomas op 10 april. Thomas wil zich goed op zijn afspraak voorbereiden en raadpleegt op 11 april, via zijn PGO, deze laboratoriumresultaten. Hij krijgt zo vooraf al meer inzicht in zijn situatie. Zijn nierwaarden lijken hem afwijkend. Hij vraagt zich daarom af of de instelling van de medicatie misschien aangepast moet worden. Voor de zekerheid noteert hij deze vraag voor zijn internist. Zo kan hij goed voorbereid naar het ziekenhuis op 12 april.

2.1.6.2 Proces

Het stuk van het proces waar het in deze use case om gaat is:

• Het uitwisselen van laboratoriumresultaten tussen zorgaanbieder / laboratorium en patiënt.

Deze paragraaf vervolgt met een beschrijving van precondities, proces stappen, en post condities.

2.1.6.2.1 Preconditie

De patiënt heeft toestemming gegeven voor het elektronisch uitwisselen van laboratoriumresultaten tussen het betreffende XIS en de eigen persoonlijke gezondheidsomgeving.

Er is een laboratoriumresultaat dat de patiënt wil raadplegen en dat de zorgaanbiederzorgaanbieder / laboratorium beschikbaar stelt.

Soms zijn er valide redenen om bepaalde laboratoriumresultaten tijdelijk nog niet beschikbaar te stellen aan de patiënt. Bijvoorbeeld omdat de zorgverlener deze eerst zelf wil interpreteren en/of er eerst met de patiënt over wil spreken.

Een patiënt kan steeds zelf het initiatief nemen om laboratoriumresultaten op te halen, maar het is ook mogelijk dat een PGO geconfigureerd is om dit 'automatisch' te doen. Dit maakt voor de scope van deze use case beschrijving geen verschil.

2.1.6.2.2 Proces stappen

• De patiënt vraagt om laboratoriumresultaten bij een zorgaanbieder / laboratorium.
• De zorgaanbieder / laboratorium levert laboratoriumresultaten op voor de patiënt.
• Patiënt ziet de laboratoriumresultaten in.

2.1.6.2.3 Post conditie

De patiënt heeft laboratoriumresultaten gezien.

2.1.7 Systemen & Systeemrollen

Zowel zorgaanbieder als patiënt maken gebruik van een informatiesysteem:

• PGO (patiënt)
• XIS (zorgaanbieder)

Deze systemen kennen ieder verschillende systeemrollen, die het uitwisselen van gegevens tussen deze systemen mogelijk maken. Hier gaat het om de laboratoriumresultaten van zorgaanbieder naar de patiënt.

Systeem	Naam systeemrol	Systeemrolcode	Omschrijving
PGO	LaboratoriumresultaatRaadplegend	LAB--LRR-FHIR	Raadplegen Laboratoriumresultaat bij zorgaanbieder
XIS	LaboratoriumresultaatBeschikbaarstellend	LAB--LRB-FHIR	Beschikbaarstellen Laboratoriumresultaat aan de patiënt

Zie ook onderstaande afbeelding.

Componenten diagram

De kwalificatie van informatiesystemen vindt plaats op basis van systeemrollen.

2.1.8 Transacties, Transactiegroepen en systeemrollen

Het uitwisselen van gegevens tussen de verschillende systeemrollen gebeurt op basis van transacties. Een transactiegroep is een verzameling van bij elkaar horende transacties (bijvoorbeeld een vraag- en antwoordbericht). Onderstaande tabel biedt een overzicht voor deze use case.

Transactiegroep	Transactie	Systeemrolcode	Systeem	Bedrijfsrol	Technisch
Laboratoriumresultaten (PULL)	Raadplegen laboratoriumresultaten	LAB--LRR-FHIR	PGO	Patiënt	Laboratoriumresultaten in FHIR
	Beschikbaarstellen laboratoriumresultaten	LAB--LRB-FHIR	XIS	Zorgaanbieder (laboratorium)

2.1.9 Use case diagram

Onderstaande afbeelding toont bedrijfsrollen, activiteiten, systeemrollen, transacties en transactiegroep in samenhang.

Use case diagram

3 Functionaliteit

Er zijn geen aanwijzingen/eisen voor functionaliteit van de systemen.

4 Verantwoordelijkheid voor informatie

Er zijn geen specifieke toevoegingen over verantwoordelijkheden voor informatie.

5 Afschermen van gegevens

Er zijn geen afspraken over het afschermen van gegevens.

