Functioneel ontwerp Delier v1.0
Inleiding
Algemeen
Deze pagina beschrijft het functioneel ontwerp van de informatiestandaard Delier. De informatiestandaard bevat een set van patiënt/cliëntgegevens gericht op de verslaglegging van de dagelijkse zorg (het primaire zorgproces) rondom delier en is van belang om de kwaliteit en continuïteit van de zorg te waarborgen. De gegevensset is zoveel mogelijk gebaseerd op al gemaakte afspraken over vastlegging in het elektronisch dossier, de zogenaamde zorginformatiebouwstenen (zibs).
De informatiestandaard is gevalideerd door verpleegkundigen & verzorgenden en specialisten ouderen geneeskunde (SO) binnen een specifieke zorgsetting; verpleeghuis, ziekenhuis en thuiszorg. Waar relevant wordt verwezen naar andere behandelaars.
Via deze pagina worden de kaders en uitgangspunten evenals de totstandkoming met betrekking tot de informatiestandaarden nader toegelicht. Er worden twee verschillende use cases beschreven; verslaglegging en beslissingsondersteuning.
Doelgroep
De doelgroep voor deze pagina bestaat uit:
- Productmanagers, architecten, ontwerpers en testers van XIS-leveranciers, regio-organisaties en Nictiz;
- Functioneel beheerders en informatieanalisten van zorginstellingen.
Kaders en uitgangspunten
Richtlijn
In een kwaliteitsstandaard/richtlijn wordt het klinisch handelen op basis van evidence/practice beschreven. De aanbevelingen over de inhoud van zorg zijn vertaald naar de informatiestandaard. Voor de beschrijving van de totstandkoming van de informatiestandaard wordt verwezen naar de Aanpak ontwikkeling informatiestandaarden valrisico en delier.
De informatiestandaard Delier is gebaseerd op de Richtlijn delier bij volwassenen en ouderen (2013) [1].
Infrastructuur
De berichten beschreven in deze informatiestandaard kunnen over elke willekeurige infrastructuur worden getransporteerd. De specificatie van de infrastructuur en het berichttransport is buiten scope van deze informatiestandaard.
Wettelijke kaders
Een informatiestandaard is een gegevensset die gebruikt wordt binnen een bepaalde zorgsetting. Overeenkomstig de lagen van interoperabiliteit zijn aanvullende afspraken nodig om in de praktijk te komen tot implementatie van een informatieoverdracht. Daarbij gelden altijd de wettelijke kaders als uitgangspunt. Overeenkomstig de eis uit de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) zal een Data Privacy Impact Assessment (DPIA) voor iedere gegevensverwerking onderdeel moeten zijn van de implementatie. Op basis hiervan moet worden bepaald wat er in een bepaalde use case uitgewisseld kan en mag worden.
Use Cases
Procesbeschrijving
Er worden twee use cases uitgewerkt; use case verslaglegging en use case beslissingsondersteuning.
De use case verslaglegging betreft een zorgverlener die binnen een EPD/ECD gegevens vastlegt over het totale zorgproces rondom delier van een patiënt/cliënt binnen een specifieke zorgsetting, met als doel om de continuïteit en veiligheid van de zorg aan patiënten/cliënten te bewaken. Deze gegevens betreffen de algemene voorgeschiedenis, observaties (anamnese, lichamelijk en aanvullend onderzoek), het patiëntprobleem/diagnose, beleid (gewenst zorgresultaat, interventies/behandeling) en evaluatie. Doordat gegevens volledig en met de juiste kwaliteit worden vastgelegd volgens de actuele kwaliteitsstandaard/richtlijn, kan de zorgverlener de zorg continueren (primair gebruik) en kunnen deze gegevens ook voor secundaire doeleinden worden hergebruikt. Als voorbeeld is deze verslaglegging te gebruiken als voorinvulling van een overdrachtsbericht binnen en tussen zorginstellingen: hiervoor wordt verwezen naar de informatiestandaard eOverdracht (gericht op overdracht van verpleegkundigen/verzorgenden in de zorgketen).
De use case beslissingsondersteuning betreft een zorgverlener die een beslissingsondersteunend systeem gebruikt ten behoeve van advies over de preventie of behandeling bij verdenking van delier van een patiënt/cliënt. Hiervoor is de gegevensset bepaald op basis van kenmerken die leiden tot een bepaalde uitkomst (zoals stellen van een diagnose), dit wordt bepalende informatie genoemd. Een beslisboom is een stroomdiagram die de informatie bevat die op een bepaald moment in de behandeling van de patiënt/cliënt relevant is, en laat op een overzichtelijke wijze de verschillende keuzemomenten zien en hoe het advies voor de behandeling tot stand komt. Om te komen tot een bepaalde uitkomst in de beslisboom worden keuzes gemaakt, ook wel beslisregels genoemd. Op basis van de beslisbomen zijn de relevante gegevens en bijbehorende zorginformatiebouwstenen (zibs) van publicatie 2017 geselecteerd. Ook zijn de verpleegkundige interventies en medische verrichtingen gespecificeerd. De beslisbomen bestaan dus uit bepalende informatie en beslisregels (zie afbeelding 1).