6 Infrastructuur

Er zijn geen afspraken over een specifieke infrastructuur waarop de informatie wordt uitgewisseld.

7 Referenties

Auteur(s)	Titel	Versie	Datum	Bron	Organisatie
AUTEUR(S)	TITEL	VERSIE	DATUM	BRON	ORGANISATIE

Referenties

8 Release notes

In onderstaande tabel staan de wijzigingen voor deze informatiestandaard. Zie de Ontwerpen landingspagina voor wijzigingen die op alle informatiestandaarden van toepassing zijn.

Release	Versie	BITS issue	Omschrijving
2020.01 - Augustus 2021	2.0.11	MM-2298	De kwalificatiescripts en addenda zijn naar wiki-pagina’s omgezet. Verwijder of archiveer eerder gedownloade (pdf) versies.
2020.01 - Mei 2021	2.0.8	MM-2068	Er wordt tijdens de kwalificatie voor LaboratoriumResultaten niet langer gevraagd om een uitvoerder, die ontbrak in het technische kwalificatiemateriaal. Tegelijkertijd is deze uitvoerder wel toegevoegd als optioneel component voor partijen die dit ondersteunen.
2020.01 - April 2021	2.0.7	MM-2008	The display value of the AverageBloodPressureLOINC code has been moved to Observation.component:AverageBloodPressureLOINC.code.coding.display in the zib-BloodPressure FHIR profile.
2020.01 - Oktober 2020	2.0.2	MM-989	Het kwalificatiescript voor 'MedMij Raadplegen Laboratoriumresultaten' bevat een foute verwijzing, namelijk naar het addendum voor raadplegen in plaats van beschikbaarstellen. Dit is gecorrigeerd.
		MM-988	In het functioneel ontwerp van de MedMij-standaard Laboratoriumresultaten staat in de inleiding een foutieve zib-naam 'OverdrachtLaboratoriumUitslag'. Dit is aangepast naar de juiste naam 'LaboratoriumUitslag'.
2020.01 - September 2020	2.0.1	MM-1319	Guidance has been added to the zib-LaboratoryTestResult-Observation profile on the use to of multiple LabortoryTests within one LaboratoryTestResult.
		MM-517	In zib-LaboratoryTestResult-Observation, removed the fixed value of "has-member" in related.type. Added guidance on the use of this profile in relation to other instances.
2020.01 - Zomerrelease 2020	2.0.0	MM-941	In the profile zib-LaboratoryTestResult-DiagnosticReport, corrected the reference to the Specimen Isolate profile, which makes it implementable.
		MM-898	In zib-LaboratoryTestResult-Observation, Observation.interpretation.coding is sliced to support both the FHIR core ValueSet and the (partially overlapping) HCIM ValueSet.
		MM-767	In zib-LaboratoryTestResult-Speciment(-Isolate), an extension to Speciment.collectionPeriod has been added to support the TimeInterval datatype from the pre-adopted HCIM.
		MM-511	In profile zib-LaboratoryTestResult-DiagnosticReport, make the "resultType" slice in DiagnosticReport.category.coding optional in accordance to the zib.
2019.01 - September	1.1.4	MM-436	Aanpassen ConceptMap InterpretatieVlaggenCodelijst-to-observation-interpretation.
MM-422	Aanpassen conceptnaam ResultaatVlaggen naar InterpretatieVlaggen in FHIR profiel voor LaboratoryResults.
2019.01	1.1.3	MM-294	Naam mapping binnen div. FHIR profielen aangepast conform zib: HCIM LaboratoryTestResult-v4.1(2017EN).
MM-247	LastN operation niet nodig binnen use case LaboratoryResults
MM-205	Verwijderen link naar Specimen in het technisch ontwerp van LaboratoryResults.
1.1.1	MM-206	Reference vanuit Observation naar Specimen Isolate onjuist.
1.1.0	MM-142	Onduidelijkheid in de modellering van de Aanvrager van een LaboratoriumUitslag.
MM-125	Inconsistentie wiki vs simplifier.
MM-112	Verwijzing in §2.4.1.2 naar zib OverdrachtLaboratoriumuitslag v1.2.2 (release 2015) gewijzigd in zib Laboratoriumuitslag v4.1 (release 2017). In het technisch ontwerp en FHIR-profielen werd deze al toegepast.
MM-108	use-case Collect (from XIS to PGO).
MM-94	Specimen microorganism en specimenSource mappen naar hetzelfde fhir element.
2018.06	1.0.1	MM-66	Update mappings LaboratoriumUitslag in DiagnosticReport en Observation.