Indien er extra informatie bij een specifiek onderdeel vastgelegd dient te worden die niet direct bijdragen aan de uitkomst van de beslisboom worden deze gezien als ondersteunende informatie. Deze ondersteunende informatie samen met de bepalende informatie uit de beslisbomen vormen de gegevensset van de use case verslaglegging (zie afbeelding 1).
Afbeelding 1: Weergave van de overlap van gegevens tussen de use case beslissingsondersteuning en use case verslaglegging
In de volgende paragrafen worden de use case verslaglegging en use case beslisondersteuning verder uitgewerkt.
Use case - Verslaglegging
Bedrijfsrollen
Gezien de use case verslaglegging (over het algemeen) binnen het eigen informatiesysteem (XIS) wordt geen onderscheid in verschillende bedrijfsrollen gemaakt. Indien er verschillende systemen worden gebruikt binnen een zorgaanbieder zullen de bedrijfsrollen nader moeten worden ingevuld.
Systemen & Systeemrollen
Vastlegging zal voornamelijk plaatsvinden binnen een informatiesysteem (XIS). Bij uitwisseling naar andere zorgaanbieders (XIS) wordt o.a. verwezen naar de informatiestandaard eOverdracht (gericht op overdracht van verpleegkundigen/verzorgenden in de zorgketen). Indien er verschillende systemen worden gebruikt binnen een zorgaanbieder zullen de systeemrollen nader moeten worden ingevuld.
Transacties & Transactiegroepen
Het vastleggen of uitwisselen van gegevens tussen de verschillende systeemrollen gebeurt op basis van transacties, een verzameling van transacties (bijvoorbeeld een vraag- en antwoordbericht) vormt een zogeheten transactiegroep.
In de verslaglegging wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van bestaande zibs om informatie van patiënten/cliënten t.a.v. thema delier te kunnen registreren in het dossier. Deze zibs zijn geordend volgens de fases van het zorgproces: observaties, patiëntprobleem/diagnose, beleid, evaluatie.
Voor de use case verslaglegging zijn twee scenario’s uitgewerkt:
- Preventie van delier
- Verdenking op delier
Voor de use case verslaglegging staan in bijgevoegd overzicht de gebruikte zibs per fase benoemd. De precieze functionele specificaties zijn te vinden via onderstaande tabel: deze maakt het mogelijk direct de gewenste scenario’s, transactiegroepen en/of transacties te raadplegen in ART-DECOR.
| Scenario | Transactiegroep | Transacties |
|---|---|---|
| Delier (1.0) | Verslaglegging: verdenking delier | Verslaglegging: verdenking delier |
| Verslaglegging: preventie delier | Verslaglegging: preventie delier |
Tabel 1: Referenties naar ART-DECOR transacties voor verslaglegging delier
Use case - Beslissingsondersteuning 'delier'
De beslisregels voor de use case beslisondersteuning worden later via een extra module aangeboden. Naar verwachting zal deze module worden opgeleverd als de effecten van deze use case zijn getest in het EPD/ECD en zijn toegepast in de dagelijkse praktijk. Bij deze informatiestandaard zijn de beslisregels dan ook nog niet opgeleverd.
Onderdelen die gebruikt zijn bij beslissingsondersteuning zijn gebaseerd op de richtlijn bij scenario bij ‘preventie op delier’ zijn:
- Beïnvloedende factoren voor optreden delier:
- bewegingsbeperking
- zintuigen
- vocht/voeding
- intoxicaties
Onderdelen die gebruikt zijn bij beslissingsondersteuning zijn gebaseerd op de richtlijn bij scenario ‘verdenking op delier’:
- Mogelijke oorzaken delier:
- ontsteking/infectie
- neurologisch/cardiopulmonaal
- uitscheiding
- slaap
- Risicogedrag voor veiligheid bij delier
- Stellen van diagnose
Referenties
| Nr | Auteur(s) | Titel | Datum |
|---|---|---|---|
| 1 | Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriatrie | Richtlijn: Delier bij volwassen en ouderen. | 2013 |
| 2 | Programmateam Registratie aan de bron | Architectuurdocument volume 1: De grondbeginselen van zorginformatiebouwstenen en hoe ze gebruikt kunnen worden | 2017 |
| 3 | Smeele F | Beheer afspraken Zorginformatiebouwstenen (zib's) | 2017 |
Tabel 2: Referenties
Paginahistorie
| Versie | Datum | Omschrijving |
|---|---|---|
| 1.0 | 27-8-2018 | |
| 1.0 (patch) | 21-2-2019 | Herstructurering voor betere aansluiting op de structuur van eOverdracht, geen inhoudelijke wijzigingen (patch). |
| 1.0 (patch) | 17-7-2019 | Update verwijzing naar landingspagina van eOverdracht (ipv versie-specifiek). |
Tabel 3: Paginahistorie